Schiermonnikoog strijdt tegen stroomkabels: 'Laatste woord nog niet gesproken'

De route van de nieuwe ondergrondse stroomkabel
De route van de nieuwe ondergrondse stroomkabel © RTV Noord
De strijd tegen de stroomkabel door Schiermonnikoog is in het dorp op het eiland merkbaar. Zo hebben inwoners posters voor de ramen hangen met de tekst: 'Hier niet graven'. De plannen om een stroomkabel van een windpark op de Noordzee dwars door het oostelijke gedeelte van het eiland te leggen, doet bijna iedereen zeer.
Werkgroep Horizon Schiermonnikoog verzet zich tegen de plannen. Ook burgemeester Ineke van Gent wil het niet, zolang andere opties niet goed onderzocht zijn, meldt Omrop Fryslân.
Op het moment liggen er twee mogelijke routes voor de stroomkabels op de tekentafel. De ene route wordt het oostelijk tracé genoemd en gaat om het eiland heen. De andere route is het westelijk tracé en daarbij gaan de kabels door het eiland heen.
Het ministerie van Economische Zaken en netbeheerder TenneT willen graag dat de kabels langs het westelijk tracé lopen, maar daar is veel protest tegen van natuurorganisaties, de gemeentelijke politiek en werkgroep Horizon Schiermonnikoog.

Petitie tegen de plannen

Thom Verheul is bewoner van het eiland en actievoerder bij de werkgroep Horizon Schiermonnikoog. Hij is een petitie gestart die al meer dan 18.000 keer ondertekend is. Met dat aantal zijn het niet alleen de eilandbewoners die zich zorgen maken. Wanneer de route door het eiland gaat, dan heeft dat gevolgen voor het ecologische systeem, zegt Verheul.
Natuurgebied Balg op Schiermonnikoog
Natuurgebied Balg op Schiermonnikoog © Jeroen Berkenbosch/RTV Noord
'De kabels gaan door de duinen van de Balg. Als je dat zand dat er al eeuwen ligt en ons beschermt bij storm weghaalt, dan kun je dat nooit meer op dezelfde manier terugstorten. Het is net als een zandkasteel. Als er water tegen aankomt dan stort het in elkaar', zegt Verheul.

'Je maakt alles kapot'

De tegenstanders hebben zelf ook deskundigen geraadpleegd. 'Zij verklaarden: let op, het is een uniek gebied, je maakt alles kapot en het is niet herstelbaar. Er zit een grote kolonie lepelaars en het gebied wordt heel kwetsbaar voor grote stormen. Door het graven van twee diepe kanalen voor de kabels verzwakken de bodem en de duinen. Met een flinke novemberstorm kun je een deel van het eiland verliezen.'

Kanaal van 50 meter breed

Het gaat ook om flinke kabels, zegt Verheul. 'Het zijn zware kabels van 24 centimeter breed, die acht meter diep moeten komen. Daarvoor moet een kanaal gegraven worden van 50 meter breed. Er komen daardoor twee heel zwakke plekken in de zeewering.'
Als de actie niet lukt, wil Verheul met Natuurmonumenten en de Waddenvereniging naar de rechter stappen.
Naast de kans dat het oostelijke deel van het eiland kan wegspoelen na de aanleg van de kabels, worden ook dieren verstoord. Zo komen er kabels door een gebied waar lepelaars rusten en mosselbanken zitten.

Verbinding met de Eemshaven

De zogeheten West-variant is de route waar TenneT nu voor kiest. Er woont niemand, maar het is wel een kwetsbaar natuurgebied en juist daar zitten de zorgen. Het is niet zomaar een kabeltje, er komt heel wat bij kijken om de windmolens te verbinden met de Eemshaven.
TenneT en Den Haag kunnen volgens burgemeester Ineke van Gent nog zo hard roepen dat de kabel door het eiland komt, maar het is nog niet definitief. 'Dat is tegen het regio-advies in en ze zullen het willen vanwege geld en tijd', zegt Van Gent. 'Maar er wordt nog veel onderzocht en het laatste woord is er nog niet over gesproken.'

'Bezint, eer ge begint'

Ook voor de toekomst is deze discussie belangrijk, stelt de burgemeester. 'Want er is ontwikkeling van nog veel meer windmolenparken op zee. Dus doe het dan in één keer goed. Want je kunt niet duurzame energie opwekken, waar ik hartstikke voor ben, maar tegelijkertijd grote risico's nemen als het gaat om het UNESCO Werelderfgoed Waddenzee en het Nationaal Park Schiermonnikoog. Dus: bezint, eer ge begint.'
Een van de machines die over het Wad zal gaan om de kabel aan te leggen
Een van de machines die over het Wad zal gaan om de kabel aan te leggen © TenneT
Dat er een stroomkabel moet komen is zeker en dat er meer duurzame energie opgewekt moet worden is ook duidelijk. Daar zit ook het dubbele, want ook raadslid Ilja Zonneveld van Schiermonnikoogs Belang is niet per se tegen windenergie. Het is met name de onmacht. Het feit dat de lokale overheden niet echt wat te zeggen hebben over hoe, wat en waar in hun eigen gebied. Ze kunnen er alleen een zienswijze over indienen.

Asterix en Obelix

'Het wordt het Astrix en Obelix-verhaal, of David en Goliath. We blijven heel hard roepen totdat Den Haag ons hoort. Dat deden we met de plannen voor de gaswinning hier op het eiland en dat gaan we nu ook doen', zegt raadslid Ilja Zonneveld fan Schiermonnikoogs Belang.
De rol van de gemeente is klein, zegt Zonneveld. 'Wij zijn een lage overheid bij dit soort dingen. We mogen alleen onze zienswijze indienen. We hebben heel hard geroepen dat we oost willen. Iedereen roept: alsjeblieft, pak oost. Dat is het enige logische, zeker als je naar de natuurwaarden kijkt in het Waddengebied. Maar verder mogen we niets, we mogen bij het kruisje tekenen. Maar als we kunnen aantonen dat er schade in dit gebied ontstaat, dan is het niet vergunbaar.'