Kritiek op terugkeer gezinsverzorger: 'Het plan is te kort door de bocht'

De gezinsverzorger moet een rentree maken in de gemeente Groningen, dat plan werd onlangs door een aantal politieke partijen gelanceerd. Maar dat plan is volgens hoofddocent Jana Knot van de Rijksuniversiteit Groningen onvoldoende uitgewerkt. De expert op het gebied van problemen binnen gezinnen is van mening dat de gezinsverzorger onvoldoende soelaas biedt voor de problematiek die politiek Groningen denkt op te lossen met de gezinsverzorger.
Knot is hoofddocent aan de faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen en expert op het gebied van hulp binnen gezinnen met meervoudige en complexe problemen. Het plan om de gezinsverzorger een rentree te geven komt van 100% Groningen, GroenLinks, PvdA en SP. De overige partijen reageerden allen positief op het plan. De gezinsverzorger deed haar intrede in de jaren vijftig, maar het beroep verdween in de jaren tachtig. Politiek Groningen wil dat anno 2021 de gezinsverzorger weer rust, reinheid en regelmaat geeft aan gezinnen die het moeilijk hebben.

Inzetten op nazorg

Knot heeft bij het lezen van het plan het beeld gekregen dat de gezinsverzorger alle problematiek binnen het gezin moet oplossen. 'Ik hoop dat het niet zo wordt bedoeld, maar dat idee krijg ik wel. Het is te naïef om dat te verwachten. Je gaat dan volledig voorbij aan de complexiteit van de problemen, maar ook aan de kwetsbaarheid van de gezinnen. We horen van gezinnen dat hulp juist te snel wordt stopgezet en er meer behoefte is aan nazorg. Daar zouden we meer naar moeten kijken.' Bij die nazorg ziet ze wel een rol weggelegd voor de gezinsverzorger. 'Uit onderzoek blijkt dat praktische hulp prima werkt binnen probleemgezinnen, maar alleen daarmee ben je er nog niet.'

Overbelaste gezinnen

Zo'n hulpverlener kan volgens Knot dus wel degelijk worden ingezet, maar ze is van mening dat die gezinsverzorger niet alle problemen gaat oplossen. 'We zien dat die gezinnen vaak overbelast zijn door alles wat er speelt binnen zo'n gezin.' Volgens de expert gaat het dan op opvoedkundige problemen, maar ook om armoede. 'De stress in zo'n gezin is heel erg hoog en dan komt het huishouden en het zorgen voor de kinderen in de knel. Daar wil je dus iets voor doen. We weten ook dat daar behoefte aan is. Maar ik denk dat wanneer je alleen daar op inzet, je niet voldoet aan al dat andere wat er nog meer nodig is.'
Jana Knot

Werken met kennis

Knot snapt dan ook niet zo goed waarom het beroep weer wordt afgestoft. 'We hebben inmiddels al zoveel kennis over wat er nodig is voor gezinnen met problemen. Het gaat niet om het steeds weer ontwikkelen van nieuwe dingen of om het terughalen van oude dingen. We moeten juist veel meer nadenken om de bestaande dingen te verbeteren.'
De gezinsverzorger 2.0 moet in de ogen van politiek Groningen de vele hulpverleners binnen één gezin tegengaan. Daarnaast zouden probleemgezinnen ook te snel te zware hulp krijgen, zo valt te lezen in het plan. Ook Knot is tegen het onnodig uitschrijven van te zware hulp, maar toch plaatst ze er een kanttekening bij. 'Soms is het een groot probleem dat meerdere hulpverleners bij één gezin komen. Tegelijkertijd weten we ook dat het soms niet anders kan.'
Meervoudige complexe problematiek is volgens Knot dan ook niet op te lossen door één hulpverlener: 'Dat is gewoon onmogelijk omdat het zoveel kennis en expertise vraagt.' Ze hoopt dat de politici dat gegeven wel inzien en niet de oplossing voor alle gezinsproblemen bij de gezinsverzorger neerleggen.

Wacht lopende proeven af

Al met al is het plan volgens Knot dus te kort door de bocht en nog niet rijp voor uitvoering. Ze adviseert dan ook om eerst de resultaten uit de gemeenten Midden-Groningen en Westerkwartier af te wachten. In beide gemeenten staan pilots op stapel voor de herinvoering van het beroep. 'Kijk wat daar wel en niet goed loopt. Daarvan leer je en dan kan je het in Groningen proberen, maar zorg dan ook voor goede begeleiding en monitoring. Daarover lees ik niks. We hebben hier zoveel kennis, maak daar gebruik van.
Woensdag neemt de Groninger gemeenteraad een besluit over het plan. Ondanks de kritiek van Knot lijkt het plan te kunnen rekenen op de steun van alle partijen.