Deze Groningers willen hun verblijf in de Kamer met vier jaar verlengen: 'De clichés kloppen'

Sandra Beckerman (SP), Henk Nijboer (PvdA), Stieneke van der Graaf (CU) en Anne Kuik (CDA)
Sandra Beckerman (SP), Henk Nijboer (PvdA), Stieneke van der Graaf (CU) en Anne Kuik (CDA) © ANP/ Fotobewerking RTV Noord
De Tweede Kamer gaat na de verkiezingen hoe dan ook op de schop. Zo'n dertig Kamerleden keren sowieso niet terug in het parlement, want ze staan niet op de kandidatenlijst van hun partij. Maar vier zittende Groningers mogen en willen wel opnieuw een gooi doen naar een nieuwe zetel.
Wie zijn de Groningse kandidaten voor de Tweede Kamer? In aanloop naar de verkiezingen van 15-17 maart lees je erover. Eerder kon je lezen voor welke nieuwe kandidaten het spannend wordt, later lees je een interview met Roelien Kamminga, het nieuwe Groningse gezicht op plek 14 bij de VVD. Vandaag: vier Groningers die zich opmaken voor hun volgende vier jaar in Den Haag.
Henk Nijboer (#3, PvdA), Anne Kuik (#3, CDA), Sandra Beckerman (#6, SP) en Stieneke van der Graaf (#6, ChristenUnie) gaan alle vier voor een nieuwe termijn van vier jaar. Nijboer is met acht jaar ervaring in de Tweede Kamer de nestor van het viertal. Kuik, Beckerman en Van der Graaf hebben hun eerste termijn er nu op zitten.

Best spannend

Kuik vond de gang naar Den Haag vier jaar geleden best spannend, erkent ze. ‘Het is iets nieuws en er wordt over Den Haag toch een bepaald beeld geschetst. Kun je wel jezelf blijven in de Haagse politiek? Ik ben gelukkig wel mezelf gebleven en heb wat dat betreft echt een superleuke tijd gehad.’
‘De clichés over Den Haag kloppen wel’, zegt Beckerman over haar ervaringen. ‘Het is hier vaak nog lelijker.’ De kwaliteit van de informatievoorziening vanuit het kabinet en het gebrek aan kennis bij sommige Kamerleden is haar daarnaast tegengevallen. ‘Je denkt: de Tweede Kamer is de hoogste volksvertegenwoordiging van Nederland. Nou, het debat in de Staten van Groningen was soms van een hoger niveau dan in de Kamer.’
Anne Kuik (CDA)
Anne Kuik (CDA) © Bart Maat/ANP
Van der Graaf moest iets langer wachten op haar Kamerlidmaatschap. Pas toen de ChristenUnie na een half jaar onderhandelen toetrad tot het kabinet en Carola Schouten minister werd, schoof Van der Graaf door de Kamer in. 'Ik heb het als een voorrecht ervaren om dit te mogen doen', blikt Van der Graaf terug. 'Ik heb de Tweede Kamer ervaren als een plek waar je het verschil kunt maken.'

Van Groningen naar Den Haag

Kuik, Van der Graaf en Beckerman maakten vier jaar geleden de overstap vanuit de lokale of regionale politiek, naar de landelijke. Het verschil is enorm, al is het alleen maar omdat het Kamerlidmaatschap een fulltime baan is.
‘Ik had wel verwacht dat we iets meer ondersteuning zouden hebben’, vertelt Kuik. ‘Je moet een heel ministerie controleren met een secretaresse en een ondersteuner op beleidsgebieden. Dat is best een kluif. Ik heb wel geluk gehad met de mensen met wie ik kon samenwerken. Ondanks dat je niet van dezelfde partij bent, kun je wel een klik hebben. Dat is belangrijk.’
Ik zat denk ik wel in veertig coalitie-appgroepen
Stieneke van der Graaf, ChristenUnie
De ChristenUnie is met vijf zetels een van de relatief kleinere partijen in de Kamer. Dat betekent ook dat de Kamerleden van de partij flink wat onderwerpen in hun portefeuille hebben. Dat geldt ook voor Stieneke van der Graaf. Toch zijn het niet al die onderwerpen die haar zijn tegengevallen. Wel de vele overleggen met de coalitiegenoten.
'Ik heb onderschat hoe tijdrovend die coalitieoverleggen zijn. Ik kwam in de Kamer toen de begrotingen werden besproken en dan had je op alle mogelijke tijdstippen coalitieoverleg, omdat je het moet hebben over de invulling van de afspraken uit het regeerakkoord. Ik zat denk ik wel in bijna veertig coalitie-appgroepen over de verschillende beleidsterreinen.'
PvdA'er Henk Nijboer in de Tweede Kamer
PvdA'er Henk Nijboer in de Tweede Kamer © ANP/Bart Maat

Coalitie versus oppositie

Voor coalitieleden Kuik en Van der Graaf zag het Kamerlidmaatschap er door deelname aan de regering iets anders uit dan voor Beckerman en Nijboer, voor wie het politiek bedrijven juist bestond uit oppositie voeren. De twee lieten zich met name zien als het ging om de gaswinning en de crisis op de woningmarkt.
‘Het snijdt me door de ziel dat de moed bij veel mensen nog verder in de schoenen is gezakt’, zegt Nijboer over de situatie in het bevingsgebied. Beckerman: ‘Het is heel pijnlijk. We horen mooie woorden uit Den Haag, maar mensen wachten nog steeds.’ Toch kun je ook in de oppositie successen boeken, zo bewees Nijboer. Zijn wetsvoorstel om huurstijgingen aan banden te leggen kreeg een meerderheid in de Tweede Kamer en dat maakt hem blij.
‘Dit is de tweede wet in mijn achtjarig Kamerlidmaatschap en hiermee verander je echt wel het leven van mensen’, zegt hij trots. ‘In de oppositie kun je op een thema wat bereiken, maar in de coalitie kun je natuurlijk veel meer behalen op alle onderdelen van het beleid.’ Hij kan het weten. In zijn eerste vier jaar in de Kamer zat hij zelf in een coalitie.
© Bart Maat/ANP
Het verschil tussen coalitie en oppositie in de Kamer wordt volgens Beckerman met enige regelmaat duidelijk tijdens stemmingen. ‘Ik heb zoveel voorstellen gehad voor Groningen die met een zetel verschil zijn weggestemd’, verzucht ze. ‘Bij andere onderwerpen was het makkelijker iets te bereiken, maar bij Groningen was het heel erg lastig. Dat heeft me wel geraakt.’
Nijboer: ‘De meerderheid beslist. Als de coalitie de rijen gesloten houdt, dan kun je wel met argumenten aankomen, maar dan is er niet zoveel tegen te beginnen.’
Wat zeggen de Groningse Kamerleden over elkaar?
De verkiezingscampange staat doorgaans in het teken van het uitvergroten van verschillen tussen de verschillende partijen. Wij vroegen de vier Groningers daarom juist wat ze bewonderen in elkaar. En ondanks dat ze niet allemaal wekelijks met elkaar te maken hebben, kennen ze elkaar na vier jaar natuurlijk wel een beetje.

Henk Nijboer (PvdA)
‘Met Sandra heb ik echt gevochten voor Groningen, soms tot we erbij neervielen’, zegt Nijboer. ‘Dat waardeer ik enorm. Ook al is het resultaat teleurstellend.’ Met Kuik had Nijboer minder te maken. ‘Maar Anne heeft het wel heel goed gedaan in het tegengaan van uitbuiting en prostitutie. Met Stieneke heb ik een wet weten aan te passen om het mkb beter te beschermen. Zij durfde daarin hele principiële keuzes te maken. Ze heeft haar rug recht gehouden in de coalitie tegen een VVD-minister.’

Anne Kuik (CDA)
‘Ik maak de een natuurlijk meer mee dan de ander’, begint ze met een disclaimer. ‘Maar het zijn allemaal gepassioneerde mensen die met vuur onderwerpen kunnen neerzetten, zoals Sandra dat bij de gaswinning doet.’ Ze prijst Nijboer dat hij zijn debatten altijd uit het hoofd doet, terwijl menig Kamerlid de bijdrage voorleest van papier. ‘Hij kan dat heel knap, want je bent ook aan tijd gebonden. En Stieneke neemt in zo’n kleine fractie zoveel onderwerpen voor haar rekening. Die is echt aan het vliegen en rennen. Heel knap.’

Sandra Beckerman (SP)
Beckerman heeft in debatten met name te maken gehad met Henk Nijboer. ‘Henk is echt een goed Kamerlid. Heel knap hoe hij debatten uit zijn hoofd doet en de goede punten eruit weet te halen. Anne en Stieneke zie ik best weinig. Dat is best wel raar, maar je leeft ook wel langs elkaar heen.’ Toch zijn beide Kamerleden niet onopgemerkt voorbijgegaan. ‘Anne is me echt wel opgevallen en wat ik knap vind bij Stieneke is dat je namens een relatief kleine partij zoveel debatten goed voorbereid kunt doen. Stieneke is superslim.’

Van der Graaf en Beckerman kennen elkaar uit Provinciale Staten in Groningen. Samen liepen ze zo’n tien jaar rond op het provinciehuis, voordat beiden naar de Tweede Kamer vertrokken.

Stieneke van der Graaf (ChristenUnie)
‘Ik vind het fantastische collega’s’, zegt Van der Graaf over de andere drie. ‘Het mooie is dat we alle vier heel verschillend zijn. Ik bewonder Sandra haar strijdvaardigheid en vasthoudendheid. Dat is een fantastisch kenmerk.’ Henk Nijboer noemt ze een heel ervaren en deskundig Kamerlid met waardevolle adviezen. ‘Het is heel fijn om met hem na te denken over een volgende stap in een wetstraject. We zitten ook in hetzelfde gebouw, dus we treffen elkaar regelmatig op de gang. En Anne is ongelofelijk gedreven en enthousiast, zoals ze zich bijvoorbeeld inzet voor een gezondere levensstijl. We zijn partners in de strijd tegen mensenhandel. Anne is een mooi mens, gedreven door een sterk rechtvaardigheidsgevoel.’

Van der Graaf: ‘We zouden dit eigenlijk vaker tegen elkaar moeten zeggen.’

Woningmarkt

Beckerman en Nijboer zijn met name trots op wat er is bereikt op de woningmarkt, ook al zijn het volgens beiden maar kleine stapjes. 'De woningnood is enorm', aldus Nijboer. 'Beleggers nemen de steden over. Huisjesmelkers buiten mensen uit. We moeten daarbij het tij keren en het denken daarover veranderen. Daar heb ik wel aan bijgedragen.'
Beckerman: 'Ik vind het heel mooi dat het debat over de wooncrisis begint te schuiven. De huren zijn nu bevroren. Het is een klein stapje, maar het is wel winst. Met Henk heb ik daar continu een blok in gevormd en mooie voorstellen gedaan. Ontzettend gaaf om te zien dat er een verschil komt in het denken daarover.'

Trots op preventieakkoord

Ook Van der Graaf en Kuik hebben zaken bereikt waar ze trots op zijn. ‘De waardering die we met z’n allen zijn gaan uitstralen voor het mbo en vakmanschap’, noemt Kuik als succes. ‘En ik ben trots op het preventieakkoord, waardoor we tabak uit de supermarkt krijgen en dus minder jongeren aan het roken.’ Ze hoopt ook lachgas nog op de opiumlijst te krijgen en klanten van gedwongen prostituees harder aan te pakken.
Stieneke van der Graaf
Stieneke van der Graaf © ChristenUnie
Een week voor de verkiezingen wordt in de Eerste Kamer het wetsvoorstel behandeld dat Kuik samen met drie andere Kamerleden indiende. Daarmee kunnen klanten van prostituees waarbij het vermoeden bestaat dat er sprake is van mensenhandel een gevangenisstraf van maximaal vier jaar krijgen of een forse geldboete. ‘Dat wordt nog spannend, zo vlak voor de verkiezingen', zegt Kuik. 'Maar wie kan daar nou op tegen zijn?’

Overwinning tegen advocaten en grote banken

Van der Graaf is erg trots op de wijziging van de faillissementswet. Ze trok daarin samen op met Nijboer. 'Die wet hebben we echt rechtvaardiger gemaakt voor het mkb, tegen een grote lobby in. Dat voelt echt als een overwinning door de grote weerstand van advocaten en van grote banken. Er was heel veel machtsvertoon en pogingen om Kamerleden onder druk te zetten. Dat ons dit is gelukt, is een overwinning. Ik ben in de politiek gegaan om recht te doen als onrecht gedaan wordt', zegt Van der Graaf - zelf juriste. 'Dan ga ik aan. En dat was hier echt het geval.'
Ze noemt net als Kuik mensenhandel en gedwongen prostitutie een grote misstand. Kuik en Van der Graaf balen er allebei van dat het hen niet gelukt is de prostitutieleeftijd te verhogen naar 21 jaar. Wel is ze trots op de coronasteun voor mensen in deze sector. Net als op het feit dat de gevangenissen in Ter Apel en Veenhuizen open zijn gebleven.
Het is belangrijk dat mensen in de Tweede Kamer niet alleen uit de Randstad komen
Sandra Beckerman, SP

Nog vier jaar erbij

Alle vier geven ze aan dat ze nog niet klaar zijn in Den Haag. 'Ik ben eigenlijk net begonnen', zegt Kuik. Ze staat achter Wopke Hoekstra en Pieter Omtzigt derde op de kandidatenlijst van het CDA. 'Ik krijg er energie van en ik vind het leuk om te doen. De mensen die mij als vertegenwoordiger zien, willen ook dat ik doorga. Dat is natuurlijk ook belangrijk.'
Voor Van der Graaf zijn haar idealen de grootste drijfveer, vertelt ze. 'Het werk is nog niet af. Er is nog zoveel te doen. Ik ben echt gedreven om in een nieuwe periode werk te maken van mijn idealen.'
En het belang van regionale Kamerleden onderkennen ze ook alle vier. 'Het is belangrijk dat er oog is voor de regio', vertelt Beckerman. Nijboer: 'Ik vind het heel belangrijk dat mensen uit heel Nederland in de Tweede Kamer komen en niet alleen uit de Randstad.'
'In de modellen en beleidskeuzes van een departement komen de knelpunten in de regio niet per definitie goed naar voren', legt Van der Graaf uit. 'Het is iets hardnekkigs om doorheen te breken. Kamerleden vanuit de regio zijn belangrijk, omdat zij de urgentie daar voelen. Ga er niet vanuit dat dat in de departementen leeft. Daar is politieke wil voor nodig.'
Alle Groningers op de lijsten

Er staan meer Groningers op de lijsten voor de Tweede Kamerverkiezingen, al is niet iedereen volgens de peilingen verkiesbaar. Voor sommige nieuwelingen wordt het erg spannend. Dit zijn alle Groningers waar je op kan stemmen:

- 50Plus: C.E. Veeze (28)

- BBB: Gert van Dellen (24)

- CDA: Anne Kuik (3), Lea van der Tuin-Kuipers (32)

- ChristenUnie: Stieneke van der Graaf (6), Inge Jongman (25)

- Code Oranje: Robert Pestman (7)

- D66: Wieke Paulusma (15)

- FvD: Bart van der Werf (26)

- GroenLinks: Stephanie Bennett (18)

- JA21: Swier Copinga (21)

- JONG: Benito Walker (6)

- Lijst Henk Krol: Manitou Jansen (6), Janneke Koning (18)

- Partij voor de Dieren: Kirsten de Wrede (15), Wesley Pechler (34)

- PvdA: Henk Nijboer (3), Julian Bushoff (13)

- PVV: Arthur van Dooren (43)

- SP: Sandra Beckerman (6), Jimmy Dijk (10), Fenna Feenstra (17)

- Volt: Marleen Ramaker (12)

- VVD: Roelien Kamminga (14), Marinus Tabak (41), Sabine Koebrugge (58)