Ambulancediensten bezorgd over sluitingen spoedafdelingen: 'Het kan een groot risico zijn'
15 september 2021, 12:00 • 5 minuten leestijd
Noordelijke ambulancediensten maken zich zorgen over de regelmaat waarmee ziekenhuizen hun spoedafdelingen (SEH) sluiten. Zowel Ambulancezorg Groningen als UMCG Ambulancezorg geeft aan dat ambulances hierdoor minder beschikbaar zijn voor spoedmeldingen.
Afgelopen vrijdagavond hadden vier van de vijf spoedafdelingen in Groningen en Drenthe een time-out. Dit betekent dat ze geen nieuwe patiënten kunnen behandelen, omdat ze het al te druk hebben. Ook voor de coronacrisis gebeurde dit al en nu alleen nog maar vaker.
Manager Myrthe Mos van gezamenlijke Meldkamer Ambulancezorg Noord Nederland: ‘Het kwam de afgelopen weken heel regelmatig voor in Noord-Nederland. Een paar keer per week hebben de ziekenhuizen gelijktijdige time-outs gemeld.’
Ambulances lopen vertraging op
Voor de ambulancediensten betekent dit dat ze langer bezig zijn patiënten over te dragen. Yvonne Zagers, Manager Zorg en Bedrijfsvoering van Ambulancezorg Groningen: ‘Stel een patiënt moet van Scheemda naar Emmen, omdat Scheemda geen plek heeft en het Martini ook niet. Dan is dat verder weg en duurt het langer voordat een ambulance weer terug is in de eigen regio en weer beschikbaar voor een volgende melding.’
Extra tijd gaat verloren omdat zo’n ziekenhuis op zijn beurt ook extra wordt belast, vertelt bestuurder Victor Verrijp van UMCG Ambulancezorg: ‘Vaak zijn we dan ook langer bezig met het overdragen van de patiënt. Dat ziekenhuis heeft natuurlijk ook dubbel werk en heeft het dus drukker. Al met al duurt het langer voordat de ambulance terug is op de post.’
Kan het gevaarlijk zijn voor patiënten?
Vraag is of dit tot gevaarlijke situaties leidt. Ja en nee, vertelt Yvonne Zagers van Ambulancezorg Groningen. ‘Ook als ziekenhuizen een time-out hebben moeten ze altijd open zijn voor de stabilisatie van patiënten in kritieke toestand. Voor patiënten waar echt acuut wat mee is, blijft altijd ruimte voor de eerste opvang.’
We zijn constant aan het schuiven om te zorgen dat het gebied gedekt is
Maar wat als er een melding komt van een ernstig ongeluk of een andere noodsituatie en de ambulance is nog niet terug op zijn post? ‘As een ambulance langer onderweg is en het vervolgens bij een volgende melding langer duurt voordat een ambulance ter plaatse is, dan is dat een groot risico.’
Meldkamer schuift en schuift en schuift
Het is aan de meldkamer om de beschikbare ambulances zo goed mogelijk over de regio te verdelen. Daarvoor gebruikt de meldkamer een systeem dat real time weergeeft of spoedafdelingen nog ruimte hebben.
Manager Myrthe Mos: ‘Wij zijn verantwoordelijk voor de spreiding en beschikbaarheid, dus we zijn constant aan het schuiven om te zorgen dat het gebied gedekt is: moet ik niet een auto vanuit een ander gebied naar leeg gebied sturen? Maar ook het schuiven heeft een limiet.’
UMCG als 'overloop'
Daarnaast fungeert de spoedafdeling van het UMCG als ‘overloop’. Die gaat in principe nooit dicht. Toch zal de meldkamer niet alle patiënten daar naartoe sturen, ook niet tijdens time-outs van andere ziekenhuizen.
Meldkamer-manager Myrthe Mos: ‘Kritieke patiënten gaan volgens afspraak sowieso al naar het UMCG. We proberen de overige patiënten zo goed mogelijk te spreiden over Noord-Nederland. We houden hierbij rekening met de zorg die de patiënt nodig heeft en met de beschikbaarheid in de ziekenhuizen. Daar hoort ook het UMCG bij.’
Door time-outs is het lastiger om de aanrijtijden te halen. Dat vinden wij ook heel zorgelijk
Ondertussen halen ambulances de wettelijke aanrijtijd steeds minder vaak, mede door de time-outs van ziekenhuizen. Ambulances moeten in zeker 95 procent van de spoedgevallen binnen een kwartier aanwezig zijn.
Zagers van Ambulancezorg Groningen: ‘Wij zitten nu op 90-92 procent, maar we zien dat het onder druk staat. Het percentage loopt terug.’ Victor Verrijp van UMCG Ambulancezorg: ‘Door time-outs is het lastiger om de aanrijtijden te halen. Dat vinden wij ook heel zorgelijk. Het moet gewoon binnen die vijftien minuten.’
Oplossing is niet zomaar gevonden
Dat spoedeisende hulpafdelingen soms in time-out gaan komt mede door het tekort aan gespecialiseerde verpleegkundigen. Het Martini Ziekenhuis laat in een schriftelijke reactie weten dat naast dat tekort ook nog sprake is van uitval door ziekte.
‘Niet alleen op de SEH, maar ook op andere afdelingen. De doorstroom van de SEH naar verpleegafdelingen is daardoor soms moeilijker. Ook hebben we te maken met verloop van personeel omdat mensen kiezen voor een andere baan.’
Patiëntenaantallen groeien juist
Ondertussen groeit het aantal patiënten dat op de spoed van het Martini terecht komt al jaren en is het werk zwaarder en tijdsintensiever geworden, ‘door de werkwijze rondom corona, zoals de isolatiemaatregelen. Ook zien we meer patiënten met een hogere zorgzwaarte’. Het gevolg: de spoedafdeling houdt op dit moment meerdere keren per week een time-out, behalve voor patiënten in levensgevaar.
‘De SEH in het Martini Ziekenhuis gaat ‘op rood’ als we door een tijdelijke grote toestroom van patiënten niet langer verantwoorde zorg kunnen garanderen.’
Het is herkenbaar, die krapte in de zorg en het ziekteverzuim
Niet met de vinger wijzen
Yvonne Zagers van Ambulancezorg Groningen verwijt de ziekenhuizen niets. ‘Het is herkenbaar, die krapte in de zorg en het ziekteverzuim.’ Zorgwekkend is het wel, want het personeelstekort loopt de komende jaren alleen maar verder op. Een snelle oplossing is er niet.
Het Martini Ziekenhuis zegt, samen met de andere ziekenhuizen, al jaren extra specialistische verpleegkundigen op te leiden. In Zorg voor het Noorden, een netwerkorganisatie van Noordelijke ziekenhuizen en ambulancediensten, proberen ze verder ‘het vak van gespecialiseerd verpleegkundige aantrekkelijker te maken,’ aldus Victor Verrijp van UMCG Ambulancezorg.
Kan het efficiënter?
In de tussentijd wil UMCG Ambulancezorg vaker zorgambulances inzetten, die door minder hoog opgeleide verpleegkundigen worden bemenst. ‘We kijken strakker: waar moet de spoedambulance heen en waar kan de zorgambulance heen. Zo kunnen we zorgen dat we de spoedambulances zo lang mogelijk beschikbaar hebben voor echte spoed.’
Inmiddels hebben verschillende partijen in de Tweede Kamer kamervragen gesteld over de time-outs in Groningen.
Ambulancezorg
Ambulancezorg Groningen zorgt voor het Ambulancevervoer in de provincie Groningen. UMCG Ambulancezorg heeft Drenthe en een deel van Friesland als werkgebied. De twee diensten werken over de provinciegrens als de situatie daarom vraagt. Victor Verrijp van UMCG Ambulancezorg:
'De meldkamer zet de ambulance in die het dichtstbij is. Als wij een patiënt vanuit Drenthe naar het UMCG hebben gebracht en er gebeurt iets in de stad Groningen, dan kunnen wij daar ook naartoe.'
Ambulancezorg Groningen zorgt voor het Ambulancevervoer in de provincie Groningen. UMCG Ambulancezorg heeft Drenthe en een deel van Friesland als werkgebied. De twee diensten werken over de provinciegrens als de situatie daarom vraagt. Victor Verrijp van UMCG Ambulancezorg:
'De meldkamer zet de ambulance in die het dichtstbij is. Als wij een patiënt vanuit Drenthe naar het UMCG hebben gebracht en er gebeurt iets in de stad Groningen, dan kunnen wij daar ook naartoe.'
