Griepprik dit jaar extra belangrijk: ‘Griepvirus kan dit jaar flink tekeer gaan’

Het halen van een griepprik is dit jaar extra belangrijk
Het halen van een griepprik is dit jaar extra belangrijk © Roos Koole/ANP
De griepprik is dit jaar extra belangrijk om kwetsbaren te beschermen tegen influenzavirussen. De immuniteit voor griepvirussen is waarschijnlijk sterk verminderd, omdat er al twee jaar geen griepepidemie is geweest, denken deskundigen.
Toen minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid in een online-overleg aan UMCG-viroloog Bert Niesters vroeg wat zijn zorgen zijn, was het antwoord: de griep. Want, legt Niesters uit, we weten niet zo goed wat voor influenzavarianten er rondgaan en we zijn al een tijd niet ziek geweest van de griep.

Griep kan grote problemen veroorzaken

‘Sinds de corona-uitbraak houden we ons in de wereld aan allerlei maatregelen: handen wassen, afstand houden, lockdowns, noem maar op. Dat helpt natuurlijk niet alleen bij het bestrijden van het coronavirus, maar ook bij het voorkomen van andere virussen, zoals influenza’, vertelt Niesters.
En dat betekent ook dat de afweerstoffen die je opbouwt na de griep ondertussen wel zijn verdwenen. En daar maakt Niesters zich zorgen over. ‘Want een goede griepgolf kan voor grote problemen zorgen; er kunnen veel mensen overlijden aan zo’n epidemie.’
Ik hoop dat mensen nu andere keuzes maken als ze de griep hebben
Hoogleraar vaccinologie Anke Huckriede

Hebben we leren handen wassen?

Hoe groot de kans is op een griepgolf is moeilijk in te schatten, zegt Niesters. Ook hoogleraar vaccinologie aan de RUG Anke Huckriede vindt het moeilijk om te bepalen hoe groot die kans is.
‘Enerzijds hebben we denk ik veel geleerd van de coronacrisis. Iedereen weet nu dat, als je ziek bent, je het best thuis kunt blijven, handen moet wassen etcetera. Ik hoop dat mensen nu andere keuzes maken als ze de griep hebben’, zegt Huckriede.

Mogelijk vatbaarder voor de griep

Maar aan de andere kant deelt ze de analyse van Niesters. ‘Normaliter hebben we elke winter wel influenza. Daar raken heel veel mensen mee besmet, maar niet iedereen wordt ziek. Dat biedt normaal bescherming, maar die booster hebben we dit jaar niet gehad. Het wordt wel interessant om te zien of we nu als geheel vatbaarder zijn voor dat virus.’
We weten dat de effectiviteit van het griepvaccin nou eenmaal niet zo goed is en bij een mismatch met circulerende virussen kan dat zeker minder dan veertig procent zijn
UMCG-viroloog Bert Niesters

Weten we wat er in de vaccins moet?

Een tweede zorg heeft Niesters over de vaccinaties tegen de griep. ‘Normaal gesproken weten we beter wat voor varianten er rondgaan en dus waar dat vaccin tegen moet beschermen. Dat weten we nu niet, dus het kan best zijn dat de vaccins minder effectief zijn.’
Huckriede is daar wat positiever over. ‘Een virus muteert als veel mensen besmet raken. De variant die een voordeeltje heeft, bijvoorbeeld omdat hij besmettelijker is, wordt vaak dominant. Maar door al die maatregelen is het aannemelijk dat het griepvirus vrij weinig is veranderd de afgelopen jaren, omdat het niet veel rond kon gaan.’
Daarom is het volgens Huckriede te verwachten dat de griepvaccins hun werk wel doen. Maar waarschuwt ze: de griepvaccins zijn nooit zo effectief geweest als de coronavaccins nu zijn.
Dat komt doordat griepvirussen een stuk ingewikkelder zijn dan corona, legt Huckriede uit. ‘We zijn daar al heel lang mee bezig, maar er waren vaak allerlei kleine problemen. We hebben met de coronavaccins eigenlijk mazzel gehad. Daar kwam veel kennis en geld samen, zo werd een goed vaccin ontwikkeld. En die nieuwe kennis kunnen we nu gebruiken voor betere griepvaccins.’ Maar in die effectiviteit zit de zorg van Niesters. ‘We weten dat de effectiviteit van het griepvaccin nou eenmaal niet zo goed is en bij een mismatch met circulerende virussen kan dat zeker minder dan veertig procent zijn.’

Griepvirus kan flink tekeer gaan

De griepvaccins werken dus überhaupt al minder goed dan coronavaccins én er zijn weinig antistoffen in de samenleving. Dus is de griepvaccinatie dit jaar echt belangrijk.
Die is beschermd niet zozeer tegen een griepje zoals iedereen die wel kent, maar tegen zware griep. ‘Inenting tegen een griepje met een loopneus, koorts en keelpijn is onmogelijk, want dat wordt veroorzaakt door honderden virussen. De echte griep wordt veroorzaakt door het influenzavirus en dat is een ernstige ziekte met hoge koorts en een aanzienlijke kans op longontsteking’, legt Huckriede uit.
En juist daar moeten de risicogroepen tegen worden beschermd. ‘Door die volledige afwezigheid van influenza zou het griepvirus flink tekeer kunnen gaan. Dus het halen van je griepprik is dit jaar heel echt belangrijk; we moeten de risicogroepen beschermen.’