Loodsenmonument is terug in Delfzijl: 'De zee geeft en de zee neemt'

Het Loodsenmonument in Delfzijl
Het Loodsenmonument in Delfzijl © Martin Drent/RTV Noord
Na vier jaar in de opslag te hebben gezeten staat het Loodsenmonument weer op de dijk in Delfzijl. De bijna honderd jaar oude gedenkzuil is voor een aantal Delfzijlsters tot op de dag van vandaag belangrijk.
Bijvoorbeeld voor de 89-jarige Jaap Boxma, die in zijn leven vele honderden schepen veilig de havenstad binnenloodste. Hij wordt er nog altijd stil van als hij het aangrijpende gedicht op de gedenkzuil leest.

'Men vreesde voor het ergste'

Het monument is er gekomen na een scheepsramp in oktober 1921. De Eems II verging tijdens een zware storm op zee. Op het zeilschip zaten tien loodsen uit Delfzijl. Negen van hen waren getrouwd. Hun vrouwen en kinderen bleven alleen achter.
De Eems II is vergaan bij een zware storm in 1921
De Eems II is vergaan bij een zware storm in 1921 © Afbeelding uit het boek Pompen, paapen en kiellichten (auteur Ger de Vries)
Boxma kent het verhaal uit boeken van collega's. 'Het gebeurde tijdens een storm in een weekend. Toen dinsdags het schip binnen zou lopen, kwam het niet. Men vreesde voor het ergste.'

Aangespoeld op Duits eiland

Schepen en vliegtuigen gaan die dag naarstig op zoek naar de loodsschoener. Zij vinden verschillende wrakstukken. Eén van de opvarenden spoelt aan op het Duitse eiland Norderney. 'Hij had het zilveren loodsteken nog op zijn jack zitten', vertelt Boxma.
De toenmalige Handelsvereniging zamelt geld in voor de nabestaanden, die het in die tijd van liefdadigheid moeten hebben. Met een deel van het geld wordt ter nagedachtenis aan de loodsen een monument geplaatst, één jaar na de ramp.
Oud-loods Jaap Boxma uit Delfzijl
Oud-loods Jaap Boxma uit Delfzijl © Martin Drent/RTV Noord

Schepen manoeuvreren

Boxma werkt in zijn eerste jaren als kapitein bij Wijnne Barends. Als hij kinderen krijgt, wil hij niet meer wekenlang op zee zitten. Hij besluit om loods te worden in de haven van Delfzijl en slaagt in 1960 met vlag en wimpel voor het examen.
'Een loods helpt de kapitein. Hij manoeuvreert het schip de haven in en zorgt er voor dat hij op de goede plek terechtkomt', vertelt Boxma.
Was hij bang dat zo'n ramp ook met hem kon gebeuren? 'Nee, je moet niet bang zijn op deze wereld. Je kunt net zo goed aangereden worden door een auto. Een beetje angst is niet erg, dat doet je extra oppassen.'
Toch was zijn vrouw altijd heel blij als hij weer thuiskwam, vooral als het had gestormd.

Aangrijpend gedicht

Het Loodsenmonument is in 2017 weggehaald vanwege de versterking van de zeedijk. Nu de dijk, het strand en de boulevard klaar zijn, kunnen bezoekers het monument weer bekijken. Ook Boxma wil er snel naartoe op zijn scootmobiel.
Op de zuil staan de namen van omgekomen loodsen uit de havenstad. Ook is er een bronzen reliëf met daarop een vrouw en kinderen afgebeeld, kijkend naar de zee.
Eén onderdeel daarvan raakt Boxma nog altijd: het gedicht. De laatste zinnen: De zee is doof voor uw geween, en houdt wat in heur schoot verdween. Hij is er even stil van als hij het opleest. Boxma: 'De zee geeft en de zee neemt. Zo is het leven. Het is geven en nemen.'