Vliegveld Eelde bestaat 90 jaar: 'In de winter werd er geschaatst'
Groningen Airport Eelde bestaat op de kop af 90 jaar. Een paar jaar voor de officiële opening ontstond het idee voor een luchthaven in het Noorden. 'De KLM nam contact op met de gemeente Groningen om te kijken of er ergens in het Noorden een vliegveld aangelegd zou kunnen worden', vertelt Doewe Pelleboer van de werkgroep Luchtvaarthistorie van Ol Eel. De werkgroep schreef 10 jaar geleden een boek over de geschiedenis van vliegveld Eelde.
'Het ging destijds erg moeizaam', zegt Pelleboer tegen RTV Drenthe. 'Er is een lange strijd geweest tussen allerlei gemeenten rondom Groningen want ze wilden allemaal het vliegveld. Het is aan toenmalig wethouder Bähler-Boerma te danken dat het uiteindelijk Eelde is geworden. Zij heeft een locatie aangeboden en werd daarbij gesteund door sportvlieger Haijo Hindriks en de toenmalige burgemeester van Groningen Legro', legt Pelleboer uit.
De opening was destijds een hele happening. Vliegtuigen waren toen nog erg bijzonder. 'Er was een complete vliegshow, met ook buitenlandse toestellen. 23.000 mensen kwamen er destijds op af', vertelt Pelleboer. Sportvlieger Haijo Hindriks die gezien wordt als een van de aanjagers van het vliegveld verongelukte nog geen anderhalve maand na de opening met zijn vliegtuig. Bij de ingang van de vertrekhal op Groningen Airport Eelde ligt een gedenksteen.
'In de begintijd was het eigenlijk een groot grasveld. In de winter was het erg nat en kon er heel weinig gevlogen worden. Er zijn foto's dat er 's winters geschaatst werd op het vliegveld', aldus Pelleboer.
Een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis van Groningen Airport Eelde is de komst van de Rijksluchtvaartschool in 1954. Gert van Lingen is assistent-luchtverkeersleider op Eelde. Zijn vader ging in 1956 bij de Rijksluchtvaartschool werken. 'Ik ben behept met het luchtvaartvirus. Op de lagere school zei de leraar: je kunt geen geld verdienen met uit het raam kijken. Maar dat is toch gebeurd', zegt Van Lingen lachend. 'De komst van de Rijksluchtvaartschool heeft een enorme impact op Eelde gehad. Het genereerde veel werk. Er werkten destijds honderdvijftig mensen. Complete gezinnen kwamen vanuit Gilze-Rijen, waar de school eerst stond, in Eelde wonen. Er is een speciale woonwijk gebouwd en een katholieke kerk.'
Uiteindelijk is er dertig jaar over een baanverlenging gesproken
Met de komst van de Rijksvaartluchtschool werden er ook verharde start- en landingsbanen aangelegd en hoefde er niet langer op gras gevlogen te worden. Een beslissing toen had een jarenlange discussie over het verlengen van de startbaan kunnen voorkomen. 'Het Rijk bood aan om een baan van 2.400 meter aan te leggen. Maar waarschijnlijk door de Noordelijke bescheidenheid werd gezegd dat 1.800 meter wel voldoende was. Uiteindelijk is er dertig jaar over een baanverlenging gesproken. Als destijds anders was besloten was een boel gesteggel voorkomen. Door de kortere baan is het vliegveld ook veel inkomsten misgelopen. Ook scheelt een langere baan brandstof en is er minder geluid', aldus Van Lingen. Pas in 2013 kwam de baanverlening er, waardoor ook grotere vliegtuigen op Eelde terechtkunnen.
Onder druk
Over de toekomst van Groningen Airport Eelde wordt flink gediscussieerd. 'Dat is van alle tijden', zegt Van Lingen. 'Dat is erg jammer, want dit veld heeft een enorme meerwaarde voor de luchtvaart. Er is veel ruimte. Er kunnen medische vluchten uitgevoerd worden, en de traumahelikopter is er.'
Volgens Pelleboer stond het vliegveld bij de oprichting in de dertiger jaren al onder druk. 'De KLM wilde verbindingen tussen Schiphol en Eelde en dan door naar Hamburg. Maar in de winter was het grasland vaak zo nat dat het niet kon. Ook toen waren er al geluiden: wat is het bestaansrecht van het vliegveld als het de helft van het jaar dicht is.'
