Eeuwenoude recepten uit de dood opgewekt: 'Dit verwacht je niet in de Groninger keuken'
Hoe smaken pannenkoeken die 400 jaar geleden al werden gebakken in de Groninger borgen? Dankzij Redmer Alma kunnen fijnproevers die smaak nu nog steeds ervaren. Hij ontdekte een kookboek met recepten die een vrouw uit Farmsum vier eeuwen geleden opschreef.
Meestal gaat het bij de Gouden Eeuw over het rijke Holland, maar in Stad en Lande - zoals Groningen toen heette - gebeurde ook genoeg. Zeker op culinair gebied. Dat blijkt wel uit het kookboek dat Occa Ripperda vier eeuwen geleden naliet.
Bereisde vrouw uit Farmsum
De smakelijkste recepten uit die tijd zijn nu bijeengebracht door historicus Redmer Alma. Hij deed onderzoek naar de vrouw die in haar leven niet minder dan duizend recepten opschreef.
'Het is een onbekende vrouw die pas nu uit de dood opgewekt wordt', begint Alma. 'Ze is geboren in Farmsum in 1619 en heeft een bereisd leven gehad. Ik ken geen Groningse die zoveel van de wereld heeft gezien als zij. Ze is uiteindelijk overleden in Stockholm, aan het hof van de Zweedse koningin.'
Het kookboek is een manier om te laten zien dat de adellijke keuken veel rijker is dan je zou verwachten
Tijdens haar leven verzamelde Ripperda dus talloze recepten. Het handgeschreven boekje leek verdwenen te zijn, maar Alma vond het terug bij een kunstgezelschap in Emden. De recepten geven een goed beeld van de eetcultuur in de Gouden Eeuw, zegt hij.
'Het is compleet anders dan je denkt, omdat het moderne smaken zijn. Asperges, citroen, azijn... Allemaal tegengestelde smaken die we tegenwoordig gewend zijn, maar we niet verwachten in de Groninger keuken. Het kookboek is een manier om te laten zien dat de adellijke keuken veel rijker is dan je zou verwachten.'
Om Groningen kennis te laten maken met Occa Ripperda, komt er in het najaar een tentoonstelling over haar op landgoed Nienoord. Volgend jaar verschijnt bovendien een geïllustreerde publieksversie van haar receptenboek.
Oude pannenkoeken bakken
Keukenprins Derk Bosscher nam de proef op de som en maakte de pannenkoeken van Occa Ripperda na:
Derk bakt 400 jaar oude pannenkoeken
Het recept voor Groningse pannenkoeken uit de Gouden Eeuw:
Nodig: 500 gram bloem, 125 gram krenten, (eerst even 20 minuten wellen), 1 kaneelpijpje raspen, 850 gram room, 5 eieren, 80 gram roomboter, beetje zout, boter om in te bakken.
Bereiding: Doe de bloem in een kom, verwarm de room en rasp daarboven de kaneel, smelt ook de boter alvast in een pannetje. De warme room en de eieren langzaam toevoegen aan de bloem en mengen met mixer. Bij glad beslag de boter en de krenten en de zout toevoegen.
Bakken: De pan moet goed heet zijn. Smelt daarin een klontje boter, vul met een schep beslag de gehele bodem van de pan en bak langzaam tot de bovenkant een beetje 'droog' is. Draai de pannenkoek om totdat ie aan beide kanten lichtbruin en gaar is.
Eet smakelijk!
