Groningers liepen meer risico dan gedacht door meetfouten in bevingsgebied
In 2018 zijn voor alle huizen in het aardbevingsgebied de veiligheidsrisico's te laag ingeschat. De oorzaak ligt bij een niet goed functionerend meetwerk van het KNMI, waardoor de meetgegevens na een beving niet bleken te kloppen.
Tot die conclusie komt het Staatstoezicht op de Mijnen na een twee jaar durend onderzoek naar het meetnetwerk van het KNMI.
Model is beïnvloed
De meetresultaten zijn toentertijd gebruikt als ingrediënt voor het al jaren veelbesproken risicomodel van de NAM: de Hazard & Risk Assessment. De versterkingsoperatie is voor een belangrijk deel gebaseerd op dat rekenmodel. Maar door de foutieve metingen, klopte één van de ingrediënten voor het model niet. De uitkomst van het model is daardoor automatisch ook onjuist.
Hoe veel te laag de risico's exact zijn ingeschat, wordt uit het onderzoek niet duidelijk. De onderzoekers concluderen dat de uitkomst van het model hoe dan ook is beïnvloed door de foute meetgegevens, maar dat de impact 'waarschijnlijk klein' is.
Hoe zat het ook alweer?
In februari 2019 kwam aan het licht dat één van de twee KNMI-netwerken jarenlang niet goed heeft gewerkt. Voor het meten van grondversnellingen heeft het KNMI twee meetnetwerken in Groningen: het zogeheten B-netwerk en het G-netwerk. Twee jaar geleden meldde het KNMI dat er een afwijking is geconstateerd bij alle 79 meters uit dat G-netwerk. De meters zijn vervolgens gecorrigeerd.
De meetgegevens worden van belang geacht voor het bepalen van de omvang van de versterkingsopgave in het bevingsgebied. Het SodM is daarom onderzoek gaan doen naar het volledige seismische netwerk in Groningen.
Tijdens het onderzoek van de toezichthouder zijn ook afwijkingen gevonden bij zestien meters uit het andere netwerk. In die gevallen werd de meting van de zogeheten grondversnelling gedempt omdat de meters in een gebouw zitten. Het effect was het grootst bij meters die in een kelder zitten. Drie meters zijn aangepast, zodat de gegevens weer kloppen.
In februari 2019 kwam aan het licht dat één van de twee KNMI-netwerken jarenlang niet goed heeft gewerkt. Voor het meten van grondversnellingen heeft het KNMI twee meetnetwerken in Groningen: het zogeheten B-netwerk en het G-netwerk. Twee jaar geleden meldde het KNMI dat er een afwijking is geconstateerd bij alle 79 meters uit dat G-netwerk. De meters zijn vervolgens gecorrigeerd.
De meetgegevens worden van belang geacht voor het bepalen van de omvang van de versterkingsopgave in het bevingsgebied. Het SodM is daarom onderzoek gaan doen naar het volledige seismische netwerk in Groningen.
Tijdens het onderzoek van de toezichthouder zijn ook afwijkingen gevonden bij zestien meters uit het andere netwerk. In die gevallen werd de meting van de zogeheten grondversnelling gedempt omdat de meters in een gebouw zitten. Het effect was het grootst bij meters die in een kelder zitten. Drie meters zijn aangepast, zodat de gegevens weer kloppen.
Effect is nu teniet gedaan
Omdat de resultaten voor alle huizen te laag zijn ingeschat, heeft de fout volgens het SodM geen gevolgen gehad voor de versterkingsoperatie in het bevingsgebied. Huizen met een laag beoordeeld risico, liepen weliswaar een hoger risico dan gedacht. Maar huizen met een hoog risico die als eerste zouden worden aangepakt, liepen ook een nog hoger risico. Voor de volgorde van werken heeft de fout dus geen gevolgen gehad, aldus het SodM.
De toezichthouder benadrukt ook dat het probleem van een te lage risico-inschatting op dit moment niet speelt. 'Dit effect is inmiddels teniet gedaan door de steeds verder dalende gaswinning, wat het risico voor alle huizen sterk heeft verlaagd.' Daarnaast zijn alle meters gecorrigeerd, waardoor de resultaten nu weer kloppen.
Oorzaak van de fout
Een belangrijke oorzaak voor de problemen is volgens de toezichthouder het feit dat er veel verschillende partijen betrokken zijn bij de aanleg, de installatie en de operatie van het seismisch netwerk in Groningen. 'Ook worden de seismische metingen door veel verschillende partijen gebruikt.'
'Het KNMI en de NAM hebben inmiddels duidelijke afspraken gemaakt over rollen en verantwoordelijkheden. De minister van Economische Zaken en Klimaat heeft op advies van SodM samen met de minister van Infrastructuur en Waterstaat de rolverdeling verhelderd en duidelijk gemaakt wie de regie heeft en hoe de kwaliteit wordt geborgd.'
