Oververhitte huizenmarkt: 'De makelaar is niet de schuldige'

Een man kijkt naar het lokale woningaanbod
Een man kijkt naar het lokale woningaanbod © ANP
Biedingen op een woning die doorgaan nadat de biedtermijn is verstreken en soms alleen digitaal kunnen bezichtigen. Het gebeurt in de huidige oververhitte woningmarkt. Makelaars krijgen daar regelmatig de schuld van. Onterecht, zegt Sjirk de Jong van NVM Makelaars.
Waar moet je op letten als je nu een huis koopt en wat kunnen starters het beste doen? Deze - en meer - vragen leggen we aan hem voor. De Jong spreekt namens 150 aangesloten gecertificeerde makelaars in Groningen.
Allereerst: wanneer komt de huizenmarkt weer tot rust? (oftewel: wanneer barst de bubbel?)
‘Het belangrijkste is dat de aanbodzijde wordt verruimd, in de meest creatieve zin van het woord. Bouwen is slechts een onderdeel daarvan. Dat kan, zeker gezien de huidige regelgeving, niet eeuwig blijven doorgaan. Denk eerder aan het herbestemmen van locaties. De kantorenmarkt omgooien bijvoorbeeld en daar appartementen in realiseren. Of van boerderijen zonder bestemming de woonfunctie laten uitbreiden. Daarnaast zou de rente moeten stijgen natuurlijk, maar dat zijn factoren waar wij geen invloed op hebben. Ik ervaar dat kopers vooral kijken naar de maandlasten. Dat is in deze tijden een plezierige berekening, maar is in normale tijden een stuk minder het geval. Wij als makelaars hebben het in elk geval ook maar te doen met het huidige woningaanbod, we zijn dus niet schuldig aan de oververhitte markt.’
Sjirk de Jong (archief)
Sjirk de Jong (archief) © RTV Noord
De redactie van RTV Noord ontvangt ook verhalen van mensen die al een bevestiging hebben ontvangen dat zij het hoogste bod hadden, om daarna te horen dat iemand anders hoger bood. Hoe zit dat?
‘Het mag, juridisch gezien, maar het is niet netjes. We kennen het schriftelijkheidsvereiste: een afspraak is pas geldig als de koopovereenkomst is getekend. Als er zich op het laatste moment een hogere bieder meldt, moet ik daar als makelaar een melding van maken bij de opdrachtgever, de huiseigenaar dus. Ik zeg dan altijd: moet je dat nou wel doen? Het gaat vaak om marginale verschillen, van een paar duizend euro. De verkoopmakelaar doet in elk geval niets verkeerd. De meesten zullen het niet doen. Als het om tienduizenden euro's gaat, wordt het een ander verhaal.'
Mensen die zwaar overbieden lopen het grootste risico
Sjirk de Jong - NVM Makelaars
We krijgen ook berichten binnen van huizenkopers die, nadat de biedingen zijn gesloten, worden gevraagd of zij bereid zijn nog hoger te bieden. Wat kunnen mensen hiertegen doen?
‘De situatie waarin dat initiatief vanuit de makelaar komt, om bijvoorbeeld de nummers 1 tot 3 op de lijst te bellen om hoger te bieden, dat is not done. Dat gaat tegen de regels in. Zeker wanneer je dat van tevoren niet kenbaar maakt. Ik roep mensen op zich dan bij het NVM te melden, daar kan zelfs de tuchtrechter aan te pas komen. Dan houden we de zaak tegen het licht. Zo voorkomen we dat dat de nieuwe werkelijkheid wordt.’
Wat zijn de langetermijnrisico’s van het kopen van een woning in de huidige markt?
‘Zeker de mensen die dermate zwaar gaan overbieden, lopen het grootste risico. Ze betalen in wezen de waarde die bij wijze van spreken pas volgend jaar of over twee jaar gehaald wordt. Maar dan moet de markt wel die kant op bewegen. Als de markt stagneert, staat je huis onder water.’
Invullers van onze enquête geven aan tienduizenden euro’s te moeten overbieden: wat zijn de do’s en don'ts bij het uitbrengen van een bod?
‘Denk niet te veel in ronde bedragen, als je concurrent dat ook doet, kun je er beter net iets boven gaan zitten. Het is overigens niet altijd de hoogte prijs die wint. Een brief schrijven aan de verkopers, bijvoorbeeld: baat het niet, dan schaadt het niet. En bereid je goed voor. Kijk welke condities je kunt opnemen, wil je wel of geen bouwkundige keuring bijvoorbeeld. Of kijk of je zonder voorbehoud van financiering kunt bieden. Voorzie de verkopende partij van zo veel mogelijk informatie.’
Veel starters vissen in de huidige woningmarkt achter het net, wat kunnen zij het beste doen?
‘Wat ik voorstel, is anders te gaan zoeken. Dan voorkom je de constante stroom van teleurstellingen. Ga in een lagere prijsklasse zoeken, als je merkt dat je niet mee kunt doen bij de biedoorlogen.’
Sommige invullers van onze enquête geven aan een bod uit te moeten brengen zonder dat zij überhaupt een bezichtiging hebben gehad, kan en mag dit?
‘Er zijn niet veel kantoren die dat doen. Ik weet één kantoor in de stad Groningen die dat doet, maar ik zal geen namen noemen. Het lijkt vooral een corona-uitvloeisel te zijn. Makelaars bedenken andere strategieën om het vak toch te kunnen blijven uitoefenen. Belangrijk is wel om daar helder over te communiceren. Persoonlijk vind ik het niet fraai, zeker niet als het pas in een later stadium zo loopt en er wordt dooronderhandeld, als de biedtermijn al gesloten is.’
Soms heeft de huizenbezitter geen zin om dertig man over de vloer te krijgen
Sjirk de Jong - NVM Makelaars
Sommige huizenzoekers geven aan het gevoel te krijgen dat makelaars ‘dealtjes maken’ onderling, dus dat de verkoop niet meer transparant gebeurt. Ziet het NVM dit ook?
‘Dat geluid horen we vaker, inderdaad. Je hebt natuurlijk wel altijd het belang te dienen van de verkopende partij. De klant die een aankoopmakelaar inhuurt, betaalt voor de expertise. Ik durf niet te zeggen dat het niet gebeurt, maar het zal niet op grote schaal zijn. Het zou dan kunnen dat de verkoper en de makelaar afspraken maken van tevoren, over de strategie en in welke vijvers ze gaan vissen. Je bent daarnaast niet verplicht je woning op Funda te zetten. Soms zeggen huizenbezitters zelf dat ze geen zin hebben om dertig man over de vloer te krijgen en regelen het dan onderling.’