Overheden bakkeleien: Waar moet het heen met de landbouw?

Begin volgend jaar moeten de partijen gezamenlijk hun plannen voor het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) bij de Europese Unie in Brussel hebben afgeleverd, maar uit een brief van de provincie Groningen blijkt dat er drie ‘discussiepunten’ zijn.

Boeren kunnen aanspraak maken op de Europese GLB-subsidie. Om de landbouw naar meer verduurzaming te sturen wil het ministerie van Landbouw in het verlengde van de wens van de EU gaan sleutelen aan de directe inkomenssteun voor boeren.

Het gaat om de zogeheten regeling ‘Overheveling GLB-budget pijler 1 naar pijler 2’. In het budget voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid is pijler 1 gericht op directe inkomenssteun op basis van de hectarepremie, pijler 2 richt zich op subsidie aan boeren die zich richten op verdere vergroening van de agrarische sector. Boeren kunnen dan bijvoorbeeld een bijdrage uit het GLB-budget krijgen voor het uitvoeren van agrarisch natuurbeheer.

Om dat laatste proces te versnellen stelt het ministerie voor om dertig procent van het budget over te hevelen van pijler 1 naar pijler 2. De provincies willen niet verder gaan dan 15 procent, omdat zij vrezen dat er boeren afhaken wanneer het ministerie de druk richting de landbouw zo hoog opvoert. Het totale Nederlandse GLB-budget uit EU-middelen bedraagt in de periode 2023-2027 jaarlijks 790 miljoen euro.

De provincies zijn bang dat wanneer het ministerie de boeren te snel naar vergroeningsmaatregelen wil sturen, boeren terughoudend zijn in hun bijdrage aan het verduurzamen van de landbouw. ‘De provincie stellen beduidend minder ingrijpende aanpassingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid voor’, zo staat in de brief van de provincie Groningen.

‘De GLB-regeling is een deel van het inkomen van de boer’, zegt gedeputeerde Henk Staghouwer van de provincie. ‘Als de boer met dit voorstel concludeert dat hij niks meer hoeft met het GLB en zo de aandacht verliest voor het agrarisch natuurbeheer, is dat heel slecht. We moeten de boeren zoveel mogelijk zien mee te krijgen.’

Een tweede punt waarover gebakkeleid wordt tussen de provincies en het ministerie is de zogeheten gebiedsgerichte aanpak. ‘De provincies steunen deze aanpak niet, als dit betekent dat alle landbouwers structureel inkomen moeten inleveren om financieringstekorten elders te dekken’, stellen de provincies.

‘De pot met GLB-geld wordt inmiddels gebruikt voor een groot aantal opgaves’, legt Staghouwer uit. ‘Dat is volgens ons niet de bedoeling. Het klimaat heeft een eigen pot met geld. Het kan niet zo zijn dat de pot met GLB-geld als grabbelton wordt gebruikt voor allerlei opgaves.’

De provincies willen bovendien dat het nationale deel voor het GLB-budget verhoogd wordt. ‘Het budget is onvoldoende om de opgaven voor de transitie in de landbouw naar duurzame landbouw te financieren’, is de stelling van de provincies.

De komende maanden onderhandelen de provincies met het ministerie verder over de verdeelsleutel van de Europese subsidie voor de landbouw.