Twee maanden na Brexit: ‘Even snel leveren is er niet meer bij’

Er gaat geen dag voorbij of Wim Bouwman hangt aan de telefoon met de Britse fabrikant van Brian James-aanhangers. Iedere maand haalt de Groninger importeur Bouwman zo’n zestig aanhangers uit het VK om ze hier aan klanten te leveren. Maar sinds Brexit gaat dat een stuk minder simpel en dat betekent nogal wat extra telefoontjes over en weer.

Twee maand na Brexit is het duidelijk dat de grens met Groot Brittannië een obstakel is geworden. Brexit zorgt voor een flinke papierwinkel, hogere prijzen en tijdverlies aan de grens. En reken maar dat de barrières blijvend zijn, zegt de Nederlands - Britse Kamer van Koophandel.

‘Het liep altijd geolied’, zegt Bouwman. ‘Bestellen en twee dagen later stonden de aanhangers hier op het terrein’. Hoewel zowel Bouwman als fabrikant Brian James hun Brexit-huiswerk goed hebben gedaan, duurt het nu een week tot tien dagen voordat een zending arriveert.

Wanneer er tenminste niet ergens een kink in de kabel komt. Zo stonden vorige week voor Bouwman drie trailers vol aanhangers klaar bij Brian James in Daventry, gelegen tussen Londen en Birmingham, maar er arriveerde maar één. Omdat de exportdocumenten niet in orde waren, volgens de douaneautoriteiten. ‘Het is allemaal zo stroperig’, stelt Bouwman.

Hoewel alle exportdocumentatie digitaal verloopt, voelt het voor Bouwman alsof er voor ieder transport een ’hele papierwinkel’ weggewerkt moet worden. En er hoeft maar iets niet goed te zijn aangevinkt of een transport komt ergens onderweg tot stilstand.

Dat voelt ‘onzeker’, zegt Bouwman, die eigenlijk al een jaar of drie in de stress zit om Brexit. Dat begon eind 2018, in de aanloop naar het eerste moment dat Groot Brittannië zich zo losmaken van de EU. ‘Toen ben ik aanhangers gaan hamsteren, met honderden. Het ergste wat me kon overkomen is dat ik na een Brexit geen voorraad zou hebben.’

Dat viel mee, vooral omdat het VK pas twee jaar later de EU verliet. Nu zijn het vooral de toegenomen douaneformaliteiten en ook de daardoor gestegen prijzen die merkbaar zijn. Door Brexit zijn aanhangers een procent of vijf duurder geworden, schat Bouwman.

Dat grensverkeer na Brexit allerminst soepel verloopt, merkt ook directeur Gerrit van Staalduinen van transportbedrijf Koning en Drenth in Beerta. Koning en Drenth rijdt wekelijks met ongeveer zes vrachtwagens met potgrond, metalen of andere bulkgoederen heen en weer tussen Midden-Engeland en Nederland of Duitsland.

Sinds Brexit zijn de chauffeurs van het bedrijf tussen drie en vier uur extra kwijt op een enkele rit. ‘Reken daarbovenop alle administratieve handelingen die we hier op kantoor moeten doen’, aldus Van Staalduinen. Het maakt de transporten van of naar het VK fiks duurder. De tien tot vijftien procent extra kosten brengt Van Staalduinen noodgedwongen bij zijn klanten in rekening.

Sommige transporten zijn door de veranderde regels zelfs helemaal niet meer mogelijk. Zo heeft Koning en Drenth de transporten voor het recyclingbedrijf TRH in Emmen helemaal stil zien vallen, omdat hiervoor een aparte invoervergunning nodig is die door de Engelse overheid niet is afgegeven.

De eerste weken was iedereen zoekende, zegt Van Staalduinen. Hoewel het nu wel soepeler begint te lopen, gaat er nog altijd makkelijk iets fout door alle nieuwe voorschriften én doordat meer instanties zich met transport bemoeien.

‘Deze week werd een chauffeur in Calais zomaar uit de rij geplukt omdat er bij het inklaren iets in de computer ontbrak. Terwijl de chauffeur het document gewoon kon tonen.’ De douaneregels worden door zowel de EU als het VK strikt gehandhaafd, zegt Van Staalduinen.

Om rompslomp zo veel mogelijk te voorkomen, laten de truckers van Koning en Drenth de kanaaltunnel tussen Dover en Calais het liefst links liggen en nemen ze de boot naar Hoek van Holland of Europoort. ‘Dat maakt het wat gemakkelijker, omdat dan geen doorvoerdocumenten nodig zijn, maar alleen een exportdocument.’

Vanwege de papierwinkel en de hogere kosten zegt Van Staalduinen: ‘Voor mijn gevoel zijn we terug bij af. Het is weer net als toen ik in 1987 begon met deze transporten.’

Alle nieuwe regels vormen een blijvende barrière, zegt Lyne Biewinga van de Nederlands-Britse Kamer van Koophandel (NBCC). Handelsstromen zullen er mogelijkerwijs door afnemen. Hoeveel verschilt per sector, maar bijvoorbeeld export van groente en fruit kan volgens haar tot wel twintig procent teruglopen.

'Goederen naar het VK transporteren gaat overigens een stuk makkelijker dan andersom’, zegt Biewinga. ‘Dat komt doordat Britse bedrijven laat beseften wat er allemaal zou veranderen.’

Daar komt bij dat de EU ervoor koos de regelingen vanaf de startdatum streng te handhaven en het VK dat gefaseerd doet. Biewinga: ‘Zo is 1 april een nieuwe deadline waarop voorschriften voor producten van dierlijke herkomst gaan gelden. Dat betekent dat er dan veel extra handelingen verricht moeten worden.’ Het zal volgens Biewinga tot nieuwe vertragingen leiden.

De drukte op kantoor van de Nederlandse - Britse KvK van begin dit jaar is wat geluwd, zegt Biewinga. Maar nog altijd bellen veel ondernemers. De meeste vragen gaan nu over de ingewikkelde regels van oorsprong. Daarin moet onder meer beschreven worden waar een product vandaan komt of hoe het is samengesteld.

Veel bedrijven zijn dat volgens Biewinga pas na 1 januari gaan uitzoeken. En dan blijkt het best gecompliceerd te zijn. ‘Denk maar eens aan de export naar het VK van een boeket bloemen dat bestaat uit rozen uit Kenia en tulpen uit eigen land. Dat vraagt om een hoop documentatie.’

Dat was ook precies het punt waarvoor Score bedrijfsstoelen uit Tolbert de Nederlands - Britse KvK raadpleegde, zegt Tom Smit, exportmanager bij het bedrijf.

‘Voorbereiden was lastig’, verklaart Smit. ‘We wilden graag onze klanten in het VK vertellen wat Brexit voor ons en voor hen zou betekenen. Maar dat lukte eerst gewoon niet omdat de informatie ontbrak. Ook transporteurs wisten niet onder wat voor condities en voor welke prijs ze onze producten naar de andere kant konden brengen.’

De Brexit-gevolgen voor Score worden langzaam duidelijk, aldus Smit, die ook ervaart dat het bij de instanties die de regels moeten uitvoeren het niet bepaald op rolletjes loopt: ’Dat we onze producten niet meer gewoon naar het VK kunnen sturen heeft een behoorlijke impact.’

De administratieve rompslomp verhoogt niet alleen de kosten, maar zendingen zijn ook langer onderweg omdat ze langs meer controlepunten moeten. Voorheen was een Score-stoel binnen 48 uur op de plek van bestemming, nu duurt dat vaak ruim een week. ‘Even snel leveren is er niet meer bij voor ons’, moppert Smit.

Smit betreurt het dat Brexit zo’n stempel zet op de handelsrelatie: ‘Nederlanders staan er bij de Britten goed op en producten uit Nederland worden hoog gewaardeerd. Wanneer je gewend bent altijd prettig zaken te doen, dan zijn al die restricties van nu gewoon niet fijn.’