100 jaar geleden werd Fré Meis geboren: 'Wat heeft hij allemaal niét gedaan?'

Fré Meis tijdens het CPN-partijcongres in 1970
Fré Meis tijdens het CPN-partijcongres in 1970 © Joost Evers / Anefo, CC0, via Wikimedia Commons
Het is 100 jaar geleden dat de communist Fré Meis werd geboren. Dat is om 10.00 uur herdacht in Oude Pekela, bij het standbeeld van Meis bij de Wedderklap. 'Indrukwekkend', zegt Michiel Meis, de zoon van Fré daarover.
Meis was in de tweede helft van de vorige eeuw een van de voormannen van de Communistische Partij Nederland (CPN). Hij overleed in 1992 op 71-jarige leeftijd aan een hartstilstand in de stad Groningen.
De familie van Fré Meis bij het standbeeld. Zoon Michiel staat meteen naast het beeld.
De familie van Fré Meis bij het standbeeld. Zoon Michiel staat meteen naast het beeld. © Elwin Baas/RTV Noord
'Ik kom hem altijd tegen. Als ik in mijn boeken kijk, of als ik naar Noord op de radio luister', vertelt zijn zoon geëmotioneerd, als hij met familieleden bij het standbeeld staat. 'Wat heeft hij allemaal niét gedaan? Fré was altijd Fré, het was geen 'dag meneer', als mensen vroegen of hij even kon helpen.'
Michiel Meis vertelt over zijn vader:
Fré Meis herdacht op 100ste geboortedag: 'Indrukwekkend'

Als jongen al actief bij stakingen

Meis werd op 17 november 1921 in Oude Pekela geboren in een communistisch arbeidersgezin. Vader Michiel Meis werkte in de strokartonindustrie. Op zijn negende jaar werd de kleine Fré al door hem ingeschakeld bij stakingen en fungeerde hij als poster bij de fabriekspoort. Na de lagere school werkte Meis als land- en fabrieksarbeider. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij gedwongen aan het werk gezet in Duitsland. Na de oorlog werd Meis lid van de CPN, uit bewondering voor de rol van deze partij in het verzet.
Hoe herinneren Pekelders zich Fré Meis?

'De strijder van de strokarton.' 'Echt een felle man.' Dat is het eerste wat een aantal Pekelders te binnen schiet, als ze gevraagd wordt naar Fré Meis. 'Hij heeft heel veel gedaan voor de regio.'

'Zo'n markante man missen we nu wel.' En: 'Zo iemand als Fré Meis krijgen we nooit meer. Nee, echt niet.'

'Zo iemand als Fré Meis krijgen we nooit meer'

Politieke carrière

Vanaf 1946 zat Meis voor de CPN in de gemeenteraad van Winschoten en later zat hij voor deze partij in de Tweede Kamer, Provinciale Staten van Groningen en de gemeenteraad van de stad Groningen.
Verder was Meis lid van het landelijk bestuur van de CPN. Maar zijn grote bekendheid dankte Meis vooral aan zijn rol als vakbondsbestuurder en stakingsleider in Oost-Groningen. Hij leidde daar grote stakingen bij strokartonfabrieken als De Vrijheid in Veendam en De Union in Oude Pekela. Hij werd bovendien geroemd als charismatisch spreker.
RTV Noord zond in 2002 deze documentaire over Fré Meis uit:

Indrukwekkende spreker

Meis was een charismatische persoonlijkheid. '100 kilo vastberadenheid', kopte de Volkskrant eens in een artikel over hem en hij beschikte over een natuurlijk gezag. Maar Meis was vooral een indrukwekkende sprekers die massa's zowel kon opzwepen als in bedwang houden. Hij sprak de taal van het volk en gaf Oost-Groningen een stem die de problemen zoals werkeloosheid en economische achterstand op de kaart zette.
Na zijn politieke carrière in 1978 hield Meis spreekuren voor ouderen en hielp hij hen bij financiële zaken. De CPN ging aan het eind van de jaren tachtig op in GroenLinks en Meis was in 1991 nog één keer lijstduwer voor deze partij bij de Provinciale Statenverkiezingen, maar het jaar daarop verliet hij deze partij.

Standbeeld in Pekel

In Oude Pekela, op de plek waar Meis voor het eerst de strokartonstakers toesprak, staat sinds 2002 een borstbeeld van hem. Woensdagochtend om 10.00 is hij daar herdacht.
Michiel Meis woont inmiddels in de stad Groningen, maar als hij in Oude Pekela is, gaat hij langs het beeld. 'Eem bie pa langs.'