COA-baas geeft toe: druk op Ter Apel is te groot

Donderdag werd bekend dat op de voormalige coronatestlocatie aan de rand van de wijk Meerstad tweehonderd asielzoekers uit Ter Apel worden ondergebracht. Nog eens 175 anderen worden overgeplaatst naar een boot op het Oude Winschoterdiep.

Deze twee verplaatsingen moeten bijdragen aan het verminderen van de druk op het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel. Daar verblijven momenteel veel meer asielzoekers dan het afgesproken maximum aantal van tweeduizend. Vorige week liep de situatie daar uit de hand toen een groep asielzoekers het bij het aanmeldcentrum aan de stok kreeg met de politie. De Mobiele Eenheid moest er aan te pas komen om de rust te herstellen.

Voor burgemeester Jaap Velema van Westerwolde was dit de spreekwoordelijke druppel. Afgelopen woensdag stak hij zijn ergernis niet onder stoelen of banken. Velema en zijn gemeenteraad vinden dat andere gemeenten meer moeten bijdragen aan de opvang van de asielzoekers. COA-voorzitter Schoenmaker heeft begrip voor de boosheid van Velema: 'Hij heeft gelijk en dat heb ik hem ook laten weten. We moeten terug naar de afgesproken aantallen.'

Op korte termijn komen er in ons land drieduizend opvangplekken bij, waaronder dus de 375 in Groningen. Daar zitten niet alleen gezinnen bij. Schoenmaker: 'Ik hoor wel vaker van bestuurders dat ze het liefst gezinnen hebben. Dat is een rustige doelgroep, denken ze dan. Met alleenstaande mannen moet je het maar afwachten. Als we daaraan gehoor zouden geven, dan betekent dat dat andere doelgroepen door andere gemeenten moeten worden opgevangen.'

Kortom, zegt Schoenmaker, een 'gemengde' opvang is wel zo eerlijk voor alle gemeenten. Hij zegt er wel bij het niet gaat om 'veiligelanders', asielzoekers die uit veilige landen komen en daarom meestal geen kans maken op een verblijfsvergunning. Deze groep staat bekend om de overlast die zij in de omgeving veroorzaken.

Schoenmaker: 'Deze groep blijft in de aparte, versoberde opvang die we voor hen hebben in Ter Apel en in Budel (Noord-Brabant, red.). Maar ook daarover zijn we in gesprek met beide gemeenten en beide gemeenteraden. Want zij zeggen: waarom moet dat nu alleen bij ons? Ook daarvoor moeten meer plekken in andere gemeenten komen, om voor een gelijke verdeling te zorgen.'

De aangekondigde drieduizend tijdelijke opvangplekken zijn niet genoeg. Het COA vraagt al meer dan een jaar om extra opvanglocaties. Alle azc's in ons land zitten helemaal vol. In veertig procent van de gevallen gaat het om statushouders. Dat zijn asielzoekers die in ons land mogen blijven, maar voor wie geen woning beschikbaar is. Dat zorgt ervoor dat de 'asielketen' vastloopt.

Maar regionale bestuurders stonden tot nu toe bepaald niet te trappelen. 'Voor de zomer waren we ook in gesprek met veel gemeenten. Ze voelden de urgentie niet, of vonden dat andere gemeenten aan de beurt waren', zegt Schoenmaker. 'Maar nu er publiciteit is, bijvoorbeeld de situatie rond de Afghaanse evacués, en mensen zien uit welke ellendige omstandigheden zij komen, wordt de urgentie ineens heel zichtbaar en dan wordt er ook meer mogelijk.'

En dat is op zichzelf een goede zaak, vindt Schoenmaker. Maar om herhaling in de toekomst te voorkomen, moet er meer gebeuren, zegt hij. 'De verwachting is dat de hoge instroom van asielzoekers voorlopig aanhoudt. We zijn dus op zoek naar plekken die we niet voor drie of zes maanden, maar voor langere tijd kunnen gebruiken.'

De COA-bestuurder pleit voor een 'flexibele schil': 'We moeten echt langere afspraken kunnen maken met gemeenten over een vaste voorraad asielbedden. Dan voorkom je dit soort crises. De roep om noodopvang zal dan heel snel verminderen. Zijn ze niet nodig, dan kunnen gemeenten ze voor andere doelgroepen gebruiken.'