Bouwdeskundige: ‘Woningbouwplan voor het Noorden onrealistisch’
22 april 2021, 06:00 • 4 minuten leestijd
Het plan om met de bouw van 220.000 extra huizen en de aanleg van een snelle treinverbinding naar het Noorden wonen en werken beter over Nederland te verdelen, heeft geen kans van slagen. Dat zegt directeur Taco van Hoek van het Economisch Instituut voor de Bouw.
’Onrealistisch’, zegt Van Hoek onomwonden over Bouwstenen voor het Deltaplan. De drie noordelijke provincies, de noordelijke hoofdsteden en Flevoland willen met het voorstel de groei in de regio aanjagen met betere treinverbindingen en ondertussen een bijdrage leveren aan oplossen van het nationale woningtekort.
Randstedelingen zouden immers graag in de schone lucht van het groene en open Noord-Nederland willen wonen, veronderstellen de provincies. Zeker wanneer ze snel met een Lelylijn op het werk in het westen zijn.
Woonmotieven
Maar dit gaat volgens EIB-directeur Van Hoek voorbij aan de daadwerkelijke woonwensen. ‘Mensen hebben allerlei overwegingen ergens te gaan wonen, maar die worden niet bepaald door of je in een snelle trein kunt stappen’, legt de bouwdeskundige uit.
‘Waar mensen willen wonen hangt vooral samen met sociaal-culturele omstandigheden. Mensen vinden het belangrijk in de buurt te zijn van hun familie en kennissen, waar hun kinderen naar school kunnen en waar hun sociale netwerk is.’ Deze woonmotieven maken dat woningmarkten heel sterk een regionaal, soms zelfs lokaal karakter hebben, aldus Van Hoek.
Verhuisbewegingen
‘We zien het duidelijk terug in verhuisbewegingen. Tachtig procent van alle verhuizingen is binnen de eigen gemeente. Negentig procent verhuist binnen de eigen provincie, naar een omliggende gemeente. Slechts tien procent verhuist naar buiten de eigen regio.’
Die laatste categorie betreft dan vooral mensen die veranderen van baan. Van Hoek: ‘Dan is ook meteen duidelijk wie er wel over langere afstanden verhuizen, dat zijn de carrièremakers en dan nog een klein deel hiervan. Wanneer je achter de kassa bij de Hema werkt, wil je niet verhuizen voor je werk.'
Er is geen markt voor die 220.000 woningen
De politiek denkt met Bouwstenen voor het Deltaplan dus langs sjablonen die niet juist zijn, stelt Van Hoek. Hij doelt op de gedachte dat industrie en wonen vanzelf volgen wanneer wegen en spoorlijnen worden aangelegd.
‘Dat is wat verondersteld wordt, maar het staat haaks op de feitelijke bewegingen die we waarnemen. De meeste mensen vinden het prima op de plek waar ze wonen en willen helemaal nergens anders heen. En als ze verhuizen doen ze dat binnen de eigen regio.’
Bouw op plekken waar de behoefte is
Kortom: die 220.000 extra woningen, zijn niet te verkopen, zegt Van Hoek: ‘Er is geen markt voor. Het is de simpele realiteit.’ Woningen moeten gebouwd worden op de plekken waar er behoefte aan is, stelt hij.
De druk op de woningmarkt en in de Randstad mag dan hoog zijn, maar dat valt niet op te lossen met bouwen in de Noordelijke provincies. Daarvoor moet er gebouwd worden in de Randstad zelf. ‘En het is overigens ook niet zo dat alles in de Randstad peperduur is', vult Van Hoek aan. 'Ja, de binnenstad van Amsterdam is onbetaalbaar, maar in Amsterdam Zuidoost zijn woningen nog zeer betaalbaar en ook daarbuiten zijn er allerlei mogelijkheden.’
Te weinig waarde voor reizigers
Een ander bezwaar dat Van Hoek aanvoert tegen het noordelijke voorstel is dat een snelle lijn niet het voor- en na-transport van en naar de stations oplost. ‘Zo’n Lelylijn is fantastisch wanneer je ín het station van Groningen woont en ín het station van Lelystad werkt. Maar dat is geen realiteit. Er is reistijd van de woning naar het station en van het station naar de werkplek. Dat maakt de vervoerswaarde over het totale woon-werktraject voor reizigers te gering.’
Waar het noordelijke voorstel in elk geval niet over zal struikelen, is de capaciteit van de bouwnijverheid. Die is volgens Van der Hoek prima in staat de aantallen woningen te leveren.
