Bromtonen waargenomen bij zuidelijke molens van Windpark N33 (update)
Er is onverwacht veel laagfrequent geluid gemeten bij de vier zuidelijke molens van Windpark N33.
Dat schrijven de gemeenten Veendam, Midden-Groningen en Oldambt in een persbericht. Het gaat om de vier molens ter hoogte van Ommelanderwijk.
Onderzoeksfase
De gemeenten Midden-Groningen, Veendam en Oldambt zeggen de bouwers van het windpark op de hoogte te hebben gesteld. Volgens de gemeenten hebben de bouwers gezegd onderzoek te doen naar de oorzaak, om ook het probleem te kunnen oplossen. 'De producent van de molens heeft inmiddels zijn technische specialisten ingezet om te achterhalen waar dit laagfrequent geluid vandaan komt,' aldus de gemeenten.
RTV Noord heeft om de onderzoeksgegevens gevraagd, maar heeft ze op dit moment nog niet in handen. Wel is duidelijk dat het om tonen gaat tussen de 40 en de 50 Hertz. Hoe dat klinkt, kun je zelf ervaren via de tool Online Tone Generator.
Ook is inmiddels duidelijk dat bij de nulmeting die vorig jaar is gedaan ook laagfrequent geluid is gemeten. Maar volgens een woordvoerder van de gemeente Veendam zijn de verschillen tussen de eerste en tweede meting zeer groot. 'Bovendien vertonen de bromtonen die nu zijn gevonden een zeer duidelijke parallel met de wind. Anders gezegd, als het windstil is, is er geen tonaal laagfrequent geluid, maar als het waait wel.'
Laagfrequent geluid
Laagfrequent geluid is geluid met een frequentie beneden de 100 Hertz. Hoe lager de frequentie hoe verder het geluid reikt, en ook hoe harder het geluid moet zijn om het te kunnen waarnemen. Geluid van lager dan 20 Hertz is voor een mens in principe onhoorbaar, maar kan wel voelbaar zijn.
Voor veel mensen is laagfrequent geluid niet direct waarneembaar. Maar sommigen die het wel waarnemen kunnen daar bijzonder veel last van hebben. Sommigen ervaren hierbij ook gezondheidsklachten, zoals slapeloosheid, stress en hartklachten.
Laagfrequent geluid is geluid met een frequentie beneden de 100 Hertz. Hoe lager de frequentie hoe verder het geluid reikt, en ook hoe harder het geluid moet zijn om het te kunnen waarnemen. Geluid van lager dan 20 Hertz is voor een mens in principe onhoorbaar, maar kan wel voelbaar zijn.
Voor veel mensen is laagfrequent geluid niet direct waarneembaar. Maar sommigen die het wel waarnemen kunnen daar bijzonder veel last van hebben. Sommigen ervaren hierbij ook gezondheidsklachten, zoals slapeloosheid, stress en hartklachten.
Testfase
Het windpark bevindt zich op dit moment in de testfase. Ondanks deze testfase is het volgens wethouder Henk Jan Schmaal van Veendam niet de bedoeling dat er veel laagfrequent geluid geproduceerd wordt. 'Laagfrequent geluid kan een enorme impact hebben op de gezondheid van omwonenden.'
Wethouder Jaap Borg van de gemeente Midden-Groningen vult aan: 'Omdat de windmolens zich nu nog in een testfase bevinden is het belangrijk om direct actie te ondernemen. Wij blijven metingen naar laagfrequent geluid doen. Bij constateringen van laagfrequent geluid melden wij dit direct bij de bouwers van het windpark met het nadrukkelijke verzoek actie te ondernemen.'
Zes plaatsen
Op zes plekken rond Windpark N33 wordt door de gemeente Veendam onderzoek gedaan naar laagfrequent geluid afkomstig van de turbines. Op iedere plek wordt afzonderlijk twee keer een maand lang geluid gemeten. In maart vorig jaar is daarmee begonnen door een nulmeting uit te voeren, om de situatie van vóór de bouw van de turbines in kaart te brengen.
Nu de windturbines er staan, worden op dezelfde locaties opnieuw metingen van een maand verricht. De resultaten die nu bekend zijn gemaakt zijn de resultaten van de eerste van de zes metingen, die dus verricht zijn bij de zuidelijke vier molens. De andere vijf locaties volgen nog.
Onderzoek naar de effecten van laagfrequent geluid
Veel mensen die last hebben van bromtonen ervaren ook gezondheidsklachten. Of deze klachten direct het gevolg zijn van laagfrequent geluid of niet, daar is in de wetenschap vooralsnog geen eenduidigheid over.
Het RIVM publiceerde eind vorig jaar een rapport, waarin werd geconcludeerd dat mensen die in de buurt van windturbines wonen of het geluid ervan horen last kunnen hebben van chronische hinder. Voor gezondheidseffecten als slaapproblemen, of mentale gezondheidsproblemen wordt geen eenduidig bewijs gevonden.
Onder leiding van audioloog Jan de Laat is het Leids Universitair Medisch Centrum ook bezig met een literatuuronderzoek naar de gezondheidseffecten van geluid dat afkomstig is van windturbines. Binnen enkele maanden worden daar de definitieve resultaten van verwacht.
Ook wordt vaak verwezen naar onderzoek van de Portugese professor Alves Pereira. Ook zij doet onderzoek naar de gezondheidseffecten van laagfrequent geluid. Sommigen prijzen haar om haar baanbrekende werk, maar daarnaast zijn er ook deskundigen die aangeven dat haar werk omstreden is.
Veel mensen die last hebben van bromtonen ervaren ook gezondheidsklachten. Of deze klachten direct het gevolg zijn van laagfrequent geluid of niet, daar is in de wetenschap vooralsnog geen eenduidigheid over.
Het RIVM publiceerde eind vorig jaar een rapport, waarin werd geconcludeerd dat mensen die in de buurt van windturbines wonen of het geluid ervan horen last kunnen hebben van chronische hinder. Voor gezondheidseffecten als slaapproblemen, of mentale gezondheidsproblemen wordt geen eenduidig bewijs gevonden.
Onder leiding van audioloog Jan de Laat is het Leids Universitair Medisch Centrum ook bezig met een literatuuronderzoek naar de gezondheidseffecten van geluid dat afkomstig is van windturbines. Binnen enkele maanden worden daar de definitieve resultaten van verwacht.
Ook wordt vaak verwezen naar onderzoek van de Portugese professor Alves Pereira. Ook zij doet onderzoek naar de gezondheidseffecten van laagfrequent geluid. Sommigen prijzen haar om haar baanbrekende werk, maar daarnaast zijn er ook deskundigen die aangeven dat haar werk omstreden is.
Sander Schieving maakte eerder onderstaande animatie over wat laagfrequent geluid, ook wel bromtonen genoemd, precies is.
Over Windpark N33 is al jaren veel te doen. In aanloop naar de bouw van het windpark maakte RTV Noord een vijfdelige podcastreeks Turbulente Tijden De eerste aflevering van de serie vind je hieronder. De rest vind je hier.
Update (15.11 uur): het bericht is aangevuld met enkele onderzoeksgegevens die inmiddels wél bekend zijn.
