Niets dan lof voor Van der Knoop: ‘Dossiervreter met een enorme drive’

‘Zijn vertrek is een aderlating voor de GBB’, zegt voormalig Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders.

Van der Knoop is 71 jaar en zet zich sinds 2009 al in voor gedupeerde Groningers omdat hij vindt dat hen onrecht wordt aangedaan door de gaswinning. Hij is een van de grondleggers van de Groninger Bodem Beweging. Na twaalf jaar zwaait hij over twee weken af.

Dinsdagavond laat stuurde Van der Knoop iedereen met wie hij nauw contact had een persoonlijk mailtje om zijn besluit kenbaar te maken. Alleen de kring die echt dicht bij hem staat, wist het al iets eerder.

‘Hij vertelde het me een paar dagen geleden’, vertelt oud-bestuurslid Derwin Schorren van de GBB. Samen streden ze jarenlang zij aan zij voor de Groningse zaak. Of Schorren er van op kijkt dat Van der Knoop er mee stopt? ‘Welnee’, zegt hij resoluut en met een lach. ‘Ik kijk er juist van op dat hij het zo lang heeft volgehouden! Dan heb je echt een enorme drive.’

Die gedrevenheid zit in zijn rechtvaardigheidsgevoel, denkt Hans Alders. ‘Jelle wordt gedreven door de gedachte: hier wordt onrecht gedaan en daar moeten we tegen opstaan.’ Van der Knoop is een man die zijn woorden weegt. ‘Ik geloof niet dat ik hem wel eens heb betrapt op het ventileren van irritatie. Het ging altijd om wat er bereikt moest worden.’

Maar daar had Van der Knoop zijn eigen manier voor, zegt Schorren. ‘Al is het een verdomd serieus onderwerp, als je het niet met een portie humor benadert red je het niet. We hebben met z’n tweeën ook enorm kunnen lachen om de onkunde, onmacht en onwil van politici en ambtenaren. Als je het vermogen hebt om dat te persifleren, dan kom je niet meer bij. Dat hield ons soms wel op de been.’

Susan Top, net vertrokken bij het Groninger Gasberaad, werkte vaak met Van der Knoop samen. Ze is niet verbaasd over zijn vertrek. ‘Hij is echt heel gedreven en heeft keihard gewerkt. Ik weet hoe zwaar dat is en hij heeft het heel erg lang gedaan. Maar het houdt wel een keer op, ik denk dat hij wel op zijn tandvlees liep.’

‘En je moet ook niet vergeten, hij woont zelf ook in het gebied en zit ook met zijn eigen woning in de sores. Dat maakt het al helemaal zwaar. Ik had er wel respect voor hoe hij dat deed.’ ‘Het neemt al je tijd in beslag’, zegt Hans Alders. ‘Dus het is heel begrijpelijk dat iemand na twaalf jaar zegt: ik wil wat anders. Dat moeten we respecteren.’

Met zijn vertrek gaat veel kennis verloren, zegt Top. ‘Jelle bijt zich er echt in vast, is heel zorgvuldig en goed ingevoerd. Hij las alles tot achter de komma en alleen dat al is al zo verschrikkelijk veel werk. Hij is echt een dossiervreter.’

Met al die kennis opereerde Van der Knoop het liefst op de achtergrond. Schorren: ‘Daar heeft hij meer ruimte om te laveren. Op de voorgrond wordt hij beperkt maar achter de schermen combineert hij zijn intelligentie en strategisch inzicht in alle rust.’

Volgens Top is Van der Knoop er simpelweg het type niet naar om zich te profileren. ‘Ik vond het altijd wel grappig. Hij is een keurige meneer, maar zat in een wat activistische omgeving. Derwin Schorren en Dick Kleijer hadden veel meer lawaai aan de kont. Waar zij spreken met grote gebaren en grote woorden was Jelle degene die in alle rust op de achtergrond door buffelde.’

Burgemeester Gerard Beukema van de gemeente Eemsdelta was zo iemand met wie Van der Knoop onderhandelde, en dat was niet altijd even gemakkelijk. ‘Hij is inhoudelijk zeer goed op de hoogte en vanaf het eerste moment bereid om op basis van argumenten in gesprek te gaan. Maar daarmee zeg ik niet dat hij een gemakkelijke gesprekspartner is.’

‘Hij wist in die gesprekken bijvoorbeeld heel goed of er een loopje met hem werd genomen’, zegt Schorren. ‘Maar dat is het spel en dat is het mooie van Jelle: dat had hij door. Hij had door wat de opponent ging doen en twee zetten later hadden we alsnog wat we wilden.’

Van der Knoop en Top onderhandelden zij aan zij met het ministerie van Economische Zaken en regiobestuurders over onder meer het schadeprotocol en het omkeren van de bewijslast, waardoor Groningers niet moeten bewijzen dat schade het gevolg is van bevingen maar de NAM het tegendeel moet bewijzen. ‘Dat hebben we echt aan mensen als Jelle en Susan te danken’, zegt Hans Alders.

Maar Van der Knoop heeft meer bereikt, zegt Schorren. ‘Hij heeft het mogelijk gemaakt om in de arena van de gasperikelen op te komen als burger. Dat je als bewoner gehoord werd. Als hij en de GBB er niet waren geweest, dan waren we veel minder serieus genomen.’

‘Hij zat natuurlijk ook bovenop het stopzetten van de gaswinning’, vult Top aan. ‘Hij en de GBB hebben daar altijd heel zwaar op ingezet en daar hebben ze een belangrijke rol in gespeeld en ook echt wel wat teweeg gebracht.’

Allen zijn ze het er over eens dat het stoppen van Van der Knoop een aderlating is voor de Groninger Bodem Beweging. ‘Mensen gaan altijd op een verkeerd moment weg’, zegt Alders. ‘Maar er staan ook altijd weer nieuwe mensen op. Dat gaat hier ook zo zijn.’

Het respect druipt er vanaf als Schorren over Van der Knoop praat. ‘Vergis je niet: hij is 71 jaar he? En hij werkt zich al jaren uit de naad voor gedupeerde Groningers. Ik ben gestopt omdat het best veel is en ik ben pas 55. Hij is 71 en doet er nog van alles naast. Nee, ik heb alle begrip voor zijn vertrek. Ik gun hem de tijd dat hij met leuke dingen bezig kan gaan.’

Van der Knoop neemt op 20 oktober afscheid van de Groninger Bodem Beweging. ‘Ik hoop dat hij een warm afscheid krijgt’, zegt Schorren. ‘Want dat heeft hij enorm verdiend. Alle lof voor deze man.’