Hof oordeelt: Staat niet aansprakelijk voor dood treinkapers De Punt

De gekaapte trein bij De Punt
De gekaapte trein bij De Punt © ANP
De Staat is niet aansprakelijk voor de dood van Molukse kapers bij de beëindiging van de treinkaping in De Punt. Dat bepaalde het gerechtshof in Den Haag dinsdagmiddag. De Nederlandse staat hoeft dan ook geen schadevergoeding te betalen aan de nabestaanden.
De civiele zaak was aangespannen door nabestaanden van treinkapers Max Papilaja en Hansina Uktolseja. Het hof volgt daarmee het eerdere oordeel van de rechtbank in Den Haag. Dat meldt RTV Drenthe.

'Heftige gebeurtenis'

Het hof spreekt van een 'heftige gebeurtenis waarbij een marinier in korte tijd heftige zaken te verwerken kreeg'. Daarnaast was volgens het hof het zicht in de trein beperkt. 'Het hof vindt het daarom niet vreemd dat de verklaringen van de getuigen niet meer details bevatten.'
Ook liet het gerechtshof zich uit over de geweldsinstructie die de mariniers kregen. "Zij hadden als doel de gegijzelden te beschermen. Om gijzelnemers aan te houden en indien nodig uit te schakelen. Dat er gewonde kapers zijn aangehouden, bevestigt dat.'
Tijdens de zitting in februari is onder meer gesproken over de dodelijk kogel die Max Papilaja raakte. Volgens de nabestaanden is hij doelbewust doodgeschoten door een marinier. Maar het hof acht dat scenario onwaarschijnlijk. 'Als je kijkt naar de kogelbaan, dan komt deze kogel van buiten de trein. Helemaal zeker weten doen we het niet, maar het is wel het meest waarschijnlijke scenario.'
Het hof noemt het zeer onwaarschijnlijk dat een marinier de wagon is ingegaan, om Papilaja heen is gelopen en toen een kogel heeft afgevuurd. 'Bij twijfel moet ik de vordering van de nabestaanden afwijzen.'

Staat heeft executies altijd ontkend

Op 11 juni 1977 maakten mariniers en de luchtmacht met geweld een einde aan de treinkaping, die toen al drie weken duurde. Bij die bevrijdingsactie - op last van de Staat - kwamen twee gegijzelde passagiers en zes kapers om het leven. Volgens de familie van Papilaja en Uktolseja werden de twee van dichtbij geëxecuteerd. De Staat heeft altijd met klem ontkend dat er sprake was van executies en onrechtmatig toegepast geweld.
In juli 2018 oordeelde de rechtbank dat het gebruikte geweld niet onrechtmatig was. De rechtbank bepaalde dat de mariniers in de "achteraf gezien onjuiste, maar oprechte en daarom verschoonbare" veronderstelling waren dat het geweld nodig was. De nabestaanden van de kapers gingen in hoger beroep, maar het hof is het dus eens met de uitspraak van de rechtbank.

De treinkaping in 1977

In de ochtend van maandag 23 mei 1977 kaapten negen gewapende Molukkers de intercity van Assen naar Groningen. De trein werd bij De Punt stilgezet. De kaping van de trein duurde uiteindelijk drie weken. Toen duidelijk werd dat onderhandelingen op niets uitliepen, werd een bevrijdingsactie op touw gezet. Bij de bestorming van de groep mariniers kwamen zes kapers en twee gegijzelden om het leven.
De kapers hadden geen kans om zich over te geven
Liesbeth Zegveld - advocaat nabestaanden treinkapers
Volgens advocaat Liesbeth Zegveld zijn de mariniers de trein in gegaan met als doel de terroristen te doden. 'Het leger is ingezet tegen haar eigen onderdanen', zegt Zegveld. 'Het leger is getraind om te schieten op de romp. De politie heeft een andere taak, het schieten op de benen.'
Zegveld en de nabestaanden stellen dat de mariniers de kapers doelbewust hebben doodgeschoten. 'Ook uit geluidsopnames blijkt dat meteen is geschoten. De kapers hadden geen kans om zich over te geven.' Volgens Zegveld is het twijfelachtig of er een zorgvuldige afweging is geweest tussen wel of niet schieten. Het gerechtshof ging niet mee in die redenering.