Schadeloket: Vast bedrag bij eerste bevingsschade

Schade aan een huis in Den Horn waar de eigenaar en het IMG het niet over eens worden
Schade aan een huis in Den Horn waar de eigenaar en het IMG het niet over eens worden © Tristan Braakman
Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) heeft een nieuwe aanpak ontwikkeld voor de afhandeling van bevingsschade. De twee belangrijkste wijzigingen: Voor adressen waarvoor nooit eerder een schade is gemeld, kan voor de eerste schade een vaste vergoeding van 5000 euro worden betaald. Het bewijsvermoeden blijft weliswaar van kracht, maar niet overal.
De vaste keuze voor 5000 euro is bedoeld voor eenvoudige en relatief kleine schades, aldus voorzitter Bas Kortmann van het IMG. Naar verwachting komen zo'n 200.000 huishoudens daarvoor in aanmerking. Dat is ongeveer tweederde van alle adressen in het gebied. Zij hebben nog nooit schade gemeld of hun eerste schademelding is nog altijd in behandeling.

Geen individuele beoordeling meer

Bij een keuze voor die vaste vergoeding, vindt er op die adressen geen individuele beoordeling meer plaats van de schade. Mensen maken foto’s en het IMG gaat uit van vertrouwen. Naderhand vindt er een nulmeting plaats, zodat de geclaimde schade niet nog een keer wordt verhaald.
Het is een keuze, benadrukt Kortmann. 'Iemand kan er ook voor kiezen om wel gewoon een schadeopname en beoordeling te krijgen.'

'Kosten soms hoger dan de vergoeding'

‘Door een vaste vergoeding krijgt een potentieel grote groep woningeigenaren de kans het hoofdstuk rond fysieke schade snel te sluiten’, aldus het IMG. Met de maatregel hoopt het IMG die kleinere schades sneller af te handelen en meer ruimte te krijgen voor de afhandeling van complexe dossiers. Die blijven nu nog te vaak en te lang liggen.
Het schadeloket geeft aan dat er na drie jaar schadeafhandeling ongeveer 80.000 afgehandelde meldingen zijn en dat er bijna 600 miljoen euro is vergoed. Daarbij zijn nieuwe technische en praktische inzichten ontstaan. Bijvoorbeeld de tijd die nodig is voor de afhandeling van een eenvoudige of een complexe schade. En ook de uitvoeringskosten blijken soms hoger dan de vergoeding zelf.
Kortmann: ‘Ik kan het niet aan de Groninger uitleggen als ik 4000 euro uitkeer en 5000 euro uitgeef aan de kosten die we maken om dat te doen.’
Wat is het bewijsvermoeden?
Het bewijsvermoeden komt er in de praktijk vaak op neer dat de bewijstlast is omgekeerd. Met andere woorden: er moet worden aangetoond dat schade niét is veroorzaakt door gaswinning. Tot die tijd gaat het IMG ervan uit dat schade wél is veroorzaakt door gaswinning.

Bewijsvermoeden geldt niet meer overal

Wanneer er wel een individuele beoordeling plaats vindt van de schade, wordt de methodiek waarmee de scheur wordt beoordeeld aangepast. ‘Voor de helderheid: het wettelijk bewijsvermoeden blijft van kracht’, zegt Kortmann daarover. Maar niet overal, blijkt nu.
De maatregel raakt met name een deel van Oost-Groningen en een deel van de Kop van Drenthe. In Groningen gaat het om het gebied ten zuidoosten van de Pekela’s en in Drenthe om een gebied ten zuiden van Norg en ten noordwesten van Assen. Op die plekken gaat het Schadeloket er niet meer vanzelf vanuit dat er sprake is van bevingsschade. Het is volgens het IMG nog een globaal overzicht. Het duurt nog enkele maanden voordat die exacte locaties bekend zijn.
Kortmann: ‘Diepe bodemdaling kan bij uitzondering indirect voor schade zorgen. Het wettelijk bewijsvermoeden is alleen nog van toepassing in specifieke gebieden waar aannemelijk is dat er indirecte schade kan zijn opgetreden.’ Dat is bijvoorbeeld als de waterstand is aangepast vanwege de gaswinning, wat heeft geleid tot verdroging van de grond en daardoor schade.

Directe gevolgen

Voor circa 1400 huishoudens heeft de veranderde maatregel direct gevolgen. Zij wonen buiten de directe invloedssfeer van bevingen, maar binnen het gebied waar diepe bodemdaling plaatsvindt. ‘Naar verwachting zal voor veel van die adressen het wettelijk bewijsvermoeden niet meer van toepassing zijn. Zij zullen teleurgesteld zijn.’
De mensen die het betreft krijgen binnen enkele maanden een brief van het IMG. Als in die specifieke gevallen de schademelding wordt afgewezen, dan komen mensen wel in aanmerking voor een overlastvergoeding van 1000 euro.
Bevingen kunnen schade veroorzaken, maar niet overal evenveel
Bas Kortmann, Instituut Mijnbouwschade

Verder van epicentrum, lagere vergoeding?

Het IMG gaat daarnaast trillingssterktes belangrijker maken bij de beoordeling van schades. Dat moet een beter beeld geven van de kans die er is op schade, zegt het IMG: ‘Bevingen kunnen schade veroorzaken, maar niet overal evenveel. De trillingssterkte kan zowel in het nadeel als in het voordeel van de bewoner werken.’
De gemiddelde vergoedingen voor schades op grotere afstand van epicentra, worden naar verwachting ook lager door deze maatregelen, zegt het IMG.

'Moeilijk besluit'

Voorzitter Bas Kortmann van het IMG noemt de aanpassing van de werkwijze ‘het moeilijkste besluit sinds de oprichting’ van het schadeloket. ‘De vaste vergoeding biedt grote groepen schademelders direct soelaas en is zeer laagdrempelig’, zegt hij. ‘We hebben daarbij de grenzen opgezocht van onze bevoegdheid.’
Tegelijk moet deze verandering het IMG meer tijd geven om te zorgen voor duurzaam herstel van bevingsschade. Dan gaat het bijvoorbeeld om het herstellen van kapotte funderingen, zodat de schade niet terug blijft komen.