Boer uit Zeerijp is proefkonijn in onderzoek naar uitstoot ammoniak

Die drastische vermindering is nodig om te kunnen voldoen aan de klimaatdoelstellingen van de overheid. Het onderzoek wordt uitgevoerd op initiatief van LTO Noord, Wageningen University & Research en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid. Er wordt vooral gekeken naar het effect van het rantsoen van de koe op wat ze uitstoot.

Wout Huijzer uit Zeerijp is dus één van de proefkonijnen in dit project. Hij melkt samen met zijn vrouw en zoon ruim 100 koeien. 'Ik vind het belangrijk dat er onderzoek wordt gedaan op praktijkbedrijven in heel Nederland en niet in een lab', zegt hij. 'Met de resultaten kunnen we aan de slag voor een beter klimaat.'

Kernpunt van het project is om te onderzoeken hoe de uitstoot van methaan en ammoniak kan worden teruggedrongen. Methaan komt vrij door oprispingen van de koe tijdens het herkauwen, en als de koe poept. Ammoniak ontstaat als de mest en urine bij elkaar komen. Het streven is om de uitstoot van deze stoffen in 2024 met 15 tot 30 procent te hebben verminderd.

'Er is al veel onderzoek gedaan naar de uitstoot van stikstof/ammoniak, en ook naar methaan, maar nog niet in samenhang met elkaar', zegt Herman Bakhuis. Hij is, behalve boer in het Twentse Daarle, vice-voorzitter van de vakgroep melkveehouderij van LTO Nederland.

'Dat is het unieke aan dit onderzoek. Vanuit Wageningen Universiteit is al veel onderzoek gedaan naar ammoniak en methaan, wat de variabelen zijn waarmee je kunt sturen. Maar nu gaan we ook de relatie tussen die twee bekijken. Het heeft weinig zin als je bij de ene een stap vooruit doet, terwijl je bij de andere twee stappen achteruit gaat.'

Boer Huijzer geeft een voorbeeld: 'Als je meer gras voert en koeien lopen buiten, dan krijg je minder ammoniak, dat is gunstig. Maar tegelijkertijd verander je dan wel het rantsoen, de koe eet meer gras en gaat meer herkauwen. De pensbacteriën vormen dan weer meer methaan, en dat is juist weer slechter voor het klimaat. Het voeren van koeien is een heel complex gebeuren, je moet de balans vinden. Dat gaan we onderzoeken.'

Om een goed beeld te krijgen wordt dat onderzoek uitgevoerd bij tien bedrijven die verschillend van aard zijn, in grootte, biologisch of niet biologisch, met of zonder weidegang, met en zonder mais in het rantsoen enzovoort. Bakhuis: 'De hele diversiteit in de melkveehouderij in Nederland is er in vertegenwoordigd.'

'Met de resultaten op die tien bedrijven gaan we vervolgens verder aan de slag', vervolgt Bakhuis. 'Is het haalbaar, toepasbaar en betaalbaar? Dat filteren we er in de tien bedrijven uit, en dan schalen we het op naar uiteindelijk 115 bedrijven.'

'Het is de bedoeling dat het daarna als een olievlek gaat werken', zegt boer Huijzer in Zeerijp. 'Zo is het de bedoeling dat de deelnemende bedrijven open dagen gaan houden. Dan kunnen we elkaar 'anpeertjen', elkaar aanmoedigen, stimuleren en uitdagen.'

Bakhuis verwoordt het zo: 'Je moet je als boer blijven aanpassen, want dat is nodig om te kunnen blijven bestaan in Nederland.'