Vanaf morgen statiegeld op plastic flesjes: 'Op gedrag sturen heeft niet gewerkt'

Lege plastic flesjes op straat
Lege plastic flesjes op straat © ANP
Donderdag is het zover: dan betaal je 15 cent statiegeld bij aankoop van een klein plastic flesje. Die regel moet voorkomen dat het plastic in de natuur of op straat belandt. In Duitsland werkt dat goed, weet Natuur en Milieufederatie Groningen.
Tot nu toe zit er alleen statiegeld op grote plastic flessen. Daarvoor betaal je nu 25 cent per fles. Daar komt op donderdag 1 juli dus verandering in. Het kabinet heeft besloten om ook op plastic flessen van minder dan 1 liter 15 cent statiegeld in te voeren. De maatregel is in het leven geroepen om het recyclen van plastic te stimuleren en zwerfafval tegen te gaan.

Miljoenen flesjes eindigen in de natuur

Statiegeld op kleine plastic flesjes zit er al enige tijd aan te komen, want voor velen is de rotzooi een bron van ergernis. Ze belanden overal in de natuur: je vindt ze in de berm, op de stoep of in de sloot. Al dat zwerfafval zorgt voor milieuvervuiling. De invoering van statiegeld moet de hoeveelheid zwerfafval terugdringen.
Statiegeld op kleine flesjes
'Jaarlijks eindigen 75 miljoen flesjes in de natuur. Dat aantal moet drastisch omlaag', zegt Karlien Meijer van de Natuur en Milieufederatie Groningen. Ze verwacht dat de maatregel een positief effect op het milieu zal hebben.

Heel effectief

'Op gedrag sturen heeft niet gewerkt, ondanks alle campagnes. Statiegeld is heel effectief gebleken.' Ze verwijst daarbij naar Duitsland, waar sinds vorig jaar al statiegeld op kleine flesjes wordt geheven. 'Daar is plastic zwerfafval sindsdien drastisch verminderd.'
Veel studenten gooien ze hier in de bosjes, het belandt allemaal op straat
Benny's supermarkt
Supermarkteigenaar Douko Degenhart van de Jumbo in Leens ziet wel wat in de nieuwe statiegeldregel. 'Ik ben groot voorstander van statiegeld op plastic flesjes. Het is beter voor de natuur en ik wil een schonere toekomst voor mijn kleinkinderen.'
Problemen met een toenemende inname van flesjes verwacht hij niet. Ook Benny's supermarkt uit de Schildersbuurt ziet de invoering van statiegeld op kleine flesjes wel zitten. 'Veel studenten gooien ze hier in de bosjes, het belandt allemaal op straat.'
Blikjes belanden vaak op straat
Blikjes belanden vaak op straat © ANP

Zijn hervulbare flesjes de toekomst?

De kleine plastic flesjes zijn echter niet de grootste milieuvervuiler. Het blikje spant de kroon: 'Die belandt jaarlijks zo'n 150 miljoen keer in de natuur', zegt Karlien Meijer. Eind volgend jaar wordt ook op blikjes de statiegeldmaatregel van kracht. Per blikje betaal je dan 15 cent statiegeld.
Het invoeren van de nieuwe statiegeldregel ziet Meijer als een goed begin. De volgende stap richting een beter milieu? 'Dan moet je denken aan hervulbare flesjes. In sommige gevallen krijg je zelfs korting als je een eigen fles of beker meeneemt. Het kan de volgende stap zijn richting minder plastic wegwerpflesjes.'
Bij verslaving komen meer factoren kijken dan enkel de prijs
Rob Otten - Verslavingszorg Noord Nederland
Blikjes en plastic flesjes zijn niet het enige dat aanstaande donderdag in prijs stijgt. Dan gaat ook de nieuwe alcoholwet in. Acties met twee kratjes bier voor de prijs van één zie je dan niet meer in de schappen. Winkeliers mogen geen korting hoger dan 25 procent op alcohol geven.

Grote impact verwacht

Supermarkteigenaar Degenhart verwacht een grote impact. 'Kortingen van 33 tot 40 procent waren geen uitzondering, dat zal nu gaan veranderen.' In zijn supermarkt is de maatregel al sinds 23 juni ingevoerd. Of dit tot nu toe effect heeft gehad op de alcoholverkoop, is volgens hem vanwege het warme weer en het EK voetbal lastig te peilen. Toch ziet hij het verbod op fikse kortingen als iets positiefs.
'Ik vind het uitstekend en ben groot voorstander van de maatregel. Je wil de klant aantrekken die zijn dagelijkse boodschappen komt doen. Niet de klant die enkel voor hoge kortingen op alcohol langs supermarkten gaat.'

'Alle beetjes helpen'

Even een extra fles wijn erbij kopen, dat is straks wellicht verleden tijd. De nieuwe alcoholwet moet mensen ontmoedigen meer alcohol te kopen als het in de aanbieding is. Heeft het verdwijnen van hoge kortingen op alcohol dan ook daadwerkelijk invloed op het aantal verslavingen in de gemeente?
Rob Otten van Verslavingszorg Noord Nederland denkt van niet. 'Bij verslaving komen meer factoren kijken dan enkel de prijs.' Volgens hem gaan lagere kortingen geen enorm verschil maken. 'Maar', voegt hij eraan toe: 'Alle beetjes helpen.'
Dit vinden Groningers van statiegeld op kleine plastic flesjes:
Statiegeld op kleine flesjes