Vrees voor twaalf zoutputten aan de rand van Winschoten

Harm Vos
Harm Vos © RTV Noord
‘Vallende brokstukken, trillingen, knallen en bodemdaling. Het zorgt gewoon voor een onveilig gevoel. Wij weten niet wat er onder de grond gebeurt en wetenschappers spreken elkaar tegen.’
Dat zijn de woorden van Harm Vos, voorman van Stichting Bewonersbelangen Lanengebied en Zuiderveen. Leden van de stichting vrezen voor de (lange termijn) gevolgen van de zoutwinning.
Die angst neemt toe nu zoutbedrijf Nobian -voorheen Nouryon en daarvoor Akzonobel- zes tot twaalf nieuwe zoutputten wil slaan. Daarvoor wil Nobian eerst een proefboring uitvoeren. De stichting wil dat voorkomen.
Angst voor gevolgen zoutwinning bij Winschoten

Zoutwinning

De ondergrond in de driehoek Winschoten, Westerlee en Heiligerlee is lucratief voor het zoutbedrijf. Inwoners van die regio wonen bovenop een zoutberg. In de loop der jaren zijn over een lengte van ongeveer twee kilometer in totaal twaalf zoutputten geslagen.
Maar na zestig jaar zoutwinning raken de cavernes leeg. Nobian denkt daarom na over nieuwe locaties om putten te slaan.
Wat is zoutwinning?
Zoutbedrijf Nobian pompt zoet water in de zoutlaag onder de grond, dat vermengt zich met het zout en wordt vervolgens weer omhoog gehaald. Het water verdampt en uiteindelijk houdt het bedrijf zout over dat bijvoorbeeld kan worden gebruikt als strooizout of voor de chemische industrie.
Maar wat blijft er onder de grond over? Die vraag leidt tot kopzorgen bij de bewoners van het gebied. De zogenaamde zoutcavernes zijn tussen de 500 en 1000 meter diep en hebben een diameter van 125 meter. Omwonende Tineke Raap vergeleek de ondergrond eerder al met ‘een gatenkaas’.

Veel schade

Leden van de stichting zijn naar de woning van Vos gekomen om erover te praten. Op tafel liggen flyers, krantenknipsels, schaderapporten en plattegronden. Er zijn zorgen. Vos heeft welgeteld 55 scheuren in zijn woning en ook de andere leden van de stichting hebben veel schade.
Wij willen op een goede manier met Nobian in gesprek blijven, maar dat is wel een hele opgave
Harm Vos - voorman van Stichting Bewonersbelangen
De vraag is wat die schade heeft veroorzaakt. Er is sprake van gestapelde mijnbouw: zowel zout- als gaswinning. In november 2017 trilt de grond in Heiligerlee. De beving is te ondiep voor gaswinning en het epicentrum lag bij een zoutput. Dat is voor de stichting de bevestiging dat zoutwinning ook kan leiden tot aardbevingen. De put was volgens het Staatstoezicht op de Mijnen (SODM) te onveilig en werd gesloten.

Slechte communicatie

De stichting wil er niet meteen met gestrekt been ingaan richting Nobian. Vos: ‘Wij willen op een goede manier met hen in gesprek blijven, maar dat is wel een hele opgave.’
De communicatie laat volgens de stichting te wensen over. Raap: ‘Op 19 juli zaten wij met Nobian om tafel. Toen werd ons verteld dat zij erover nadenken om in de toekomst zout te winnen bij Zuiderveen, het gebied tussen Pekela en Winschoten. Dat zou een bureaustudie worden, werd ons op het hart gedrukt. Wij hoefden geen activiteiten in het veld te verwachten.’

Proefboring

Anderhalve week later krijgen zes omwonenden ineens een brief in de bus. Daarin wordt verteld dat het bedrijf in datzelfde gebied een proefboring naar zout wil doen. ‘Dat is tekenend voor de onderlinge communicatie’, zeggen de leden van de stichting.
Nobian weet niet hoe een zoutput veilig afgesloten moet worden
Harm Vos
Nobian is meermaals om een reactie gevraagd, maar op terugbelverzoeken wordt niet gereageerd.

Inloopavond

Komende dinsdag organiseert het zoutbedrijf een informatieavond, waar de buurt wordt bijgepraat over de toekomstplannen.
Voor de stichting is het duidelijk: de zes tot twaalf putten waarover nagedacht wordt, mogen niet geslagen worden. Vos: ‘Nobian staat onder verscherpt toezicht van het Staatstoezicht op de Mijnen, omdat zij niet weet hoe een zoutput veilig afgesloten moet worden. Dat is al jaren het geval. Doe nou eerst eens onderzoek naar het afsluiten van een put, voordat je nieuwe gaten in de grond gaat boren.’