Rechter niet overtuigd van juridische onderbouwing en noodzaak van avondklok

Agenten voeren een avondklok-controle uit in Hoogezand
Agenten voeren een avondklok-controle uit in Hoogezand © Venema Media
De rechter heeft niet alleen de juridische onderbouwing van de avondklok van tafel geveegd, de rechtbank in Den Haag is ook niet overtuigd van de noodzaak van de maatregel. Dat blijkt uit het vonnis dat dinsdag werd uitgesproken.

Rechter gelooft niet in avondklok

Volgens de rechter zijn er 'grote vraagtekens te plaatsen bij de feitelijke onderbouwing door de Staat van de noodzaak van de avondklokmaatregel'. De rechter snapt bijvoorbeeld niet waarom een avondklok nu ineens nodig zou zijn, terwijl de pandemie al bijna een jaar duurt en de druk op de zorg minder groot is dan eerder het geval was.
Ook de opkomst van de Britse variant overtuigt de rechter niet direct. Want het staat niet vast dat deze mutatie tot een onhoudbare situatie zal leiden, schrijft de rechter. Natuurlijk moet de staat zich wel voorbereiden op wat er nog kan komen, maar de avondklok is zo'n vergaande beperking dat dit niet zomaar kan. Dan moet 'duidelijk zijn dat er geen andere minder verstrekkende maatregelen meer open staan'. Ook moet dan wel zeker zijn dat de avondklok effect heeft. De rechter betwijfelt dat.

'Effect in Frankrijk zegt niks over Nederland'

De rechter wijst erop dat ook het Outbreak Management Team (OMT) zelf geen bewijs heeft dat de avondklok echt bijdraagt aan het terugdringen van het virus. Het OMT noemt als onderbouwing dat de avondklok in andere landen effect lijkt te hebben, maar dat is niet voldoende, vindt de rechter. In de Nederlandse winter zijn sowieso al weinig mensen op straat, mogelijk veel minder dan in bijvoorbeeld Frankrijk. Het is daarom 'maar zeer de vraag of de situatie in Nederland één op één vergelijkbaar is met die in andere landen'.
Een advies om 's avonds binnen te blijven was mogelijk beter geweest, oppert de rechter. Dan was duidelijk geworden of mensen zich er vrijwillig aan willen houden en wat de effecten dan zijn.

Avondklok en bezoekersbeperking op één hoop gegooid

De lijst met kritiek eindigt met de stelling van het OMT dat we zonder avondklok tien procent meer besmettingen krijgen. Dat is helemaal niet te zeggen, vindt de rechter, omdat deze prognose gaat over zowel de avondklok als het advies om thuis niet meer dan één persoon per dag te ontvangen.
'Dat vertekent het beeld met betrekking tot nut en noodzaak van de avondklok aanzienlijk en maakt de stelling van de Staat dat een avondklok onvermijdelijk is, op zijn minst genomen discutabel en ook niet erg overtuigend gemotiveerd.'
Pandemie niet zo acuut als dijkdoorbraak
Voor alle duidelijkheid: de rechter zet een streep door de avondklok, omdat deze op een verkeerde wet is gebaseerd. Deze wet is alleen bedoeld om maatregelen te kunnen treffen in extreme spoedsituaties, zoals bij een dijkdoorbraak. De coronapandemie is niet zo acuut, dus had de avondklok niet op deze manier ingesteld mogen worden.
De rechtbank wil daarnaast ook nog wat zeggen over de avondklok als middel in de coronabestrijding. Dat doet de rechter, zo blijkt uit het vonnis, met het oog op bijvoorbeeld een hoger beroep. 'De voorzieningenrechter zal hierna ten overvloede de andere belangrijke geschilpunten nog kort bespreken, nu (...) enige overwegingen op die punten mogelijk van belang kunnen zijn bij een eventueel vervolgtraject.'