Analyse: hoe een afspraak uit 1998 nu voor ophef zorgt in Oudeschans

In Oudeschans heerst sinds een paar maanden spanning tussen verscheidene inwoners. Verhoudingen in het dorp staan op scherp, nu de gemeenteraad van Westerwolde binnenkort een besluit moet nemen over de bouw van twee aardappelloodsen aan de rand van het dorp.

Woensdagavond spreekt de raad er voor het eerst over. Twee weken later moet de gemeenteraad er iets van vinden.

Akkerbouwers van Maatschap de Winter willen twee aardappelschuren bijbouwen naast een bestaande aardappelschuur. Efficiënt, zo is de gedachte. Want de toestemming om überhaupt twee extra aardappelschuren aan de rand van het dorp te bouwen, is er al. Dat komt door een bestemmingsplan dat in 1998 is vastgesteld. De schuren staan dan verspreid over het terrein van de maatschap.

Vanwege een brand bij de broers De Winter zouden ze zelfs een derde schuur kunnen bijbouwen binnen het huidige bestemmingsplan.

Alles bundelen in twee schuren is slimmer, denken de akkerbouwers van de maatschap. Waarom? Er hoeft dan bijvoorbeeld niet telkens heen en weer gereden te worden tussen de schuren. Sterker nog: de bedoeling is dat de twee schuren gekoppeld worden aan de al bestaande schuur. 'Minder bouwen op een betere plek', noemt Laurens de Winter dat.

Extra bomenrijen moeten de twee schuren aan het zicht onttrekken. In de plannen staat dat elke schuur 65,5 meter lang is, 30 meter breed en een bouwhoogte heeft van 14 meter. Ook willen de ondernemers een eigen weg aanleggen zodat transporten van aardappelen niet meer door het dorp hoeven.

Een plan dat beter is voor het dorp, vinden de ondernemers. Met het bestemmingsplan van 1998 in de hand mogen immers al twee schuren worden bijgebouwd. Wat er dan niet komt is een eigen toegangsweg richting die schuren. In een document van in totaal 375 pagina’s staat het hele plan beschreven. Een plan dat de gemeente Westerwolde recent openbaar heeft gemaakt.

Toch vindt niet iedereen de plannen van De Winter een goed idee. Sterker nog: volgens inwoners die zich hebben verenigd in de werkgroep 'Het plan schuurt', is 84,3% van alle volwassenen in het dorp tegen de bouwplannen van de twee aardappelschuren.

Waarom? De inwoners voelen zich overvallen op het moment dat de plannen bekendgemaakt worden. Ook vinden ze de aardappelschuren niet passen bij het vestingdorp.

Of die 84,3% klopt, is overigens niet met zekerheid te zeggen op basis van de gemeentelijke stukken. In het document van 375 pagina's staat wel dat er 70 reacties zijn binnengekomen op de plannen. 64 van die reacties, zogenoemde zienswijzen, zijn afwijzend.

De volledige zienswijzen heeft de gemeente niet openbaar gemaakt. Het gaat in de openbare documenten alleen maar om samenvattingen van deze reacties. Opvallend is een zienswijze waarin gesproken over een 'hetze' tegen de planmakers van de schuren.

Binnen het stichtingsbestuur van het vestingdorp, Stichting Vesting Oudeschans, ontstaat ook onrust vanwege de plannen. Sterker nog: bijna het hele stichtingsbestuur is destijds opgestapt. Doel van die stichting is om de voormalige Vesting Oudeschans te renoveren en te behouden voor de toekomst.

Een deel van het stichtingsbestuur vond dat de stichting een zienswijze moest indienen tegen de bouwplannen, maar niet iedereen was het daarmee eens. Het meningsverschil liep zo hoog op dat twee bestuursleden hun functie opzegden. Drie uur later legde ook de toenmalige voorzitter zijn functie neer. De rest van het bestuur zwaaide daarna ook af. Alleen de penningsmeester bleef zitten.

Zeven vrouwen traden aan als nieuwe bestuursleden van het stichtingsbestuur. Een deel daarvan had zich ook verenigd in de werkgroep Het plan schuurt, die tegen de komst van de schuren is. Uiteindelijk besloot het nieuwe bestuur om alsnog om een zienswijze namens de stichting vesting Oudeschans in te dienen.

Daarin valt te lezen dat de stichting zich zorgen maakt over de te bouwen aardappelschuren. Ze vormen een 'bedreiging voor het unieke karakter van de vesting Oudeschans'. De in hun ogen te grote schuren vinden zij ook niet passen binnen het beschermde dorpsgezicht.

Een week geleden schreef het stichtingsbestuur nog een brief aan de pers waarin hun standpunten opnieuw duidelijk werden gemaakt.

Ze schrijven dat 'Oudeschans zich als duidelijk herkenningspunt manifesteert in het omringende, zeer open en grootschalige landschap' en dat Oudeschans 'van algemeen belang is vanwege zijn schoonheid en zijn ruimtelijke structurele samenhang', citeert het stichtingsbestuur uit het besluit over het beschermde dorpsgezicht. 'Laat dat ook zo blijven', voegt het bestuur daaraan toe.

Overigens adviseert een ambtenaar van de provincie Groningen ook niet positief over de plannen. Hij laat weten dat hij de plannen 'door de schaal en maat' niet passend vindt op de beoogde locatie.

Maar wat is dan de oplossing? Want de ondernemers willen uitbreiden om hun aardappelen op te bergen. Het liefst hebben Oudeschanskers van de werkgroep Het plan schuurt helemaal niet dat de aardappelschuren in Oudeschans worden gebouwd. Ze spreken zelfs over een andere locatie in Den Ham waar de maatschap ook land zou bezitten en waar de schuren kunnen staan.

Of je de akkerbouwers kan dwingen om naar een andere locatie te gaan, is nog maar de vraag. Zeker omdat de akkerbouwers in 1998 via het bestemmingsplan al toestemming hadden gekregen om twee extra schuren te bouwen.

Het is binnenkort aan de gemeenteraad om te kiezen. Niet waar ze bouwen, maar wel of de twee schuren naast elkaar geplaatst mogen worden. Het lijkt een beetje kiezen tussen twee kwaden. Kies je om de bundeling toe te staan, dan is er een grote groep inwoners van Oudeschans die het er - op zijn zachts gezegd - niet mee eens zal zijn.

Kiest de raad om de - in de ogen van de maatschap - betere plannen te weigeren, dan kunnen de schuren alsnog gebouwd worden en gebeurt er nog steeds iets waar de inwoners niet blij mee zullen zijn.

Wat de keuze van de gemeenteraad ook zal zijn: het kan nog weleens jaren duren voordat de eerste steen wordt gelegd, voor welke variant dan ook wordt gekozen.

Oudeschanskers van Het plan schuurt geven al aan bereid te zijn om tot en met de Raad van State te strijden tegen de plannen. En bezien wat er te lezen is in het boekwerk van 375 pagina's, zou hetzelfde ook weleens kunnen gelden voor de akkerbouwers.