Familie Pot wil geld zien voor funderingsschade boerderij

Aan de voorkant van de boerderij van Imke Pot uit Borgercompagnie is niets te zien. Het is een typische boerderij, zoals zovelen, gebouwd in 1876. Het woongedeelte zit aan de voorkant en aan de achterkant zit de schuur. Vader en moeder Pot bestierden er jarenlang een boerderij en bleven lang gevrijwaard van problemen vanuit de bodem.

Het voorjaar van 2018 doet de zaak kantelen, al heeft Imke Pot in eerste instantie niet in de gaten dat er scheuren in de woning ontstaan. Pas wanneer dochter Dineke Pot en haar broers terugkeren naar hun ouderlijk huis voor een bezoek, wordt de situatie helder. ‘Eén van mijn broers liep rond de boerderij en schrok ontzettend’, zegt Dineke Pot. ‘Overal scheuren in de woning.’

Voor verschillende scheuren in de woning is geld op tafel gekomen, zo’n 16.000 euro. Maar de schade aan de boerderij is veel groter, zegt Dineke Pot. De boerderij, waarvan het Veenkoloniaal Museum foto’s in haar archief heeft, heeft funderingsschade als gevolg van zogeheten ‘gestapelde mijnbouw’.

In de streek wordt zout gewonnen door Nedmag en er vindt gaswinning plaats nabij Annerveenschekanaal. Maar, zo betoogt Dineke Pot namens haar moeder, er is nog iets gaande: er zijn ondiepe breuken boven het zout aanwezig. Door bodemdaling gaan deze bewegen. Aan het oppervlak resulteert dit in een verzakking.

Dan treedt er ook nog verweking onder de fundering op. ‘De fundering van dit huis is een kleine 150 jaar geleden op zandgrond gebouwd’, zegt ze. ‘Bij verweking loopt het zand vol met water, waardoor de korreltjes loslaten. Het water stroomt dan weg en verzakking treedt op.’

Haar betoog: door bodemdaling en ondiepe breuken in de bodem ontstaat er schade aan huizen in het gebied. Dineke Pot is niet de eerste de beste die dit concludeert. Als mijnbouwkundig ingenieur, afgestudeerd aan de Technische Universiteit van Delft en al jarenlang werkzaam als in te huren onafhankelijk deskundige, weet ze waarover ze praat.

‘Dit huis staat op een ondiepe breuk, ook de huizen op het Golfeiland staan op een ondiepe breuk. Hier is schade opgetreden, ook de bewoners op het Golfeiland hebben veel schade. Bij een kleine aardbeving worden deze ondiepe breuken verschoven.’ Het gevolg: schade aan huis en haard.

Het proces waar de familie Pot in is beland is uitgemond in een klucht waar bewoners in het bevingsgebied op het Hogeland over mee kunnen praten. De ondiepe breuken en bodemdaling als gevolg van gas- en zoutwinning zorgen voor een kapotte fundering aan de 145 jaar oude boerderij. Zoutwinner Nedmag heeft nog nooit een schadevergoeding hoeven uitkeren, rapporten wijzen tot dusver uit dat het bedrijf geen schade veroorzaakt, maar Pot bestrijdt de lezing van het bedrijf.

Aangezien het lastig vechten is tegen een zoutreus met een omzet van 120 miljoen euro, richt ze haar pijlen op het Instituut Mijnbouwschade Groningen, de opvolger van de TCMG. Een eerste oordeel van de toenmalige TCMG was een bittere teleurstelling: de funderingsschade kon niet het gevolg zijn van gaswinning.

‘We kregen te horen dat veenoxidatie een rol speelt’, zegt Pot. ‘Maar dat kan helemaal niet. Het veen is hier allemaal afgegraven en het kleine beetje veen dat er nog is, verzakt niet zo erg dat de bodem zo diep daalt.’ In het verweer van het IMG wordt gezegd dat de boerderij lijdt onder ‘zetschade’.

Dineke Pot mag nu namens haar moeder tijdens de hoorzitting van het Instituut Mijnbouwschade haar argumenten inbrengen om alsnog de schade aan de woning vergoed te krijgen. Haar vertrouwen in de overheid is, mede door de situatie in het Groninger bevingsgebied en rond de Toeslagenaffaire, niet toegenomen. Maar ze strijdt voor gerechtigheid voor haar moeder, die graag blijft wonen in Borgercompagnie.

Zoutwinner Nedmag uit Veendam zegt uit privacyoverwegingen niet te kunnen aangeven of het dossier van Imke Pot bij het bedrijf bekend is. 'Maar in algemene zin kan ik zeggen dat we tot dusver geen schade als gevolg van zoutwinning hebben hoeven uitkeren', zegt een woordvoerder.