NAM pompte Drentse gasput leeg voor afronden goedkeuringsprocedure (update)
De Drentse gaswinningsput Vries-10 bij de Asser wijk Marsdijk is al leeg voordat het ministerie van Economische Zaken officieel toestemming geeft voor het vernieuwde winningsplan Westerveld, waar de put onderdeel van uit maakt. Terwijl bovengronds het verzet tegen de gaswinning uit Vries-10 groeit, gaat de productie al die tijd gewoon door.
Dat blijkt uit een reconstructie van RTV Drenthe, RTV Noord, Platform Authentieke Journalistiek en Follow the Money in het kader van de Shell Papers.
Het handelen rondom put Vries-10 levert de NAM al vanaf het begin kritiek op vanuit de gemeenteraad van Assen. De politiek verwijt het bedrijf dat afspraken worden geschonden en dat de NAM slecht communiceert. Dat beeld wordt bevestigd door de 2.500 documenten die de gemeente Assen heeft vrijgegeven na een Wob-verzoek.
Wat is De Shell Papers?
De Shell Papers is een onderzoeksproject van RTV Noord, RTV Drenthe, Platform Authentieke Journalistiek en Follow The Money. Bij zeventien overheden zijn documenten opgevraagd over Shell en Assen is de eerste overheid die documenten heeft vrijgegeven.
De Shell Papers is een onderzoeksproject van RTV Noord, RTV Drenthe, Platform Authentieke Journalistiek en Follow The Money. Bij zeventien overheden zijn documenten opgevraagd over Shell en Assen is de eerste overheid die documenten heeft vrijgegeven.
Het onderzoek spitst zich toe op de relatie tussen de Nederlandse overheid - lokaal, regionaal en landelijk - en Shell. In Noord-Nederland is het met name de NAM die actief is in de gaswinning. Shell is een van de aandeelhouders van de NAM.
Voor het onderzoek hebben we de hulp van ons publiek ingeroepen. Met succes, want er zijn al bijna 600 tips binnengekomen. Dit verhaal is de eerste in een reeks.
Proefboring succesvol
De NAM bevestigt in juni 2015 schriftelijk het voornemen om een proefboring te doen bij de woonwijk Marsdijk in Assen. Die blijkt succesvol. Er is naar schatting 400 miljoen kubieke meter gas aanwezig. De NAM stuurt een nieuw winningsplan met daarbij een analyse van het risico op aardbevingen naar het ministerie van Economische Zaken.
Assen wordt verrast
Door een vernieuwde Mijnbouwwet krijgen provincie en gemeenten een adviesrol bij het winningsplan, maar hoe dat traject er precies uit komt te zien is dan nog onduidelijk. Toch wordt Assen in het voorjaar van 2016 verrast door de omgevingsvergunning.
De gemeente hoort het nieuws van twee inwoners die het nieuws komen vertellen aan de gemeentebalie. ‘Deze werkwijze past niet in het afgesproken zorgvuldige communicatieproces naar inwoners’, schrijft de gemeente aan de NAM.
Het is trekken aan een dood paard. Geen begrip, geen sensitiviteit. Alleen maar arrogantie
De NAM mag intussen wel blijven winnen uit de verschillende gasputten tussen Vries en Assen, zolang het maximum van het bestaande winningsplan uit 2011 niet wordt overschreden. Maar gemeentebestuurders vragen de NAM om te wachten met de winning omdat de gemeenteraden van Aa en Hunze, Assen en Tynaarlo nog advies moeten geven. De NAM werkt daar aan mee, schrijft het bedrijf eind november 2016.
‘Arrogantie is tien op de schaal van Richter’
Een paar weken later komt de NAM daar tijdens een gesprek met de gemeenten op terug. Een van de aanwezigen mailt aan een collega op het gemeentehuis in Assen: ‘Geen enkele beweging bij de NAM. Ze mogen winnen dus doen ze dat.’ De collega op het gemeentehuis reageert: ‘Het is trekken aan een dood paard. Geen begrip, geen sensitiviteit. Alleen maar arrogantie. Tien op de schaal van Richter.’
Wanneer put Vries-10 precies in gebruik wordt genomen, blijft onduidelijk. Tot de bestuurders van Aa en Hunze, Assen en Tynaarlo begin januari een mail krijgen van het gasbedrijf: ‘De betreffende put (...) is tussen Kerst en Oud & Nieuw gebruiksklaar gemaakt en kan inmiddels elk moment gasproductie leveren.’ In werkelijkheid heeft de put dan al tien miljoen kubieke meter gas geproduceerd, zo blijkt uit gegevens van Nlog.
Bewust communicatie klein houden
Ondertussen is de gemeente gefrustreerd over de communicatiestrategie van de NAM, blijkt uit de vrijgegeven e-mails. Zo staat de NAM eind december 2016 overdag bij een winkelcentrum om vragen over de gaswinning te beantwoorden. Tot ergernis van een medewerker van de gemeente.
‘Dit is weer een actie op korte termijn die niet met ons is afgestemd. (…) De NAM kiest er structureel voor om communicatie zo klein mogelijk te houden. Laat er aub vooral niet te veel mensen op afkomen. Dat is de wens die leidend is.’
Ik ben wel verrast van de hoeveelheid emotie die er is
Beeld dat gaswinning niet leeft
In de media verschijnt het bericht dat er weinig belangstelling was voor de betreffende NAM-bijeenkomst. Slechts 35 mensen zijn langsgekomen. Burgemeester Marco Out krijgt bezorgde mails van ambtenaren.
‘Zo ontstaat heel gemakkelijk het beeld dat gaswinning kennelijk niet leeft onder de Marsdijkers’, schrijf een medewerker van de gemeente. ‘Als je de oprechte intentie hebt om mensen in de wijk zo breed en zo goed mogelijk te informeren, dan kondig je de bijeenkomst van tevoren aan en beleg je een bijeenkomst op een tijdstip die ook werkende mensen de gelegenheid biedt info in te winnen.’
De onrust groeit
Een paar weken later neemt de onrust toe in de Asser wijk Marsdijk. De bewoners worden rijkelijk laat uitgenodigd voor een informatieavond, die in de soep loopt. ‘Het waren emotionele en ook verhitte discussies’, zegt de aanwezige NAM-manager die avond tegen RTV Drenthe. ‘Ik ben eigenlijk wel verrast van de hoeveelheid emotie die er is. De NAM wint al heel lang in en rondom Assen. Dat doen we al sinds de jaren tachtig.’ Hij vindt wel dat de NAM iets moet met de emotie van de inwoners.
Messen worden geslepen
De mislukte informatieavond leidt ertoe dat de actiegroep Stop Gaswinning Marsdijk wordt opgericht. Tot op de dag van vandaag strijdt de actiegroep tegen de nieuwe versie van het winningsplan Westerveld. Ook politiek worden de messen geslepen. ‘Zonder het te melden zet de NAM de put al aan, tegen alle afspraken in’, zo zegt Harriet van Es (PvdA). Burgemeester Marco Out zegt ‘kriegelig’ te worden door het handelen van de NAM.
De Asser gemeenteraad is het handelen van de NAM zat. Twee weken na de mislukte bewonersbijeenkomst in Marsdijk, neemt de gemeenteraad een motie van treurnis aan tegen de NAM. Alleen de VVD steunt de motie niet. De Asser politiek ‘betreurt het ernstig’ dat de NAM al twee weken gas wint uit put Vries-10 bij Marsdijk, terwijl ze zou wachten op goedkeuring van het ministerie van Economische Zaken voor het nieuwe winningsplan Westerveld.
Productie stopt na goedkeuring
Op 14 november 2018 stemt de toenmalige minister van Economische Zaken definitief in met de vernieuwde versie van het winningsplan Westerveld. Maar: in de maand daarna stopt de productie. De put heeft dan ruim 200 miljoen kuub gas geproduceerd. De helft van de minimale winst waar de NAM op rekende, maar al eerder dan verwacht pompt de put alleen maar water op.
Zo’n 2,5 jaar na het stoppen met de winning uit Vries-10, licht de NAM actiegroep Stop Gaswinning Marsdijk in. ‘De afgelopen jaren is er veel te doen geweest over de gaswinning in de omgeving van Assen en meer specifiek rond de put Vries-10. Wij willen u informeren dat deze put sinds 2018 niet meer heeft geproduceerd. (...) Wij vonden het netjes u over de laatste stand van zaken te informeren.’
De put die zoveel onrust teweeg bracht in Assen en omgeving, is dus al 2,5 jaar zo dood als een pier.
Reactie gemeente Assen en NAM
De gemeente Assen wil op dit moment niet op de reconstructie reageren, omdat de update van het winningsplan Westerveld nog onder de rechter is. De NAM heeft aanvankelijk tot drie keer toe niet gereageerd op verzoeken om duidelijkheid over put Vries-10 en hoe het bedrijf terugkijkt op het proces.
De gemeente Assen wil op dit moment niet op de reconstructie reageren, omdat de update van het winningsplan Westerveld nog onder de rechter is. De NAM heeft aanvankelijk tot drie keer toe niet gereageerd op verzoeken om duidelijkheid over put Vries-10 en hoe het bedrijf terugkijkt op het proces.
Na publicatie reageert de NAM wel. Het bedrijf stelt dat het op grond van het bestaande winningsplan uit 2011 gas mocht winnen uit het gasveld Vries-Zuid, mits ze onder het maximum aantal te winnen kuubs gas bleef. 'De productie is in de loop 2018 gestopt waarbij wij ruim onder de 241 miljoen kubieke meter geproduceerd gas zijn gebleven. De suggestie dat NAM zonder instemming via de put Vries-10 gas heeft geproduceerd uit het veld Vries-Zuid is onjuist en in voorgaande jaren al meerdere malen onderwerp van discussie geweest.'
Update 14.50 uur: Een reactie van de NAM is aan dit bericht toegevoegd.
