Schadebureau over ongelijke beoordeling bevingsschade: ‘Dit is bloedvervelend’

Er blijken grote verschillen te zijn in het toekennen van mijnbouwschade in het bevingsgebied. De beoordelingen van vier verschillende bureaus die bepalen of iets bevingsschade is, lopen in vergelijkbare gevallen sterk uiteen. In een intern onderzoek van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) wijkt vooral NIVRE af van de rest.

Deskundigen die voor dat bureau werken kennen structureel minder bevingsschade toe. Bovendien zijn de bedragen lager als de schade wel wordt erkend. Uit het onderzoek van het IMG blijkt niet dat het bureau de schades onterecht afwijst, het stelt alleen vast dat de conclusies afwijken van andere bureau’s.

Maar het Instituut Mijnbouwschade Groningen zit wel met de kwestie in de maag. Bestuursvoorzitter Bas Kortmann vindt de verschillen ‘onaanvaardbaar groot’. ‘Soms zitten er duizenden euro’s verschil tussen het ene en het andere bureau terwijl wij de gevallen vergelijkbaar vinden.’

Westerhof vindt de verschillen ook onaanvaardbaar en noemt het ‘bloedvervelend’. ‘Zulke grote verschillen, dat gaat gewoon niet als je serieus kijkt. (...) Het kan altijd een keer verkeerd gaan, maar we krijgen geen bakken met afwijzingen of dat we het opnieuw moeten doen. Wij instrueren onze mensen ook niet om zuinig te zijn. Absoluut niet. We werken op haast wetenschappelijk niveau. Het is voor ons ook bloedvervelend, want onze deskundigen zijn met ziel en zaligheid bezig om het goed te doen.’

Toen de schadeafhandeling weg ging bij de NAM kwam het bij de overheid in publieke handen. De Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade (TCMG), voorganger van het IMG, wilde alleen werken met experts die niet eerder voor de NAM hadden gewerkt. Het NIVRE, een register voor schade-experts, zette een project op voor de beoordeling van bevingsschade en ging in zee met de TCMG.

‘Wij zijn als eerste begonnen en wij hebben zelf ook gezegd: wij doen dit deskundig en onafhankelijk’, zegt Westerhof. ‘Je kunt ons instructies geven die je wilt, maar wij doen het zoals we denken dat het moet. Dat betekent ruimhartig en kijken of schade een andere oorzaak kan hebben dan aardbevingen. En dat doen we.’

Maar al snel merkt het schadeloket dat de afhandeling van de schade niet snel genoeg gaat. Oorzaak: er zijn onvoldoende onafhankelijke schade-experts te vinden. En dus worden er bureau’s getest en vervolgens ingehuurd die eerder ook voor de NAM werkten. Uit het onderzoek van het IMG blijkt dat die gaandeweg vaker in het voordeel van de gedupeerde Groningers oordelen.

Die veranderingen hebben wel gevolgen in de ogen van Westerhof. ‘Degene die de minste schade toekent, daar komt de kritiek op. Maar dat maakt de discussie ook heel lastig. Wij zitten aan de onderkant en moeten uitleggen waarom. Maar de andere bureau’s niet. Nou kan ik niet zeggen dat die mensen het niet goed gedaan hebben, maar ik heb wel een aantal gevallen gezien waarvan ik soms denk, tja…’

In maart 2021 stopt het Instituut Mijnbouwschade Groningen tijdelijk met de beoordeling van 1500 schademeldingen uit Groningen en de kop van Drenthe. In de maanden ervoor ziet het IMG dat steeds meer verzoeken tot schadevergoeding worden afgewezen. Er wordt onderzoek gedaan en het IMG komt met beoordelingskaders voor de experts. Dat moet ervoor zorgen de verschillen in beoordeling van schade minder ver uit elkaar komen te liggen.

Westerhof voelt zich door die nieuwe regels juist gesterkt. ‘Wij voelden het als een steun in de rug en ik vind dat wij het niet verkeerd hebben gedaan. Sterker nog, het leek meer op de manier waarop wij al werkten. En we krijgen de rapporten die wij maken ook nooit terug met de boodschap: dit is waardeloos, doe maar opnieuw.’

Bovendien, benadrukt Westerhof, zijn de gevallen die zijn bureau bekijkt complex. ‘Wij doen veel werk aan de rand van het bevingsgebied. Daar krijg je sowieso meer discussie. In het kerngebied is het vrij simpel: daar is het bij elk huis raak en is het een wonder als het geen bevingsschade is. Maar daar zijn wij te deskundig en te duur voor. Dus worden we ingezet waar het verband moeilijk is aan te tonen.’

Toch zijn ook daar verschillende uitkomsten tussen de bureaus. ‘Ik kan die ook niet goed verklaren. Je moet daar heel precies naar kijken, maar ik heb natuurlijk wel een vermoeden: er wordt anders beoordeeld en dat zorgt voor andere getallen. Misschien is het een andere deskundigheid? Ik weet het niet. Maar als een ander het doet op de manier waarop wij werken, dan zou je op dezelfde getallen moeten uitkomen.’

Het IMG werkt eraan om de uitkomsten van de vier bureaus dichter bij elkaar te brengen. Dat nieuwe stappenplan dat deskundigen moeten volgen, moet daartoe bijdragen. ‘Als de deskundigen het beoordelingskader goed toepassen zullen de verschillen kleiner zijn en doet dit probleem zich niet meer voor’, zegt IMG-voorzitter Bas Kortmann.

Maar het IMG moet misschien een stap verder gaan, denkt Westerhof. ‘Als je het wilt oplossen, moet de je onderzoek doen naar de vraag: wie doet het goed en wie doet het niet op basis van de instructies? Dat betekent dat je de dossiers moet bekijken. Krijgt de buurman van een twee-onder-een-kap 80.000 euro vergoeding en de ander niet? Dat kan gewoon niet, dat gaat niet als je er serieus naar kijkt.’

En dan is de conclusie simpel, zegt Westerhof. ‘Wie het niet goed doet, moet bijstellen of stoppen.’

Lees ook:
- Vergelijkbare bevingsschades ongelijk beoordeeld: ‘Dit is niet aanvaardbaar’
- Hoe kan het dat de Groninger bodem nog zo vaak beeft?
- Susan Top bij afscheid: ‘Houd vol, houd moed en help elkaar’