WIJ Groningen: 'We krijgen meer hulpvragen over een penibele financiële situatie'

Dat zegt Annemarchien Haandrikman, sociaal juridisch dienstverlener bij WIJ Groningen in de Schilderswijk en Centrum in Stad. Tijdens haar dagelijkse werkzaamheden komt ze veel in contact met mensen die in geldnood zitten.

Onlangs nog sprak Haandrikman een jonge vrouw die geen afstand wilde doen van haar auto, en daardoor in de schulden dreigde te raken. 'Ze moest af en toe reizen binnen de stad Groningen, dus dat zou ook met het openbaar vervoer kunnen. Ik zette voor haar op een rij hoeveel ze kwijt zou zijn met het ov en hoeveel met de auto. Ze was aan het begin van dat gesprek zeer stellig: die auto gaat niet weg!'

In zulk soort kwesties is het WIJ-team niet degene die zegt dat de auto weg moet, zegt Haandrikman. 'Maar ik laat haar wel inzien wat de kosten zijn. Een paar weken later had ze de auto toch weggedaan om maandelijks rond te kunnen komen. En dan kan een auto de bottleneck zijn, want een auto kost meer dan in je in eerste instantie denkt, zeker gezien de hoge brandstofprijzen. Dan tikken de kosten aan.'

Deze vrouw deed haar auto weg om niet diep in de schulden te belanden. Toch ziet Haandrikman de afgelopen tijd de gemiddelde schuldenlast van bewoners die zij helpt oplopen van 2.000 euro naar 5.000 euro. ‘Dat is echt iets van de laatste anderhalf jaar. Door de stijgende energieprijzen is het nu een hot item, maar dit speelt al langer. Voordat er aan de bel wordt getrokken bij instanties zoals WIJ, is de schuldenlast vaak al hoog. Dat maakt het natuurlijk lastiger om die in te lopen.’

‘Het water staat de mensen dan vaak al aan de lippen, vanwege huurachterstanden of betaalachterstanden bij de zorgverzekeraar. Wij proberen die schulden in kaart te brengen en gebruik te maken van regelingen die er zijn, zoals minimaregelingen. En we kijken of bijvoorbeeld kwijtschelding van belastingen mogelijk is. Kortom: we kijken eerst of diegene gebruik maakt van regelingen waar-ie recht op heeft.’

Haandrikman kan zich voorstellen dat het voor inwoners die onder budgetbeheer vallen steeds moeilijker is om met vaste bedragen rond te komen. ‘Bedragen van het budgetbeheer en uitkeringen zijn niet of nauwelijks verhoogd, terwijl dat wel geldt voor boodschappen. Dus moet je creatiever worden in uitgeven. Maar ik merk wel dat de rek er een beetje uit is. Iedereen doet al zo z’n best, dus het strepen en keuzes maken wordt steeds moeilijker. Je houdt simpelweg niet veel over en het zorgt voor meer problemen als je bijvoorbeeld niet meer kunt sporten.’

Voordat WIJ Groningen daadwerkelijk hulp biedt aan een inwoner met geldproblemen moet eerst het vertrouwen van diegene gewonnen worden. 'Dat is ontzettend belangrijk', zegt Haandrikman. ‘We proberen de financiële situatie meer bespreekbaar te maken. En vertrouwen is er vaak niet direct tijdens het eerste contact, dat kost tijd. Vaak worden geldproblemen indirect benoemd, doordat iemand aangeeft dat een kind niet op sport kan of geen laptop heeft voor school.’

Het helder krijgen van geldzaken gebeurt bijvoorbeeld op verschillende spreekuren die WIJ Groningen organiseert op een van de elf locaties in Stad. ‘Zoals het financieel spreekuur, waar mensen vrij kunnen inlopen of op basis van een afspraak. We zien vaak dat de vraag waarmee iemand komt, niet op zichzelf staat. Daar schuilt meer achter en daar letten we op.'

Haandrikman typeert drie soorten mensen die afkomen op het spreekuur en dus hulp nodig hebben. ‘Je hebt inwoners die aan overcompensatie doen, dus die het richting de buitenwereld heel goed willen doen en niet over hun schulden praten. Je hebt struisvogels die de kop in het zand steken en de financiële situatie niet onder ogen willen zien en je hebt mensen die het goed doen door op tijd hulp te vragen.’ Voor de instantie geldt: hoe eerder mensen hun problemen aangeven, hoe beter. 'Als je te lang wacht met aan de bel trekken over schulden, is het lastiger om die in te lopen.’

Naast WIJ Groningen helpt vrijwilligersorganisatie Humanitas Groningen per jaar tussen de 300 en 400 inwoners van de gemeente Groningen die in de schulden (dreigen te) zitten.

Vrijwilligerscoördinator Heike ten Hoove uit Stad maakt onderdeel uit van het project thuisadministratie. 'Wij krijgen de mensen onder meer door van WIJ en we werken veel samen met de Groningse Kredietbank. Wanneer daar mensen komen met problemen nemen ze contact op met Humanitas.'

Ten Hoove: 'We hebben ruim 125 vrijwilligers die dagelijks op de fiets stappen om mensen met financiële problemen te helpen. Wij komen bij de mensen thuis, zodat alles rustig en anoniem besproken kan worden. Wij helpen iedereen, van student tot aan ouderen.'

Ze hoopt dat mensen die in de schulden dreigen te komen zich eerder melden bij instanties zoals Humanitas of WIJ. 'Vraag hulp! Het kan nogmaals volledig anoniem. Het zou mooi zijn als mensen vroegtijdig aan de bel trekken, zodat wij ze direct kunnen helpen om uit de schulden te blijven. Wij oordelen niet', besluit Ten Hoove.