Analyse: hoe het mis kon gaan met de MFA in Bedum

Hoe kan het project de eindstreep niet halen in een gemeente waar burgerinitiatieven hoog in het vaandel staan?

Een belangrijke oorzaak is de discussie over subsidie uit het Nationaal Programma Groningen (NPG). Stichting MFA Bedum en de voetbalclub zijn ervan overtuigd dat hun plan in aanmerking komt voor een bijdrage. Volgens de initiatiefnemers profiteert het hele dorp van het project, omdat er ruimte komt voor stichtingen, verenigingen en zorg. Een belangrijke voorwaarde voor het NPG.

Burgemeester en wethouders van Het Hogeland denken daar heel anders over. Eind november brengt het college naar buiten dat een aanvraag bij het NPG kansloos is, omdat er geen subsidie kan komen voor alleen een gebouw. Dat terwijl het college eerst van mening was dat het er wel voor in aanmerking kon komen.

Het college zegt sindsdien dat er alleen geld is voor extra’s die dan nog niet in het plan zijn inbegrepen. Daardoor staan de verhoudingen op scherp.

Het wordt een discussie waar NPG-programmadirecteur Siem Jansen pal tussen staat. Het college en de initiatiefnemers gaan met hem om tafel om duidelijkheid te krijgen: is een aanvraag wel of niet kansrijk? Dat is van belang, aangezien de gemeente 1,5 miljoen euro heeft. Het MFA-plan kost de gemeente een miljoen euro meer.

Jansen verduidelijkt de voorwaarden. De uitkomsten van het gesprek interpreteren beide partijen verschillend. Ze leggen het naar de buitenwereld in hun eigen voordeel uit.

Dat zorgt aan de vooravond van het debat woensdag voor een pittige brief van Jansen. ‘Beide opvattingen doen geen recht aan de werkelijkheid’, laat hij raad, college en de stichting weten. ‘Het lijkt erop dat de heer Jansen hier als een soort scheidsrechter ingezet wordt. Daar pas ik voor’, schrijft hij. Daarmee wil hij voorkomen in het welles nietes-spelletje te worden gezogen.

Het illustreert de strijd tussen de gemeente en de vrijwilligers. In een halfjaar tijd is het vertrouwen tussen beide partijen nagenoeg verdwenen. Ze beschuldigen elkaar van gegoochel met cijfers en waarheden. Het ontbreken van vertrouwen is voor de meeste raadspartijen dan ook een belangrijke reden om niet meer verder te willen met Stichting MFA.

Ook de herindeling pakt allerminst gunstig uit voor de initiatiefnemers. In 2018, concludeert een extern onderzoeksbureau dat het plan haalbaar is. De bal ligt dan bij de politiek, maar die kopt hem niet in. De voormalige gemeente Bedum wil geen ‘grote greep uit de kas doen’ vlak voor het huwelijk met Eemsmond, Winsum en De Marne op 1 januari 2019.

De kersverse gemeente Het Hogeland krijgt vervolgens te maken met financiële tegenvallers. De bouw van de nieuwe school in Uithuizen kost 3 miljoen euro extra, de bouw van de Tirrel in Winsum 8,2 miljoen extra en de structurele tekorten op de jeugdzorg en het sociaal domein blijven doorgaan. De gemeente moet fors bezuinigen.

Het college kan 1,5 miljoen euro vrijmaken voor een nieuwe accommodatie van SV Bedum, maar daarmee houdt het op. Bedumers voelen zich de dupe van de herindeling: ‘Waarom kan het in Winsum wel, maar bij ons niet?’, wordt gezegd.

Die reactie is volgens Maarten Allers, directeur van het Centrum voor Onderzoek Lagere Overheden van de Rijksuniversiteit Groningen, logisch. ‘Door een gemeentelijke herindeling wonen inwoners van dezelfde gemeente verder van elkaar af, maar je hebt wel één financiële pot met zijn allen’, zei hij begin dit jaar tegen Pointer.

Het gebrek aan financiën, de mogelijke risico’s en de vertrouwensbreuk zijn voor de gemeenteraad redenen om het besluit te nemen te stoppen met het plan. Partijen hebben daar wel grote moeite mee, omdat zij het burgerinitiatief een warm hart toedragen. Wethouder Theo de Vries (ChristenUnie) geeft dan ook toe dat het traject geen schoonheidsprijs verdient en dat ook de gemeente fouten heeft gemaakt.

De kwestie zorgt voor een deuk in het vertrouwen in de lokale politiek bij de Bedumers. Het CDA maakte bijvoorbeeld tijdens de verkiezingen met banners in het dorp campagne vóór het MFA. Maar op Bedumer raadslid Jakob de Vries na, stemde de coalitiepartij woensdagavond tegen om de hiervoor genoemde redenen.

SV Bedum krijgt wel een nieuwe kantine en kleedruimtes. Dat gaat niet lukken voor de anderhalf miljoen euro die de gemeente hiervoor heeft gereserveerd. Het college kijkt naar extra geld en doet een beroep op zelfredzaamheid bij de club. Daardoor blijft het nog onduidelijk wat het alternatief gaat kosten.

Wethouder De Vries wil zo snel mogelijk in gesprek met de voetbalclub, zonder Stichting MFA Bedum. Maar dat wordt lastig, want het bestuur van de stichting is grotendeels ook lid van de voetbalclub. Het zijn dezelfde mensen. Daardoor wordt het voor alle partijen nog een hele uitdaging om een plan te maken waar wél iedereen achter staat.

Lees ook:
- Doek valt definitief voor plannen MFA Bedum
- Initiatiefnemers MFA teleurgesteld: 'Dit is triest voor Bedum'
- Gemeente houdt voet bij stuk: geen investering in MFA Bedum