50 jaar FC Groningen: buikpijn van het mes-incident

Onvergetelijke FC-wedstrijden, waar ik ook nog ‘ns zelf bij was, zijn er legio. Zo had je bijvoorbeeld de onvervalste Europese krakers tegen Atlético Madrid (twee keer zelfs) en Internazionale uit Milaan. Of neem die wedstrijd tegen Ajax, waarin Marco van Basten in een duel met Edwin Olde Riekerink de enkelblessure zou oplopen die het einde van zijn veel te korte carrière zou inluiden. Of wat te denken van die wedstrijd tegen het Ajax-met-Cruijff, waarin Ronald Koeman er door Sören Lerby werd uitge-elleboogd bij een corner? Dat gebeurde ook nog ‘ns recht voor m’n neus.

Van de allereerste wedstrijd van Milko Djurovski in het Oosterpark – die in het shirt én de zwarte maillot van Partizan – was ik ook getuige, net als van het thuisdebuut van Arjen Robben tegen Feyenoord, in dat foeilelijke Idee voor Vakwerk-shirt. Over debuterende sterren gesproken: ook de eerste profschreden van de Koemannetjes zag ik met eigen ogen. Maar de meeste vreemde FC-wedstrijd waar ik lijfelijk bij aanwezig was, was toch wel die nacompetitiewedstrijd tegen Telstar, op 10 juni 1979. Ook al duurde die dan niet langer dan een half uurtje.

Zelf toog ik die zondagavond met een wat zeurderige pijn in de onderbuik naar het Oosterpark. Had ik misschien al een voorgevoel over wat er die avond stond te gebeuren? Dat ik getuige dreigde te worden van een stukje Nederlandse voetbalgeschiedenis? Eén van de zwartste bladzijden in de geschiedenis van FC Groningen?

Nee, zo spannend was het allemaal niet. Punt was dat ik als brugklasser de volgende dag een proefwerk (ik meen aardrijkskunde) op het programma had staan, en daar had ik me nog geen seconde over gebogen. Eigenlijk had ik dus helemaal geen tijd om FC Groningen-Telstar te aanschouwen. En daar hield mijn onderbuik me vriendelijk van op de hoogte.

Hulp kwam uit onverwachte hoek. FC Groningen had binnen een half uurtje een regelmatige 2-0 voorsprong genomen, via doelpunten van Eddy Bakker en mijn grote idool Henk Veldmate. Maar in de 33ste minuut was alles over. Er was wat heisa gaande op het midden van het veld, ter hoogte van het scorebord aan de lange zijde, zo leek het. We hadden er vanaf onze plek - staantribune Zaagmuldersweg - nauwelijks zicht op.

De spelers van Telstar liepen het veld af. Scheidsrechter Bep Thomas hield iets in z’n hand. Politie en bestuursleden liepen richting de lange zijde. Maar naar het waarom bleef het gissen.

‘De wedstrijd wordt gestaakt’, liet de stadionspeaker ons even later weten. ‘We verzoeken u vriendelijk u naar de uitgang te begeven en huiswaarts te keren. Dank voor uw bezoek.’

Over het waarom van dit verzoek werd met geen woord gerept.

‘Heb jij iets gezien?’, vroeg ik één van m’n vriendjes. Die haalde z’n schouders op. Hij schudde van nee. ‘Misschien dat iemand een hartaanval heeft gehad ofzo?’

Het was wellicht handig geweest als de speaker van dienst de zevenduizend belangstellenden die die avond waren komen opdagen even wat meer had verteld over het hoe en waarom. Want waar wij na zijn eerste verzoek braaf huiswaarts waren gekeerd, kwamen enkele honderden heetgebakerde fans woedend verhaal halen.

Gevolg: spelers die urenlang opgesloten bleven onder de hoofdtribune, mobiele eenheid op de been, het hoge geblaf van politiehonden dat tegen de hoogbouw van de Zaagmulderweg weerkaatste, en de spelers van Telstar die in overvalwagens tot ver buiten de stadsgrenzen moesten worden gebracht. Kortom: pandemonium. Wat ’n boudel.

Had allemaal voorkomen kunnen worden, natuurlijk. Had de mensen gewoon verteld dat er vanaf de tribune een mes op het veld was gegooid (naar later zou blijken door ene Jacob R., die gefrustreerd was geraakt over het spel van de ploeg uit Velsen).

Een mes dat ternauwernood Telstar-veteraan Fred Bischot had gemist Die had wat langs zijn oor horen suizen, vertelde hij later. In het gras zag hij vervolgens een negentien centimeter lang mes liggen. Bischot, overstuur, was met het snijwerktuig naar scheidsrechter Bep Thomas gelopen, en piekerde er niet over om nog verder te voetballen.

‘Als het mes een paar centimeter de andere kant op was gegooid, was ik er misschien wel niet meer geweest’, zei Bischot later met veel gevoel voor drama. Op z'n sportpagina's had het Nieuwsblad van het Noorden het trouwens ook over een 'aanslag op Fred Bischot'.

Zelf kon ik er niet echt om rouwen, trouwens. Ik had immers nog even een paar uur de tijd om m’n neus in een aardrijkskundeboek te stoppen. En het restant van FC Groningen-Telstar? Dat werd tien dagen later uitgespeeld. Erwin Koeman, die ik een paar maanden eerder tegen Excelsior had zien debuteren, maakte er nog 3-0 van ook.

Niet dat FC Groningen of Telstar hier iets mee opschoot. Willem II ging er uiteindelijk met de promotie vandoor. De FC moest nog een jaartje geduld hebben.