Werkgevers: Noorden kan veel, maar heeft Den Haag hard nodig

23 juni 2021, 18:52 • 5 minuten leestijd

Het Noorden heeft heel het land wat te bieden, maar dan moet Den Haag er voor zorgen dat de regio vooruit kan. Met dat uitgangspunt heeft het noordelijk bedrijfsleven deze week een plan gepresenteerd in Den Haag.

De werkgevers van VNO-NCW MKB Noord noemen het plan een ’brede visie’ op de toekomst van de drie noordelijke provincies. Het doel is aandacht in Den Haag en een plekje voor de noordelijke ambities in het regeerakkoord van het toekomstig kabinet.

Het is overhandigd aan de fractievoorzitters van de partijen in de Tweede Kamer en aan landelijk VNO NCW-voorzitter Ingrid Thijssen en voorzitter Jacco Vonhof van MKB Nederland.

Het wordt neergezet als een nieuw perspectief voor 2035, want gebeurt er niks dan dreigt leegte, schetsen de werkgevers waarschuwend.

Want nu al hebben bedrijven moeite om vacatures te vervullen en de vrees is dat dit een nog veel groter probleem wordt door verdere krimp van de bevolking en vergrijzing, die hier sterker is dan elders in het land.

Bovendien kampt het Noorden met een hardnekkige braindrain, goed opgeleide jongeren settelen zich nog altijd liever elders in het land.

Wat dreigt is een negatieve spiraal, vrezen de ondernemers. Omdat bedrijven geen mensen kunnen vinden zullen ze wegtrekken. Dan dreigt het gebied af te glijden doordat voorzieningen en winkels sluiten en de leefbaarheid verslechtert.

De investeringen zijn dus broodnodig, maar heel veel nieuws presenteren de ondernemers niet. Wel een zinvolle opsomming van wat Noord-Nederland te bieden heeft; een goed woon- en leefklimaat, een aantrekkelijke omgeving voor bedrijven om te investeren en een hele serie plannen.

Dat alles onder het motto: we komen niet alleen iets halen, we hebben ook wat te bieden. Want met alleen maar de hand ophouden in Den Haag kom je niet heel ver, weten de werkgevers ook.

Zo kan de regio door extra woningen te bouwen heel het land helpen bij bestrijding van het woningtekort. Ook in de energietransitie, nieuwe landbouwtechnieken en ontwikkeling van circulaire economie kan het Noorden de rest van het land op sleeptouw nemen. Verder heeft de regio bedrijven in de bio-tech en medische technologie die landelijk betekenis hebben.

Tegenover dit pakket staat een wensenlijst van ‘cruciale randvoorwaarden’. De werkgevers leggen ze voor de formateurs ’op een presenteerblaadje’, zeggen ze.

Er moeten nieuwe wegen en spoorlijnen komen, de Lelylijn voorop, en Groningen Airport Eelde moet geholpen worden. Ook willen de werkgevers dat het Noorden wordt aangewezen als koploperregio voor energietransitie en circulair ondernemen.

Mensen zoeken niet alleen maar in Amsterdam, ze kijken verder. En daar horen ook goede verbindingen bij

Sieger Dijkstra - VNO-NCW Noord

Waterstofplannen moeten steun krijgen, evenals het grootschalig noordelijk woningbouwplan dat Noord-Nederland eerder presenteerde. Dat Deltaplan voor het Noorden omvat de bouw van 220.000 extra woningen bovenop de al geplande 100.000. In ruil daarvoor zou de Lelylijn er moeten komen.

De werkgevers zijn ervan overtuigd dat de vele miljarden die met deze ideeën zijn gemoeid een veelvoud aan rendement opleveren voor heel Nederland.

Als voorzitter van VNO-NCW Noord was Sieger Dijkstra nauw betrokken bij het maken van de plannen.

Hem vragen we: De noordelijke werkgevers zeggen: 'Het is vijf voor twaalf voor de regio'. De tijd dringt?

Dijkstra: ‘We zien dat er stappen gemaakt moeten worden in het Noorden. We maken ons zorgen. Bedrijven ervaren nu al tekorten op de arbeidsmarkt. Dat betekent dat bedrijven zullen wegtrekken omdat ze hier geen mensen kunnen vinden.’

‘Als we nu niet zorgen dat we mensen vasthouden om hier te kunnen werken en woningen bouwen om die mensen te huisvesten, dan zal het voor bedrijven hier steeds moeilijker worden hier te blijven.’

In Den Haag heeft de regio de naam graag de hand op te houden. U zegt: we hebben vooral wat te bieden?

‘Er ligt voor heel Nederland een enorme uitdaging op de woningmarkt en er is vraag naar ruimte voor andere activiteiten. Daar kunnen we in het Noorden veel bieden. Ik verwijs naar het Deltaplan voor de bouw van ruim 200.000 woningen. Als je dat goed plant hoeft het niet ten koste te gaan van de ruimte die we hier hebben.’

Deskundigen vinden dat je woningen moet bouwen op de plek waar de behoefte het grootst is, in de Randstad dus. En de Lelylijn wordt als te duur gezien.

‘Het gebied groeit in aantrekkelijkheid. De trend dat mensen ontdekken dat ze hier een woning kunnen krijgen met veel meer ruimte en voor veel minder geld is de afgelopen jaren behoorlijk versneld. Mensen zoeken niet alleen maar in Amsterdam, ze kijken verder. En daar horen ook goede verbindingen bij.’

‘Cijferaars zeggen te makkelijk dat de Lelylijn teveel geld kost en niet uit kan. Maar ze gaan voorbij aan het hele rekensommetje, want de Lelylijn zorgt voor betere mobiliteit in heel het land, waardoor je ook makkelijker woningen hier kunt bouwen. Beide plannen leveren de schatkist bovendien veel geld óp.’

Den Haag wordt bestookt met plannen vanuit Noord-Nederland. Wat is het effect van de lobbyactiviteiten?

’Voor de Lelylijn zijn daardoor in Den Haag de handen op elkaar gekomen, die is in verkiezingsprogramma’s van meerdere partijen opgenomen. En dat we onze visie nu presenteren, voor de kabinetsformatie, is zo getimed omdat we de plannen willen terugzien in een regeerakkoord.’

Wat vragen de werkgevers van Den Haag?
- Investeer in snelle verbindingen met de regio, zoals de Lelylijn en de Nedersaksenroute. Versnel de spoorverbinding naar de Randstad
- Ontwikkel de N33 tot de A33 naar de Eemshaven
- Laat Groningen Airport Eelde een eigen rol ontwikkelen met vernieuwende concepten
- Maak lokaal opwekken van duurzame energie mogelijk
- Zorg voor goede opleidingsmogelijkheden voor werknemers van bedrijven
- Maak innovatiegelden vooral beschikbaar voor het MKB
- Roep het Noorden uit tot koplopersregio voor de energietransitie en circulair ondernemen
- Zorg voor uitrol van een waterstofinfrastructuur en versterk het elektriciteitsnetwerk op bedrijventerreinen
- Verbeter de digitale infrastructuur voor 5G, 6G en verdere innovaties
- Jaag de woningbouwopgave aan met een gezamenlijk woonplan Noord-Nederland
- Maak een eind aan de belemmeringen van de stikstofproblematiek.