Dubbele pet in de gemeenteraad? 'Je moet het zuiver houden'

Christel Knot is fractievoorzitter van de grootste partij van Veendam. Ze werkt sinds kort bij SHINE Medical Technologies. Een bedrijf dat een medische isotopenfabriek gaat openen in... Veendam. Goed voor de werkgelegenheid en de gemeente is blij met het bedrijf, maar wat als de gemeenteraad iets moet besluiten dat Knot's werkgever raakt?

'Dan loop ik weg uit de vergadering', antwoordt ze resoluut. 'Als je ergens een persoonlijk belang bij hebt, dan stem je niet mee over een voorstel. Je moet dat heel zuiver houden en goed aanvoelen of je ergens wel of niet iets over mag zeggen.'

Het is een hypothetische kwestie, want de situatie heeft zich nog niet voorgedaan in de Veendammer gemeenteraad. De partij van Knot is ook groot genoeg om de woordvoering bij iemand anders onder te brengen. 'Je moet je altijd afvragen: hoe hoort het? Ik zou me zo ver mogelijk van de materie weghouden.'

Alian Spelde heeft al wel eens zo'n situatie meegemaakt. Zij was jarenlang directeur van de bibliotheek en ze zat namens D66 in haar eentje de gemeenteraad. Met andere woorden: als zij niet meestemde, dan stemde de hele partij niet mee.

'Het is op zich niet heel erg lastig als het onderwerp amper tot niet op de agenda staat', vertelt Spelde vanaf Bonaire. Daar werkt ze nu tijdelijk aan verbetering van de bibliotheek op het Caribische eiland. 'Het bibliotheekwerk stond in de elf jaar dat ik raadslid was, één keer op de agenda. Toen heb ik me niet bemoeid met de discussie en stemming.'

Ze moest zelfs weglopen, want je mag je als raadslid niet onthouden van stemming. Niet in de zaal zitten is dan de enige oplossing. Het besluit - waar ze een voorstander van was - ging over een eenmalige investering in de bibliotheek, met op lange termijn weliswaar een bezuiniging. Het raakte Spelde haar werk direct, want de investering kon de bibliotheek op dat moment helpen.

'Ik ben opgestaan en weggelopen. Ik heb me daar verre van gehouden. Je wilt de schijn niet tegen hebben en die heb je al heel snel tegen. Dat moet je voorkomen.'

En wat nou als het voorstel het niet had gehaald, net op die ene ontbrekende stem van Spelde zelf? 'Dat had ik wel moeilijk gevonden, maar gelukkig heeft Veendam mede door dat besluit een super goede bibliotheek!'

'Zelf als het voorstel het dan niet haalt, is weglopen wel het zuivere om te doen', herinnert ook Knot zich die betreffende stemming.

Vreemd vinden Spelde en Knot de dubbele pet allebei niet. 'Je bent nu eenmaal onderdeel van het maatschappelijk leven, dus het kan zijn dat je ergens werkt en dat dat met de raad te maken heeft', zegt Knot. 'Maar je vermeldt wel altijd je functies, die zijn openbaar. Het mag en kan staatsrechtelijk. Je moet het alleen zuiver houden.'

'Je ontkomt er ook niet aan', zegt Spelde. 'Je moet er alleen op de juiste manier mee omgaan. Het is altijd balanceren.'