Maakt de 'sportcoronapas' mensen ongezonder? Drie experts geven antwoord

Het laten zien van een QR-code is van de baan bij amateursport in de buitenlucht
Het laten zien van een QR-code is van de baan bij amateursport in de buitenlucht © ANP/Beeldbewerking RTV Noord
Vanaf zaterdag moeten amateursporters een coronapas hebben om te kunnen sporten. Dat betekent dat mensen ofwel een herstelbewijs moeten hebben, gevaccineerd moeten zijn of zich elke keer moeten laten testen voordat ze het veld of sporthal betreden. Zullen mensen daardoor ook wegblijven van sport, als ze de maatregel niet zien zitten?
We vragen drie Groningse deskundigen op het gebied van gezondheid hoe ze hier tegenaan kijken.
Johan de Jong - lector Healthy Lifestyle, Sports and Physical Activity aan de Hanzehogeschool

Amateursporters moeten straks een coronapas kunnen overleggen. Wat vindt u daarvan?

‘Je moet afwegen: wat win je ermee versus wat verlies je. We zagen tijdens de lockdowns dat we de sociale contacten misten, kinderen gingen fors meer stilzitten. Dat wil je nu juist niet. Aan de andere kant, dat is minder mijn expertise: de besmettingen nemen toe, maar sport is daarin geen grote bron. Dan denk ik: houd juist een pleidooi voor een gezonde leefstijl.’
Johan de Jong, lector aan de Hanzehogeschool
Johan de Jong, lector aan de Hanzehogeschool © YouTube/Beeldbewerking RTV Noord

Maar de overheid moet toch wel iets doen aan de slechte coronacijfers?

‘Als nou heel duidelijk zou zijn dat sport een heel belangrijke bron van infectie is dan zou het te begrijpen zijn, maar dat is niet aangetoond. Door sportverenigingen dicht te gooien, win je niet veel. Er is ook geen onderscheid tussen binnen- en buitensport. Dat is ook gek als je het ventilatieverhaal meeneemt. Dus ik ben geneigd te zeggen, deels wetenschappelijk en deels persoonlijk: omarm de sport juist.’
Willem de Boer - sporteconoom (RUG en Hogeschool van Arnhem en Nijmegen)

U deed onderzoek naar de gevolgen van de coronacrisis op verschillende bevolkingsgroepen. Het rapport is net klaar. Wat concludeert u?

‘Mensen met een lage sociaaleconomische status sportten altijd al minder en dat verschil is alleen maar erger geworden tijdens de crisis in 2020. Toen in september 2020 de sport weer openging, werd dat verschil niet kleiner. We zijn dus bang voor langetermijneffecten op de gewoonten van mensen. We hebben geen garantie dat die groepen terugkomen.'

Wat heeft dit met de coronapas te maken?

De coronapas is een lichtere maatregel dan de lockdown, maar je ziet ook dat de vaccinatiegraad lager is bij mensen met een lager opleidingsniveau. Die worden dus extra getroffen. Het is de kwetsbaarste groep die voelt dat hen het sporten wordt afgenomen. De beweegkloof wordt alleen maar groter.'
Sporteconoom Willem de Boer van de Rijksuniversiteit Groningen
Sporteconoom Willem de Boer van de Rijksuniversiteit Groningen © Eigen foto/Beeldbewerking RTV Noord

Is even niet sporten echt zo erg?

Uit onderzoek blijkt dat de gezondheidsschade van het minder bewegen in 2020 neerkomt op 46.000 gezonde levensjaren, vertelt De Boer. ‘Door minder bewegen, daardoor sneller ziek worden, eerder overlijden. Dus je weet dat je een gezondheidsprobleem creëert op lange termijn, terwijl er geen bewijs is dat de coronapas in de sport een positief effect heeft op gezondheid.’
Het is funest voor sportend Nederland
Willem de Boer - sporteconoom

Hoe bedoelt u dat, geen positief effect?

‘Volgens mij zijn er heel weinig gevallen bekend van spreaders in de sport. Het voelt echt vooral als drukmiddel om mensen gevaccineerd te krijgen, anders kan ik het niet uitleggen. Het levert weinig gezondheidswinst op en legt wel enorm veel druk op de spanningen die er toch al zijn in samenleving. Daarbij: competities zijn opgestart en nu zal je zien dat teams gaan uitvallen. Dat is funest voor sportend Nederland.’
Eva Corpeleijn - universitair hoofddocent leefstijlgeneeskunde (RUG)

Mogelijk zullen mensen door de coronapas niet sporten. Hoe erg is dat voor je gezondheid?

'Corona krijgen is ook heel slecht voor je lichaam en fitheid. Ik heb het zelf in milde vorm gehad en het heeft me drie maanden gekost om weer vol aan bak te kunnen. Dan kan je ook niet sporten en je hebt misschien wel iemand anders aangestoken. Die coronapas duurt misschien twee of drie maanden; daar verlies je geen levensjaren door. Bovendien is maar vijftien procent niet gevaccineerd. Het gaat dus om niet veel mensen en niet om heel lang, hoop ik. Dus ik denk dat de gevolgen beperkt zijn.’
RUG-docent Eva Corpeleijn
RUG-docent Eva Corpeleijn © RUG/Beeldbewerking RTV Noord

Gewoon even de winter uitzitten dus?

‘De besmettingen zijn weer verdubbeld afgelopen week. Het gaat gewoon heel hard. Ik moet niet denken aan iemand die niet gevaccineerd is in een volleybalteam en die corona heeft. We moeten sport nu met de pas doen of verbieden. Dan maar even twee maanden niet sporten en dan wel de rest van je leven voor je hebben. En als je niet kan sporten in clubverband, ga dan zelf sporten. Er is ook heel veel online mogelijk.’