NAM trekt kosten in twijfel: 'Onnodig veel versterking, duizenden schades onterecht vergoed'

Het hoofdkantoor van de NAM in Assen
Het hoofdkantoor van de NAM in Assen © Remko de Waal/ANP
De NAM vindt dat het bedrijf te veel moet betalen aan de afhandeling van schade en de versterkingsoperatie in het aardbevingsgebied. Volgens het gasbedrijf worden ten onrechte duizenden schades aangemerkt als bevingsschade en zijn de normen voor de versterking veel te streng.
Het Rijk schiet - sinds het op afstand zetten van de NAM - de kosten voor schade en versterken voor en verhaalt die vervolgens op de NAM. Maar de NAM is het niet eens met die kosten en heeft daarover nu een conflict met de overheid.

‘Veiligheidsrisico extreem overschat’

Volgens de NAM worden de veiligheidsrisico’s in het aardbevingsgebied schromelijk overschat. ‘In onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek is vastgesteld dat daardoor het veiligheidsrisico extreem, voor sommige gebouwen zelfs met een factor duizend tot tienduizend, kan worden overschat.’
Dat betekent volgens de NAM dat er veel meer huizen worden versterkt met maatregelen die vele malen zwaarder zijn dan nodig is. ‘Dit leidt tot onnodige gevoelens van onveiligheid bij bewoners’, schrijft het gasbedrijf.
NAM op afstand
Voorheen moesten bewoners zelf hun zaak regelen met de NAM. Soms tot aan de rechter aan toe. De overheid heeft die strijd overgenomen door de NAM wettelijk op afstand te zetten van de schadeafhandeling en de versterkingsoperatie.

De Staat brengt de kosten die gemaakt zijn bij de NAM in rekening met een heffing of een factuur. Maar alle kosten die de NAM betaalt voor de schadeafhandeling en de versterkingsoperatie worden voor ongeveer 73 procent gedragen door de Nederlandse overheid, omdat die met de Maatschap Groningen participeert in de gaswinning.

Kortom: voor elke euro die de Staat factureert aan de NAM, betaalt de overheid zelf alsnog 73 cent. Op een totale verwachte rekening van 8,5 miljard euro, kost de operatie de overheid meer dan 6 miljard euro.

‘Schades ten onrechte aan bevingen toegeschreven’

De NAM trekt niet alleen de versterkingskosten in twijfel, maar plaatst ook vraagtekens bij de kosten voor de schadeafhandeling. Volgens het bedrijf wordt een veel te laag trillingsniveau gebruikt om te beoordelen of een schade door een aardbeving komt.
‘Iedereen begrijpt dat er geen schade ontstaat door het hard dichtslaan van een deur of een langsrijdende vrachtauto’, aldus de NAM in een statement. Maar volgens het bedrijf is dat wel het niveau waarmee wordt gerekend. ‘Hierdoor worden volgens ons duizenden schades ten onrechte aan aardbevingen toegeschreven.’
Het bedrijf wijst verder naar andere oorzaken die schade kunnen veroorzaken, zoals droogte en wijzigende grondwaterstanden die voor problemen met de fundering kunnen zorgen. ‘De criteria die gehanteerd worden door het IMG zijn volgens de NAM honderd keer strenger dan de overheid elders in Nederland gebruikt bij het beoordelen van trillingen.’

Juridisch steekspel dreigt

Het ministerie van Economische Zaken houdt er rekening mee dat het geschil met de NAM uit kan monden in een juridisch steekspel, zegt demissionair minister Bas van ‘t Wout (VVD).
‘Het kabinet bereidt zich daarop voor en zal daarbij geen juridische middelen onbenut laten’, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. ‘Ik zal er streng op toezien dat alle kosten die bij de NAM in rekening kunnen worden gebracht, ook in rekening zullen worden gebracht.’ Zo lang dat niet gebeurt komen de kosten voor rekening van de Staat.

Kosten nemen toe

De verwachte kosten voor de komende jaren blijven ondertussen stijgen, meldt Van ‘t Wout eveneens in de Kamerbrief. Aanvankelijk zou de operatie maximaal 5,5 miljard kosten, maar inmiddels denkt Van ‘t Wout 8,5 miljard euro kwijt te zijn aan schadeherstel, versterken en de uitvoeringskosten. ‘Hogere versterkingskosten zijn ook niet uit te sluiten’, schrijft de minister.
De NAM is daardoor verrast, omdat de gaskraan steeds verder wordt dichtgedraaid, het aantal bevingen afneemt en de kracht van die bevingen ook lager is.
Het gasbedrijf stelt dat er geen discussie is over de noodzakelijke versterkings- en herstelkosten. Maar vindt dat 'de kosten ten gevolge van maatregelen die redelijkerwijs niet meer aan gaswinning en aardbevingen toegeschreven kunnen worden, niet aan de NAM doorbelast kunnen worden.’