Boosheid en vragen over ondergang energieleverancier: 'Mag dit zomaar?'

Berkenbosch beschreef woensdag wat de gevolgen zijn, nu hij en zijn vrouw gedwongen in zee moeten gaan met een andere energieleverancier. Bijna honderd lezers reageerden via de Facebookpagina van RTV Noord of per e-mail: 'Wij hadden ons voorschot al betaald en dat zijn we nu waarschijnlijk kwijt.'

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) trekt de vergunning van Welkom Energie in. Daardoor mag het bedrijf vanaf 1 november geen elektriciteit en gas meer leveren aan consumenten en kleinverbruikers. Pakweg 90.000 huishoudens in ons land, onder wie ook Groningers. Zij dachten met deze energieleverancier goedkoop uit te zijn, maar vallen nu eerst een maand onder de hoede van Eneco. Daarna kunnen ze weer een andere leverancier kiezen. Duidelijk is dat ze straks veel meer moeten betalen.

'En zo is goedkoop dus weer duurkoop. Weg is je winst van het jaarlijks overstappen van energieleverancier. Ik snap ook niet dat er massaal zoveel energiecowboys worden toegelaten op de Nederlandse markt voor een van de basisbehoeften', schrijft Hans de Witt als reactie op Facebook.

Pieter Bergman vindt het ook een zootje op de energiemarkt. 'Energie moet weer terug naar de staat, net als zorg. We kunnen nu wel stellen dat privatisering ons niets oplevert en in sommige gevallen dus ook nog eens leidt tot groot onrecht.'

Jack van der Kraats laat per e-mail weten dat hij in 2018 het faillissement van EnergieFlex heeft meegemaakt. Hij was daar klant en leeft nu mee met de klanten van Welkom Energie: 'Wij waren toen onze voorschotten ook kwijt. Ook vonden we het erg dat we onze opgespaarde kWh's aan zonne-energie kwijt waren. We hebben panelen op het dak. Die kWh's sparen we in de zomer en gebruiken we in de winter. De overheid moet de energie, net zoals de gezondheidszorg, niet overlaten aan de marktwerking.'

Volgens de Consumentenbond kun je er als consument weinig aan doen als een energieleverancier omvalt. 'Meestal kan je fluiten naar je geld als een bedrijf failliet is. Consumenten sluiten achteraan in de rij. Eerst komen schuldeisers zoals de Belastingdienst in aanmerking', legt woordvoerder Joyce Donat uit. Het is volgens haar nog even afwachten hoe de afwikkeling van het aanstaande faillissement van Welkom Energie gaat.

Anton Haakma vindt dat vergelijkingswebsites beter hun verantwoording moeten nemen: 'Nu blijkt, de goedkope aanbieding is een kat in de zak van jewelste. Dit geintje kost mij sowieso meer dan duizend euro. Vergelijkingssites zoals Gaslichtcom van de heer Woldring en co. strijken bij iedere overstap van de consumenten provisie op. Goed, dat is hun verdienmodel. Ik zou graag willen dat vergelijkingssites bedrijven gaan screenen op liquiditeit en solvabiliteit.' Ook vragen meerdere mensen die reageren zich af of de informatie van vergelijkingssites wel volledig is.

Op zijn beurt vindt de Groninger ondernemer Ben Woldring van vergelijkingssite Gaslichtcom niet dat hem iets te verwijten valt: ‘Wij vertrouwen op de informatie van de ACM. Het enige wat wij doen is een overzicht bieden van wat er op de markt wordt aangeboden. Don’t shoot the messenger.'

‘Er zijn in ons land momenteel vijftig à zestig energieleveranciers en die zijn allemaal vergunningsplichtig’, legt hij uit. ‘Die vergunning krijg je echt niet zomaar. Voordat de ACM een vergunning verleent om energie te mogen leveren, moet je heel wat pittige toetsen doorstaan. Verder raad ik aan altijd de reviews van klanten op onze site te lezen voordat je overstapt.'

Ook op de website van de Consumentenbond kunnen de prijzen van energiemaatschappijen vergeleken worden. Woordvoerder Donat: 'Na het faillissement van EnergieFlex hebben we wel onze checks beter gedaan. Wij hebben Welkom Energie uit ons aanbod gehaald. Eén van de mensen in het bedrijf heeft voor EnergieFlex gewerkt. Hij was wel weg gegaan voordat deze failliet ging. Maar dat was voor ons nog wel een rode vlag. We wilden eerst afwachten hoe dit bedrijf zou groeien en hadden een voorgevoel.'

'Wij kijken net iets verder dan Gaslichtcom of andere commerciële partijen. Maar deze overspannen situatie op de energiemarkt had niemand voorzien. Daarnaast is het moeilijk om in te schatten of een bedrijf in de problemen komt', legt Donat uit. 'Maar ik kan mij niet uitspreken over andere vergelijkingssites. Ik kan alleen voor onszelf spreken.'

Toch is overstappen op zichzelf geen slechte zaak, voegt de woordvoerder van de Consumentenbond toe: 'De acties zijn vaak goed. Het is een gekke markt momenteel. In alles wat je afneemt zit een risico. Winkels kunnen ook failliet gaan, zoals bij V&D gebeurde.'

Martien Visser, lector Energietransitie van de Hanzehogeschool, vindt de controle op de energiemarkt slecht. 'Ik verbaas me over het gemak waarmee Nederland het faillissement van Welkom Energie accepteert', zegt hij op Twitter. 'Tienduizenden onbewuste klanten zijn fors de dupe. Aan banken worden strenge regels gesteld. Gelden voor energiebedrijven de wetten van het Wilde Westen?'

De Consumentenbond pleit ervoor dat de ACM, die de energiemaatschappijen controleert, meer bevoegdheden krijgt. 'Er zijn cowboys op de markt die enorm stunten met de tarieven voor energie. Daar zit een gevaar in', aldus Donat.

De ACM houdt normaal gesproken ieder jaar rond 1 november de energiebedrijven tegen het licht om te controleren of ze nog aan de voorwaarden voldoen. Woldring: ‘Vanwege de extreme marktomstandigheden is dat nu vervroegd naar 1 oktober en het wegvallen van Welkom Energie is daarvan het eerste resultaat.’

De ondergang van Welkom Energie is het gevolg van de extreem gestegen prijzen op de internationale aardgasmarkt. Het bedrijf beschikte over onvoldoende kapitaal om de hoeveelheid gas in te kopen die het aan zijn klanten al tegen veel lagere verkoopprijzen had toegezegd.

Dat die gasprijs nu zo extreem hoog is, komt door een samenloop van omstandigheden, somt Woldring op: ‘Schaarste op de markt, de grote vraag van de industrie, schaarste aan grondstoffen en de buffervoorraden die veel kleiner zijn dan normaal.’

Had Welkom Energie dan niet eerder meer gas moeten inkopen tegen lagere prijzen? ‘Het is makkelijk vanaf de zijlijn te redeneren’, zegt Woldring. ‘De winter is altijd een onzekere periode. Stel dat het een strenge winter wordt, dan heb je veel meer nodig. Maar wat als het een kwakkelwinter wordt en de mensen zetten nauwelijks de kachel aan? Dan blijf je met heel veel onverkocht gas zitten. Het blijft dus koffiedik kijken.’

Woldring wijst erop dat de marktprijzen voor aardgas jarenlang amper zijn gestegen. ‘De belastingen op energie zijn de afgelopen tien jaar verdubbeld. Dat ging geleidelijk en daarom had de consument daar niet zo veel last van. Maar daar komt nu de gestegen marktprijs bij.’

'We hebben als Consumentenbond aan Eneco gevraagd of ze iets voor de klanten kunnen doen', zegt woordvoerder Donat. 'Ze hebben niet enthousiast gereageerd, maar wel toegezegd ernaar te gaan kijken. Het bedrijf krijgt toch gratis en voor niks ineens heel veel klanten erbij. Een bepaalde tegemoetkoming zou daarbij passen.'

Klanten van Welkom Energie zitten minstens een maand lang vast aan Eneco. Overstappen kan pas daarna. Maar los daarvan: iedereen die wil of moet overstappen naar een andere leverancier omdat zijn jaarcontract afloopt, zal niet vrolijk worden. Woldring: ‘Gemiddeld was een gezin jaarlijks tweeduizend euro aan energie kwijt. Momenteel is dat vierduizend.’

Eén troost: de prijzen zullen waarschijnlijk in het voorjaar gaan zakken. Woldring: ‘Dat valt af te leiden aan de ontwikkelingen op de termijnmarkt.’

Maar wie nu een nieuw contract wil afsluiten, heeft daar weinig aan. Woldring: ‘Wij raden aan even niks te doen en te wachten met overstappen totdat de prijzen weer gaan dalen. Dat is goedkoper dan nu over te stappen naar een andere leverancier.’