Commentaar: hoe verder met de ‘Nederlandse’ Afghanen?

Het gaat om Afghanen die in hun vaderland hebben gewerkt voor het Nederlandse leger. Onder de nieuwe machthebbers - de Taliban - zijn ze hun leven niet zeker. En dat geldt ook voor hun gezinnen. Nederland is moreel verplicht hen in veiligheid te brengen, vindt de Tweede Kamer.

Daarom doet het kabinet zijn best deze mensen naar Nederland te halen. Het gaat om een complexe reddingsoperatie, die veel tijd en menskracht vergt. Ondertussen wordt er, als het goed is, ook al nagedacht hoe het verder moet met deze nieuwe Nederlanders. Het zal nog niet meevallen dit vervolg in goede banen te leiden.

Zodra de vluchtelingen zijn aangekomen bij de noodopvanglocatie, gaan ze tien dagen in quarantaine. In het licht van de pandemie is dat een logische en verstandige maatregel. De kans is zeker aanwezig dat het virus met één of meer vluchtelingen mee naar Nederland reist. Niemand is gebaat bij een corona-uitbraak onder deze groep ontheemden of onder de lokale bevolking.

Bovendien kunnen ze in de noodopvang tot rust komen. Maar hoe moet het verder met deze bijzondere vluchtelingen?

Uit het feit dat deze Afghanen sowieso in aanmerking komen voor een (voorlopige) verblijfsvergunning, volgt dat ze recht hebben op een normaal dak boven hun hoofd. In elk geval zolang ze niet veilig terug kunnen naar het land van herkomst. Je hoeft niet in een glazen bol te kijken om te weten dat dit een kwestie van jaren, misschien wel decennia zal zijn.

Een langdurig verblijf in de noodopvang is geen optie. Al was het maar omdat Defensie de kazerne op den duur zelf weer nodig heeft.

Daarmee stuit de overheid meteen op een volgend probleem: het gebrek aan voldoende (huur-)woningen voor vluchtelingen. De opvangcentra van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (het COA) zitten vrijwel vol. Dat komt omdat de uitstroom stokt. Duizenden mensen, die inmiddels een verblijfsvergunning hebben gekregen, wonen nog steeds in een azc, in afwachting van een huis.

Mogelijk komt de groep gevluchte Afghanen met voorrang in aanmerking voor een eigen woning. Maar het zal niet eenvoudig zijn om deze huizen te vinden. Bovendien: door deze groep voorrang te geven, zullen andere vluchtelingen met een verblijfsstatus nog langer geduld moeten hebben.

De gebeurtenissen van de afgelopen dagen in Afghanistan hebben het kabinet overvallen, zo verklaarden de betrokken bewindslieden tijdens een ingelast debat met de Tweede Kamer. Diverse parlementariërs staken hun ergernis over het gehakketak tussen de betrokken ministeries niet onder stoelen of banken.

Maar dat ging vooral over de vraag wie wel, en wie niet in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning. Het antwoord op de vraag hoe het verder moet, als de ‘Nederlandse’ Afghanen eenmaal hier zijn, lijkt nog ver weg. Met huisvesting ben je er overigens niet, maar het is wel een voorwaarde voor een goede integratie in de Nederlandse samenleving.

Kennelijk was de kazerne nabij het militaire oefenterrein De Marnewaard – een kilometer of vijf van Zoutkamp vandaan – de enige plek die Defensie op korte termijn kon vinden om daar de Afghanen onder te brengen.

De Marnewaard is een heel eind weg van Den Haag. Met deze noodopvang koopt de overheid tijd, geen oplossing.