Noordelijke scheepsbouw strijdt voor behoud Centraalstaal
12 juni 2021, 08:00 • 5 minuten leestijd
De noordelijke scheepsbouwindustrie is er veel aan gelegen dat het failliete Centraalstaal in Groningen overeind wordt geholpen, in elk geval een deel ervan. Vooral de werven vinden het van groot belang dat de leverancier van scheepsbouwpakketten blijft voortbestaan.
Teloorgang van het bedrijf dat begin deze week failliet werd verklaard zou een verschraling van de noordelijke maritieme infrastructuur betekenen, zegt Jan Doorduin, directeur van de werf Niestern Sander in Delfzijl. ‘Wij hechten aan voortbestaan van Centraalstaal.’
‘Het is heel welkom wanneer zo’n partij waar je volledig op bent ingespeeld naast de deur zit’, verklaart Doorduin. Niestern Sander was ooit samen met een aantal andere noordelijke werven aandeelhouder in Centraalstaal, dat ruim vijftig jaar geleden door de werven samen werd opgezet om hen van kant-en-klaar gesneden en voorgevormde stalen onderdelen van schepen te voorzien.
Spin in web
Directeur Theodoor De Jonge van Centraalstaal zegt dat zijn bedrijf die rol van spin in het web nog steeds heeft, maar dat er ook veel is veranderd. ‘Bij Centraalstaal kon je de data vanuit een engineeringbureau neerleggen en dan zorgden wij ervoor dat het hele pakket scheepsdelen correct en op tijd op de werf werd aangeleverd.’
Centraalstaal deed de inkoop van staal, de bewerking en de logistiek. ‘Het enige dat de werf moest doen was de zaak van de vrachtwagen tillen en bouwen.’
Maar er zijn inmiddels volop alternatieven voor de werven die goedkoper zijn, vult De Jonge aan. Hij heeft de voorsprong van Centraalstaal zien slinken omdat geautomatiseerd snijden van staal gemeengoed is geworden.
Prijspakket
‘Ons product, het bouwpakket, dat is een prijspakket geworden en wordt veelal bij de goedkoopste aanbieders gekocht.’ Een van die aanbieders is Romaris Staal van voormalig directeur Jan Koopman van Central Industry Group, het moederbedrijf van Centraalstaal.
Waar Centraalstaal het nog wel op wint is het vervormen van stalen delen. In Nederland en zelfs in Europa is nauwelijks een partij te vinden die in staat is bepaalde boegdelen te produceren zoals Centraalstaal dat kan, met kennis die in eigen huis is opgebouwd.
Klanten zullen Centraalstaal gaan missen
Directeur De Jonge: ‘Vooral klanten die vragen om toelevering van voorvervormde scheepsdelen willen dat Centraalstaal blijft. Maar dat deel is niet groot genoeg om de onderneming als geheel overeind te houden. Mijn verwachting is dat Centraalstaal daarom niet in zijn huidige vorm blijft bestaan, maar dat delen blijven.’
Volgens De Jonge betekent het dat de scheepsbouwers het binnenkort moeten stellen zonder de geïntegreerde functie die Centraalstaal had. ‘Klanten zullen dat gaan missen.’
Twee partijen met strategisch belang
Curator Gerard Breuker zegt dat vanwege het sectorbelang er een goede kans is dat Centraalstaal gered wordt. In welke vorm en omvang het scheepsbouwbedrijf verder zou kunnen, is onderwerp van gesprek.
Breuker onderhandelt momenteel met twee partijen uit de scheepsbouwwereld over overname en doorstart van de Groninger onderneming.
Van welke bedrijven of investeerders de interesse komt kan curator Breuker op dit moment niet zeggen. Wel is duidelijk dat Centraalstaal zal worden afgesplitst van het moederbedrijf Central Industry Group, in handen van de investeringsmaatschappij Nimbus.
Wanneer ik er met twee partijen er niet uitkom, gaan we met meer mensen praten
Breuker omschrijft de belangstellenden als ‘strategische partners’. Wat wil zeggen dat ze willen instappen om Centraalstaal voor de langere termijn te behouden. ‘Ze willen ook ter plaatse verder gaan. Dat heeft in beginsel ook de voorkeur’, aldus Breuker.
Banen
Interesse om Centraalstaal over te nemen kwam direct op gang nadat vorige week vrijdag uitstel van betaling werd verleend aan de staalbewerker. Onder de belangstellenden zit ook een aantal concurrerende bedrijven die op zoek zijn naar uitbreiding van capaciteit. Daarnaast zitten er volgens Breuker opkopers tussen die het meer te doen is om de machines en materialen.
Ook al staan de belangstellenden in de rij, van een overnamegevecht wil Breuker nog niet spreken: ‘Wanneer ik er met de twee partijen waarmee ik spreek niet uitkom, dan gaan we met meer mensen praten en moeten we verder kijken hoe de puzzel gaat passen.’
Als curator staat hij in de eerste plaats voor de belangen van de schuldeisers, maar Breuker zegt ook de positie van de zeventig medewerkers in het oog te houden. ‘Uit de plannen van de twee belangstellenden leid ik af dat er substantiële werkgelegenheid mee is gemoeid.’
Bezorgdheid
Vanuit de brancheorganisatie Netherlands Maritime Technology (NMT) worden de verwikkelingen rond Centraalstaal bezorgd gevolgd. ‘Wij denken dat het voor de ontwikkeling van de noordelijke scheepsbouw van belang is zo’n bedrijf in het midden te hebben’, stelt directeur Roel de Graaf van NMT.
Het zou slim zijn om in het gemeenschappelijk belang Centraalstaal overeind te houden
Samenwerken is volgens De Graaf keihard nodig, wil de sector in de regio kans van overleven hebben. ‘Het zou slim zijn om in het gemeenschappelijk belang Centraalstaal overeind te houden.’
Lokale partij
Vakbond FNV zet in op baanbehoud. ‘Ik heb goede hoop dat het tot een doorstart komt’, verklaart vakbondsbestuurder Johan Weijenberg. ‘Er zijn natuurlijk altijd cowboys bij die het willen kopen om het daarna snel met winst door te verkopen. Onze inzet is behoud van werkgelegenheid en als het kan van arbeidsvoorwaarden. We zien daarom meer in een lokale partij die denkt op de lange termijn.’
Volgens Weijenberg is het van belang dat de overnamegesprekken snel resultaat opleveren. ‘We zien nu al dat mensen worden benaderd door andere bedrijven. Bij Centraalstaal zit de kennis bij de mensen, als die vaklieden vertrekken is dat een probleem.’
Snelheid geboden
De tijdsdruk wordt onderkend door Centraalstaal-directeur De Jonge en curator Breuker. ’Snelheid is geboden wanneer we de vaklui bij elkaar willen houden’, stelt De Jonge.
Met toestemming van de rechter-commissaris mag Centraalstaal voorlopig vier weken doorwerken om lopende opdrachten af te ronden. Curator Breuker: ‘Er zijn klanten die springen om onderdelen van schepen. We kunnen zo bovendien een exploitatieresultaat boeken, wat de kans op doorstart groter maakt. Een bedrijf dat draait verkoopt beter dan een dat stilligt.’
Noordelijke scheepsbouw kwetsbaar
De sector heeft de laatste jaren aan kracht ingeboet en is kwetsbaar geworden. Een teveel aan schepen op zee, waardoor nieuwe bouworders orders uitbleven is er een belangrijke oorzaak van. Evenals stevige (prijs)concurrentie vanuit landen als China, Bulgarije en Roemenië.
Een werf als Barkmeijer in Stroobos ging in deze omstandigheden onderuit en sleepte in zijn val een toeleverancier als luikenbouwer Coop & Nieborg met zich mee. Eerder ging ook technisch bureau Wolfard & Wessels onderuit.
De precaire situatie werd een jaar of wat geleden al als ’vijf voor twaalf’ betiteld. Veel is er niet veranderd, ofschoon er ook werven zijn zoals Royal Bodewes en buurman Ferus Smit met een gevulde orderportefeuille.
In Groningen wordt geprobeerd de situatie om te buigen via onder meer de Noordelijke Maritime Board, een initiatief van de provincie, werven en andere bedrijven uit de branche.
Maar ideeën vanuit de Board rond bijvoorbeeld een gezamenlijke productiestraat voor kleine scheepsonderdelen of een ‘robotwerf’ komen moeizaam of niet van de grond. Ook vanuit het NESEC-scheepbouwfonds, dat de financiering van de bouw schepen moet vereenvoudigen, is nog niet of nauwelijks een stimulans uitgegaan.
