'We mouten nait zo zoezen over de Grunneger toal en t gewoon spreken'
Noordmannen Erik Hulsegge en Wiebe Klijnstra trapten zondagochtend met taaldeskundige Fré Schreiber en schrijvers Ina Rozema, Annemiek Wassenaar en Nico Torrenga de Grunneger Week af. RTV Noord staat de komende week in het teken van de Groninger taal en cultuur.
De hele week komen er op radio, televisie, online en onze sociale media Groningse verhalen en artiesten voorbij. Hoogtepunt is de verkiezing van Schierste Grunneger Woord 2021. Welk woord wordt de opvolger van tudebekje? Komende vrijdag maakt René Walhout dit bekend in Noord Vandaag.
Sikkom kwoad
Fré Schreiber noemt de Grunneger Week 'heul belangriek, omdat t altied goud is dat minsen de Grunneger toal heuren', motiveert hij. Zelf laat hij weinig mogelijkheden onbenut om mensen om hem heen deelgenoot te maken van de Groningse taal.
'Zo was ik ofgelopen week nog op n schoul in Milnsum om op t schoolplaain wat te vertellen. En as ik din vroag of dat in t Grunnegers of Nederlands mout, binnen kiender sikkom kwoad as ze dij keuze moaken mouten. Want Grunnegers verstoan ze prima, zeggen ze din, want zo proaten opa en oma ja ook.'
'De Grunneger toal heurt der gewoon bie', vindt Schreiber. Volgens hem wordt er veel te veel over gezeurd. 'Wie mouten gewoon mooi deurgoan mit t spreken van de Grunneger toal. Nait teveul over zoezen hou t wel of nait mout, mor gewoon doun’.
Sirreltopkes
En in dat kader zit Schreiber zelf ook niet stil. Zo was hij de afgelopen tijd druk bezig met een boekje over de Nederlandse dichter Gerrit Achterberg, wiens gedichten hij naar het Gronings vertaalde. En daar bleef het niet bij, want de Middelstumer maakte in breder opzicht gebruik van de tijd die hij overhield door de gevolgen van corona: hij schreef ook een boekje Sirreltopkes (ouderwetse tolletjes, red.), met kleine verhaaltjes. 'Dij verhalen droien aal kanten op', verklaart Schreiber de titel.
Ik wor al blied as ik deur t dorp fiets en zo'n jong kirreltje moi tegen mie zegt
Hij maakte laatstgenoemde boekje een jaar geleden speciaal om uit te delen op momenten die zich daarvoor lenen, zoals de Dag van de Grunneger Toal. 'Ik heb der 750 van moakt, mor dij liggen aal nog thoes', lacht Schreiber, refererend aan de onmogelijkheden die de coronacrisis met zich meebrengt. Het liefst maakt hij vooral kinderen deelgenoot van de Groningse taal. 'Ik wor al blied as ik deur t dorp fiets en zo'n jong kirreltje moi tegen mie zegt. Din loaten ze maarken dat ze Grunnegers kinnen.'
De literatuurhonger van Schreiber is daarmee nog lang niet ten einde, want hij is inmiddels ook alweer met iets nieuws bezig,. 'Vrouger op schoul werrenve veurlezen oet n boukje over Milnsum in de Tachtegjoarege Oorlog, dij ik nou omtoal noar t Grunnegers. Ja, aiglieks herschrief ik de geschiedenis n beetje op zien Grunnegs.'
Grunneger Week
Op de speciale pagina van de Grunneger Week staat wat we de komende week gaan doen. Daar verschijnen eveneens alle artikelen en video's die in dit kader worden gemaakt. Ook zijn berichten van vorige edities van de Grunneger Week terug te lezen.
