Biografie over Hermann Conring, nazi-baas in Groningen: 'Hij was fout, goed fout'

Pas in 1965 werd Conring (1894-1989) ingehaald door zijn oorlogsverleden. Hij kreeg in dat jaar het Bundesverdienstkreuz voor zijn werk in het naoorlogse Duitse parlement. En dat maakte, eerst in Groningen en toen in de rest van Nederland, boze reacties los.

Conring was tijdens de Tweede Wereldoorlog Beauftragte, een gedelegeerde van de Duitse bezetter, belast met het toezicht op het bestuur in onze provincie. Dat de nazi's daarvoor Conring kozen was niet vreemd. Hij kwam van net over de grens in Oost-Friesland, voelde zich verwant aan de Groningers en hij was een ervaren bestuurder.

Conring stamde uit een rijke en voorname familie in Oost-Friesland. Dat hij na een rechtenstudie in het pad van zijn voorouders trad en een bestuurscarrière bij de Duitse overheid begon, lijkt dan ook logisch. Maar zelf was hij liever het leger in gegaan, alleen was dat niet mogelijk omdat hij zonder linkerhand geboren was. En dat is dan gelijk ook het meest opmerkelijke dat over hem te melden valt.

Alie Noorlag uit Vlagtwedde schreef in 2007 het boek ‘Een leven lang gezwegen’ over het naoorlogse leed van kinderen van NSB’ers. ‘Toen ik werkte aan dat boek kwam ik af en toe de naam Conring tegen. Er was zo weinig bekend over die man dat ik er door geïntrigeerd raakte. Een paar jaar geleden besloot ik om een boek over hem te schrijven.’

Noorlag werkte zich door de archieven heen en zocht contact met de familie Conring en voerde gesprekken met zijn kinderen en kleinkinderen. ‘Hij was een lieve, betrokken vader en opa’, weten die allemaal te melden. Over Conring doen geen opmerkelijke verhalen de ronde. Hij was niet betrokken bij gruwelijke moordpartijen of excessen. Hij was een bijna kleurloze man.

Toch is de biografie een boeiend boek geworden. Want Conrings houding is exemplarisch voor die van veel nazi's na de oorlog: Hij had het allemaal niet bedacht, die Jodenvervolging en zo. En hij had die ook niet uitgevoerd. Conring had alleen maar opdrachten doorgegeven en gecontroleerd.

Conring was ook geen nazi van het eerste uur. Hij werd pas lid in 1937 toen dat wel zo goed was voor zijn carrière. Aan het eind van de oorlog vluchtte Conring, die kantoor hield in het Scholtenhuis, net op tijd terug naar Oost-Friesland. Hij werd daar wel gearresteerd, maar hij is nooit uitgeleverd aan Nederland of vervolgd in Duitsland. Hij ging verder met zijn werk en zat voor de CDU in het Duitse parlement.

Tot 1965 dus. Toen kreeg hij op zijn 70e verjaardag het Bundesverdienstkreuz en werden mensen boos. Daar begreep hij niets van. Hij had tijdens de oorlog in zijn ogen niets verkeerd gedaan. Dat Conring voor alle nazi-misdaden verantwoordelijk was, omdat hij de hoogste Duitse bestuurder was in onze provincie, wilde er bij hem niet in.

Conring gaf met tegenzin zijn onderscheiding terug. Puur om een eind te maken aan de onrust. Excuses heeft hij nooit gemaakt.

Lou de Jong schreef destijds maar een paar woorden over Hermann Conring. ‘Hij was fout, goed fout.’ Maar nu is er dus een biografie over hem verschenen: ‘Hermann Johannes Conring, trouw aan een misdadig systeem’, geschreven door Alie Noorlag en verschenen bij uitgeverij Noordboek.