De energietransitie: Wat kun je als ondernemer doen?

Eelko Huizingh
Eelko Huizingh © RTV Noord
Zonneparken worden in hoog tempo aangelegd en windmolens verrijzen op tal van plekken aan de horizon. Dat de energietransitie is ingezet kan niemand zijn ontgaan. Welke rol heb je als ondernemer in de overgang naar een duurzame-energiesamenleving?
We willen af van fossiele brandstoffen zoals steenkool, olie en aardgas. De energietransitie moet ons brengen naar een samenleving gebaseerd op gebruik van hernieuwbare energie.
Dat is nodig omdat de voorraad fossiele brandstof in hoog tempo opgaat. Meer groene energie moet ook de CO2-uitstoot verminderen. Die moet in 2030 met minimaal 55 procent zijn teruggebracht.
In 2050 moet Nederland dan een volledig duurzame energievoorziening hebben. Dat zal van burgers en ondernemers de komende jaren best veel vragen.
De duurzaamheidsambities zijn fraai, maar welke rol is er voor jou als ondernemer weggelegd in de energietransitie? Om daar inzicht in te krijgen kun je een aantal stappen zetten.

Bewustwording

Het begint met bewustwording. Hoe belangrijk is energie voor je bedrijf? Hoeveel gebruik je van welke energiebron, zoals elektriciteit, diesel, olie en gas? Hoeveel geld is hiermee gemoeid? Welke apparaten gebruiken hoeveel energie? Meten is weten!
Als iets overvloedig beschikbaar is en goedkoop, dan zijn wij geneigd er weinig aandacht aan te besteden. Voor veel bedrijven valt energie onder die noemer. Dat veranderen en bewust worden van je energieverbruik is de eerste stap. Het maakt ook weinig uit of je deze stap zet uit klimaatbewustzijn of uit kostenoogpunt, het resultaat is aandacht voor energieverbruik.

Laaghangend fruit

Vervolgens kijk je naar de mogelijkheden om energie te besparen. Lager energieverbruik leidt tot direct voordeel. Vaak begint het met het laaghangend fruit: waarom zou je een ruimte waar niemand is verwarmen of verlichten?
Zet ’s avonds computers, printers en koffieapparaten helemaal uit en niet in de stand-by-modus. Kijk waar je energiezuinige verlichting (ledlampen) kunt gebruiken, isoleer leidingen en onderzoek waar je gebouw beter geïsoleerd kan worden. Waar kun je toe met wat minder verlichting of bespaar je energie met tochtstrips of deurdrangers?
Dit soort besparingen leveren snel en relatief eenvoudig geld op. Na het laaghangende fruit volgen zaken als de aankoop van energiezuinige machines of de overstap naar processen die minder energie nodig hebben. Winkels met een openstaande deur kunnen dankzij een luchtgordijn meer dan 50% energie besparen. Er zijn zelfs speciale plafonds die overdag warmte opnemen en dat ’s nachts weer afgeven.

Hernieuwbare energie

Stap ook over op hernieuwbare energie. Vervang benzine of diesel door groene stroom. In de toekomst kan groene waterstof een optie worden, dit is waterstof opgewekt door hernieuwbare energie.
Soms is deze overstap simpel, zoals bij de vervanging van grijze door groene stroom, soms vergt het de aanschaf van nieuwe apparatuur, zoals elektrische auto’s ter vervanging van het diesel-wagenpark.
Door zonnepanelen te installeren of een windmolen bij je bedrijf te plaatsen verander je van energieconsument in energieproducent. Vaak zijn dit investeringen met een aantrekkelijke terugverdientijd.

Hergebruik van energie

Onderzoek ook de mogelijkheden om energie te hergebruiken. Denk dan aan de restwarmte uit processen en koelmachines. Een boer kan bijvoorbeeld de warmte van verse melk benutten. Bij persluchtcompressoren gaat liefst negentig procent van de energie verloren als restwarmte. Hergebruik scheelt direct op de energierekening.

Zakcentje verdienen

Vergeet tot slot niet het gebruik èn de productie van energie actief te managen. Nu al is het aantrekkelijk zoveel mogelijk zelf de opgewekte energie te gebruiken, vanwege de lagere prijs die het energiebedrijf betaalt voor het meerdere.
In de toekomst worden energieprijzen mogelijk variabel. Als er landelijk tekorten zijn stijgt de prijs, en bij overschotten daalt die. Door zowel het gebruik van energie als de teruglevering aan het elektriciteitsnet daarop slim af te stemmen, kun je als bedrijf een extra zakcentje verdienen.
Je hoeft deze vijf stappen niet achter elkaar te zetten. Al doende leert men. Bewustwording bijvoorbeeld is daarmee een continu proces. Je hoeft ook niet te wachten met installeren van zonnepanelen.
De stappen geven wel een goed houvast voor de noodzakelijke omschakeling. Veel succes met je eigen energietransitie!
Dr. Eelko Huizingh is universitair hoofddocent innovatiemanagement, directeur van expertisecentrum Vinci van de Rijksuniversiteit Groningen en auteur van het boek Innovatiemanagement.