Ministerie helpt bij onderzoek naar massastranding bruinvissen

Sinds afgelopen week zijn er al meer dan honderd dode bruinvissen op de Waddeneilanden en de Groningse kust aangespoeld. Onderzoekers noemen het hoge aantal uitzonderlijk, meldt Omrop Fryslân.

Een deel van de kadavers ligt in de vriezers van de Universiteit Utrecht, daar wordt onderzoek gedaan naar de oorzaak van de massale sterfte. Onderzoeksters Lonneke IJsseldijk legt uit dat de vissen normaalgesproken dagelijks aanspoelen op de Nederlandse stranden, maar dat het aantal deze keer abnormaal hoog is.

'In één week tijd is het wel erg afwijkend.' Er is dan ook sprake van 'massastranding', zegt de onderzoekster.

Bruinvissen leven in kleine groepen. 'Het zijn soms vijf dieren bij elkaar, moeder en kalf, maar niet grote groepen.' Als de dieren in het elfde gebied of op hetzelfde moment zijn gestorven, kan het zijn dat ze met de stroming deze kant op zijn gekomen. 'De oorzaak is natuurlijk nog onduidelijk, omdat de dieren nog in de vriezer liggen.'

De onderzoekers zijn benieuwd of er één oorzaak voor de sterfte aan te wijzen valt of dat er meerdere oorzaken zijn. Daarvoor moeten ze de vissen opensnijden. Ze zullen dan bijvoorbeeld naar de maag en de inhoud daarvan kijken.

'Over het algemeen stellen we wel dat als dieren sterven, ze dan vaak nog wel gegeten hebben', zegt IJsseldijk. 'Als ze ziek zijn of verzwakt, dan is eten wel één van de eerste dingen waar ze mee stoppen. Bij een lege maag of als een dier echt mager is, is het een aanwijzing dat het langere tijd niet helemaal goed ging.'

Ook screenen de onderzoekers op infectieziektes. IJsseldijk: 'Biologisch gezien moet je aan een oorzaak denken die heel veel dieren tegelijk kan treffen.'

Een oorzaak van de sterfte kan ook gehoorschade zijn, door bijvoorbeeld scheepvaartverkeer. De gehoororganen van bruinvissen worden opgeslagen en onderzocht op minifracturen. Ook gaan de onderzoekers na wat voor activiteiten er in het gebied waren.

'Het zijn dan voornamelijk militaire activiteiten waar we aan denken', zegt IJsseldijk. Volgens haar is het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit er verantwoordelijk voor om het onderzoek uit te laten voeren en wil het ministerie daar ook aan meewerken.

Ze zijn ook zelf bezig om dingen na te gaan en dat is wel superfijn", vertelt IJsseldijk. "Voor ons is het lastig om bij een ministerie van Defensie aan te kloppen en te zeggen: joh, wat zijn er voor activiteiten geweest? Als zo'n verzoek vanuit het ministerie zelf komt, is dat natuurlijk makkelijker. Zij pakken die kant op, en met de collega's van de Wageningen Universiteit gaan wij ons echt op de dieren focussen."

De aangespoelde bruinvissen zijn in staat van ontbinding, dus volgens IJsseldijk is het ook mogelijk dat niet alles duidelijk wordt. 'Dat acht ik zeker mogelijk, maar dan zullen we een aantal dingen kunnen uitsluiten. Dan blijft er een aantal aannemelijke scenario's over. We hopen dat dat lijstje niet zo lang is.'