Geïrriteerde Kamer fluit ministers terug over versterkingswet

Kajsa Ollongren betreedt het Binnenhof
Kajsa Ollongren betreedt het Binnenhof © ANP
De Tweede Kamer keurt het ‘ongrondwettelijke’ voorstel van het kabinet af, om de nieuwe versterkingswet maar voor een deel in te laten gaan. ‘Dit mogen we niet laten gebeuren, het is een brug te ver’.
Het demissionaire kabinet wil de Tijdelijke Wet Groningen, waar onder meer de versterking in wordt geregeld en de NAM in op afstand wordt gezet, op 1 juli laten ingaan. Maar twee aanpassingen aan de wet die door de Tweede Kamer zijn aangenomen, willen ministers Stef Blok (VVD) van Economische Zaken en Kajsa Ollongren (D66) van Binnenlandse Zaken niet uitvoeren.

Verhitte discussie

Want, zo redeneren de ministers: die amendementen zijn per ongeluk aangenomen, door een vergissing tijdens het stemmen van D66 en CDA. Over die voorgestelde route van het kabinet ontstond de afgelopen weken een verhitte discussie. Zowel binnen als buiten de Tweede Kamer werd verontwaardigd gereageerd.
‘Ongrondwettelijk, onaanvaardbaar en niet respectvol’, oordeelt de Leidse hoogleraar staatsrecht Wim Voermans. En ook de juridische dienst van de Tweede Kamer is kritisch en zegt dat die keuze ‘op gespannen voet’ staat met de Grondwet.

‘U schoffeert de Kamer en de gedupeerden’

Woensdagavond debatteerde de Kamer over de gang van zaken. Oppositiepartijen waren in dat debat witheet. ‘De toeslagenaffaire en de problematiek in Groningen noemt minister president Rutte een ramp voor de rechtsstaat’, zei SP-Kamerlid Sandra Beckerman. ‘En nu maakt u het nog erger. U schoffeert de Kamer en u schoffeert de gedupeerden.’
Het Groningse aardbevingsdrama, en dan met name de onwil om het op te lossen, kent echt geen grenzen
Alexander Kops - PVV
‘Het Groningse aardbevingsdrama, en dan met name de bestuurlijke arrogantie en de onwil om het op te lossen, kent echt geen grenzen’, oordeelde PVV’er Alexander Kops. ‘De enige juist conclusie is dat de amendementen in werkingen moet treden, niets anders.’

‘Onbegaanbare weg’

En ook de PvdA was kritisch. ‘Ze zijn demissionair en leggen ook nog amendementen terzijde’, zei Henk Nijboer in de richting van de ministers. ‘Dat is een onbegaanbare weg’
De oppositiepartijen waren ook kritisch op de milde opstelling van coalitiepartij D66. ‘Het spijt me dat het zo gaat. We hebben het nu over de politiek in Den Haag, maar we doen dit voor de Groninger’, zei het nieuwe Kamerlid Raoul Boucke. Tot verbazing van de PvdA. ‘Waarom maakt D66 zich niet druk over de staatsrechtelijke, grondwettelijke positie van de Kamer?’ En Kops tegen D66’er Raoul Boucke: ‘Ik vind dit een heel slap, algemeen verhaal.’

‘Dit mogen we niet laten gebeuren’

Nijboer is bovendien bang voor precendentwerking. ‘Deze brug moeten we nooit over. Als we dit één keer laten gebeuren zijn we ons amenderingsrecht kwijt, dat mogen we niet laten gebeuren en zeker niet op dit dossier.’
Dat is ook de zorg van onder meer SP en PVV. ‘Stemmingsuitslag is stemmingsuitslag. Het maakt helemaal niet uit of er een fout is gemaakt. Je kunt toch niet achteraf in stemmingsuitslagen shoppen? Wat is dan de waarde van zo’n stemming?’, vraagt Kops zich af.

‘Je laat winkelen in meerderheden toe’

Ook hoogleraar Voermans is bang voor precedentwerking. ‘Daarom maak ik me hier zo druk over. Het kan niet, het mag niet. Dit heeft grote consequenties voor de positie van de Kamers als je dit door laat gaan. Je laat het winkelen in meerderheden toe, dat moet je niet willen.’
‘Intrekken, opnieuw indienen, opnieuw stemmen. Dat kan makkelijk
Wim Voermans - hoogleraar staatsrecht
Maar minister Blok ziet dat niet zo. Want, zegt hij, ‘hier was geen sprake van druk’. Fracties hebben verkeerd gestemd en hebben dat direct aangegeven.
De Kamer wilde van Blok en Ollongren weten waarom het Kabinet het wetsvoorstel, met de twee amendementen, niet direct heeft ingetrokken. ‘Dat was de Koninklijke route geweest’, zegt Voermans daarover. ‘Intrekken, opnieuw indienen, opnieuw stemmen. Dat kan makkelijk. Dat het te lang zou duren is onzin, want de tijdelijke wet voor de avondklok was er in vier dagen door.’

Angstvoor misbruik

Maar minister Blok en Ollongren houden voet bij stuk: de amendementen zijn niet uit te voeren. Want het amendement over juridische bijstand voor Groningers is niet financieel ingekaderd. Ollongren is bang dat daar misbruik van kan worden gemaakt. ‘Niet omdat ik verwacht dat het gaat gebeuren, maar stel je voor: het zou wel kunnen dat hele hoge uurtarieven en heel veel uren zouden moeten worden vergoed.’
Bij het tweede amendement, dat moet regelen dat bewoners de versterking in eigen beheer kunnen doen, is Ollongren bang voor de veiligheid. ‘Dan is het onmogelijk om objectief aan een veiligheidsnorm te toetsen. Dan kun je geen zorgplicht meer geven die berust bij ons als ministers.’

Minister ziet waarde van voorstellen wel

Ollongren benadrukte tegenover de Kamer wel gevoel te hebben voor het principe van de amendementen. ‘We zijn bezig met een regeling voor juridische ondersteuning en we willen ook ruimte bieden in de versterking aan de bewoner.’
‘Volstrekt redelijke argumenten natuurlijk’, zegt hoogleraar Voermans daarover. ‘Maar daar kom je dan na drie maanden mee? Ze hebben zich misrekend, de strategie is mislukt. Dit is too little too late.’

Nieuw debat voor vervolg

De Kamer stemt binnenkort in een nieuw debat over hoe het nu verder moet. CDA en ChristenUnie zijn voor het aanpassen van de wet en een nieuwe stemming van de Kamer. Voor die route lijkt nu een meerderheid te zijn in de Tweede Kamer.