Jorden van Foreest wint Tata Steel-schaaktoernooi

De toernooiwinst van Van Foreest is niets minder dan een sensatie. Hij gold bij aanvang zeker niet als een van de favorieten. Ter illustratie: als je van te voren geld had ingezet op toernooiwinst van de 21-jarige Van Foreest had je honderd keer je inzet teruggekregen.

De tiebreak was zenuwslopend. Twee snelschaakpartijen moesten de beslissing betekenen, nadat Giri en Van Foreest tijdens het reguliere toernooi beiden eindigden op 8,5 punten uit 13 ronden. In deze 'vluggerpotjes' hadden beide spelers vijf minuten bedenktijd, plus drie seconden extra per zet.

In de eerste partij van de tiebreak had Van Foreest de witte stukken, maar greep Giri al snel het initiatief en had op een gegeven moment zelfs winstkansen. Van Foreest sloeg de aanval echter af en al snel verdwenen alle stukken behalve de twee koningen van het bord; remise.

In de tweede partij kregen de twee grootmeesters, in het dagelijks leven vrienden van elkaar, al snel een gelijke stelling op het bord. Giri had in het eindspel een pion meer, probeerde het lange tijd, maar kon zijn materiële voorsprong niet verzilveren.

Nadat de twee snelschaakpartijen gelijk eindigden, moest een zogenoemde armageddon-partij de doorslag geven. In deze beslissingspartij heeft de zwartspeler minder tijd op de klok, maar wordt die wel uitgeroepen tot winnaar als de partij in remise eindigt. Ook krijgen de spelers geen extra tijd per zet erbij.

Van Foreest speelde met de zwarte stukken. Dat betekent minder tijd op de klok, maar wel dat een remise genoeg was voor de toernooiwinst. De bloedstollende finalepartij ging aanvankelijk gelijk op, waarbij beide spelers de klok nauwkeurig in de gaten hielden. In het middenspel pakte Giri het initiatief na een onnauwkeurigheid van Van Foreest.

Nadat Van Foreest met een verrassende zet kwam, leek Giri te bevriezen, wat hem veel tijd kostte. Toch leek Giri nog steeds beter te staan, maar Van Foreest herpakte zich. De Groninger offerde een stuk, waarna Giri de promotie van de g-pion van Van Foreest niet meer kon voorkomen en de partij in verloren stelling opgaf.

De 21-jarige Van Foreest verloor in de reguliere dertien ronden niet één keer. Hij won vier keer en speelde negen keer remise. Vooral de koelbloedigheid en de goede openingsvoorbereiding vielen op. Van Foreest slechtte ook de psychologisch belangrijke ratinggrens van 2700. Hij staat nu op de 37ste plaats van de wereldranglijst.

Het is de derde keer dat Van Foreest meedeed in de Mastersgroep in Wijk aan Zee. In 2019 had hij een verdienstelijk debuut met 4,5 punten. Vorig jaar verraste hij de concurrentie met 7 punten. Dit jaar overtrof hij zichzelf en eindigde hij op 8,5 punt.

De Iraniër Alireza Firouzja, de Amerikaanse titelverdediger Fabiano Caruana en de Rus Andrey Esipenko eindigden met 8 punten op de gedeelde derde plaats.

Zevenvoudig winnaar Magnus Carlsen speelde deze editie geen rol van betekenis. Hij won nog wel de laatste ronde tegen de Fransman Maxime Vachier-Lagrave, waardoor de Noorse wereldkampioen op 7,5 punten eindigde.

Het is de eerste keer dat een Nederlander het schaaktoernooi wint sinds Jan Timman in 1985. Andere Nederlanders die het toernooi wonnen zijn Genna Sosonko, Jan Hein Donner en Max Euwe.

Het is de 83ste editie van het prestigieuze schaaktoernooi. Het toernooi heette eerder het Hoogovenstoernooi en Corus-schaaktoernooi, afhankelijk van de naam van de eigenaar van de staalovens in IJmuiden, vlakbij de speelhal in Wijk aan Zee.

Het 'Wimbledon van het schaken' winnen is het hoogst haalbare in de schaaksport, op het wereldkampioenschap en het winnen van de Olympiade na.

Van Foreest voegt zich in een illuster rijtje van zo’n beetje alle sterke schakers van de 20ste en 21ste eeuw, zoals Magnus Carlsen, Garry Kasparov, Anatoli Karpov, Viswanathan Anand, Valdimir Kramnik, Michail Tal, Boris Spasski en Viktor Korchnoi.