Vallende sterren kijken in het pikkedonker: 'Zo jammer dat mensen niet gewoon even wachten'
Talloze vallende sterren scheerden door de nachtelijke sterrenhemel. Zo'n zestig mensen uit heel Nederland trokken donderdagavond naar het Dark Sky Park Lauwersmeer om dit natuurfenomeen te aanschouwen. RTV Noord-redacteur Egbert Minnema was een van hen.
Een nacht die je normaal alleen in films ziet. De ene vallende ster is nauwelijks uitgedoofd of de volgende vloog ons al weer om de oren. Dat was het doel.
Hemels gezicht, maar toch ook niet
Dat vallende sterren mooi kunnen zijn, wist ik al wel. Jaar in jaar uit zoek ik om deze tijd een donkere locatie uit om vallende sterren te kijken. Dat deed ik al mijn geboortedorp, waar we voor het huis een grote grasvlakte hadden. Maar ook in mijn studententijd, op het fietspad tussen de Stadse wijken Vinkhuizen en Gravenburg. En daarna ook, op een landweggetje tussen Baflo en Warffum, zonder straatverlichting.
Beluister de reportage over het sterrenkijken:
Allemaal mooi, allemaal prachtig, maar het valt in het niet bij de duisternis van het Dark Sky Park Lauwersmeer. Wat kun je daar ongelofelijk veel sterren zien. Althans, dat hoopten we. Want helaas, het was bewolkt, en niet zo'n beetje ook.
Wachten
Van heinde en verre waren vakantiegangers, buurtbewoners en een enkele toevallige passant naar het Lauwersmeer getogen. Iedereen wilde wel eens zien hoe die Perseïden eruit zagen in een van de donkerste gebieden van het land. 'We komen uit Utrecht', vertelden twee bezoekers. 'We wilden een dagje Groningen doen. Toen heb ik op Google gekeken of er iets speciaals te doen was.' Sterrenkijken dus. Maar hun geduld werd op de proef gesteld.
Eerst kregen we college van boswachter Jaap Kloosterhuis. Hij vertelde vol passie hoe ons zonnestelsel in elkaar zit, welke planeten er zijn, hoe kometen ontstaan, hoe die kometen allemaal stof en gruis lozen als die komeet dicht bij de zon is gekomen, hoe de aarde eens per jaar door die ring van stof en gruis beweegt, waardoor wij ieder jaar weer een hele hoop vallende sterren te zien krijgen.
Wat zijn de Perseïden?
Vallende sterren zijn stukjes stof en gruis die afkomstig zijn van de komeet Swift-Tuttle. Wanneer deze komeet dicht in de buurt van de zon komt, dan raken komen door verdamping deeltjes ijs en stof los. Deze deeltjes zijn vaak niet groter dan een zandkorrel. Ze bewegen in een vaste baan om de zon, en als de aarde die baan van achtergebleven deeltjes doorkruist, dan komen die deeltjes met grote snelheid onze dampkring in. Door de wrijving en de hoge druk gaat de lucht om dat deeltje heen gloeien, en dat is de vallende ster die we zien.'
De vallende sterren die deze week zichtbaar zijn worden de Perseïden genoemd. De vallende sterren lijken uit een gebied te komen rond het sterrenbeeld Perseus. Als je naar het noordoosten kijkt, wat hoger in de hemel, kun je allereerst op zoek gaan naar het sterrenbeeld Cassiopeia - dat is een makkelijk te herkennen sterrenbeeld dat eruit ziet als een gekantelde 'W'. Als je die gevonden hebt en dan wat meer naar beneden richting de horizon kijkt, dan kom je langs de plek waar de vallende sterren vandaan lijken te komen. Ook de komende nachten kun je vallende sterren zien, mits het weer het toelaat, uiteraard.
Vallende sterren zijn stukjes stof en gruis die afkomstig zijn van de komeet Swift-Tuttle. Wanneer deze komeet dicht in de buurt van de zon komt, dan raken komen door verdamping deeltjes ijs en stof los. Deze deeltjes zijn vaak niet groter dan een zandkorrel. Ze bewegen in een vaste baan om de zon, en als de aarde die baan van achtergebleven deeltjes doorkruist, dan komen die deeltjes met grote snelheid onze dampkring in. Door de wrijving en de hoge druk gaat de lucht om dat deeltje heen gloeien, en dat is de vallende ster die we zien.'
De vallende sterren die deze week zichtbaar zijn worden de Perseïden genoemd. De vallende sterren lijken uit een gebied te komen rond het sterrenbeeld Perseus. Als je naar het noordoosten kijkt, wat hoger in de hemel, kun je allereerst op zoek gaan naar het sterrenbeeld Cassiopeia - dat is een makkelijk te herkennen sterrenbeeld dat eruit ziet als een gekantelde 'W'. Als je die gevonden hebt en dan wat meer naar beneden richting de horizon kijkt, dan kom je langs de plek waar de vallende sterren vandaan lijken te komen. Ook de komende nachten kun je vallende sterren zien, mits het weer het toelaat, uiteraard.
De eerste mensen vertrekken weer
Na een uur was er nog steeds nauwelijks een ster te zien. Gelukkig is de natuur Kloosterhuis niet vreemd, en enthousiast vertellen ook niet. Hij dwaalde van sterrenbeelden naar de maan en van lichtvervuiling naar het geluid van allerlei vogels, in de hoop dat als hij klaar was met vertellen de wolken zouden wegtrekken en de hemel zich zou openen met talloze vallende sterren.
Maar helaas. Het was inmiddels tegen twaalven en we hadden nog geen vallende ster gezien. De veldbedden die buiten stonden opgesteld stonden nog steeds ongebruikt op hun plek. De eerste mensen vonden het inmiddels welletjes en vertrokken alweer.
'Dat viel tegen', treurden twee Rotterdammers die toevallig waren komen aanwaaien. En ook een andere bezoeker, die op vakantie is in Steendam, baalde. 'Ik ben speciaal voor de vallende sterren hier naartoe gekomen. De avond was gelukkig heel informatief, daar mag ik niet over klagen. Alleen jammer dat we niks hebben kunnen zien.'
Het is dan zo jammer dat mensen niet gewoon even wachten. Want je komt toch voor die vallende sterren, uiteindelijk
Geduld loont
Zelf stond ik ook op het punt om te vertrekken, maar zoals het vaak gaat met mooie natuurfenomenen: geduld loont. Terwijl er maar een handjevol mensen was overgebleven, brak de hemel toch open en konden we meerdere vallende sterren zien.
Terwijl de een zich naar de veldbedden snelde om heerlijk rustig omhoog te kijken, zochten anderen de boswachter op om te leren welke sterrenbeelden er allemaal zijn. En weer anderen mochten door een grote telescoop naar Jupiter kijken.
'Het is dan zo jammer dat mensen niet gewoon even wachten', merkte een van de overblijvers op. 'Even geduld hebben, want je komt toch voor die vallende sterren, uiteindelijk.' Ze had gelijk. Hoewel het er geen zestig vallende sterren per uur waren, hebben we er wel een aantal gezien en konden we voldaan en tevreden terugkijken op een mooie ervaring. Op naar de volgende!
