Pinox, de godfather van de Groninger graffiti, hangt nu in het Groninger Museum

Tonny Tonkes (56) is misschien wel de godfather van de Groningse graffiti. Begin jaren ’80 kon je niet om hem heen. Op elk gebouw, elke muur of viaduct stond zijn tag: Pinox. Op de tentoonstelling JR: Chronicles in het Groninger Museum is een overzicht te zien van graffiti in Groningen. Pinox heeft daar een prominente plek.
Tegenwoordig is Tonny, alias Pinox, tattoo-artist in Groningen en heeft hij het leven van voetbal- en graffitivandaal achter zich gelaten. Voor hem was het een kleine stap, van graffiti naar tattoos.
‘Je kan in beide een hoop creativiteit kwijt en het is ook een wereldje met voornamelijk leuke mensen', vertelt hij in zijn tattooshop in de stad. Zijn creatieve bron werd zo’n veertig jaar geleden aangeboord. ‘Op tv en in films uit Amerika zag je wel eens graffiti. Het sprak me enorm aan. De kleuren, de diversiteit, ik vond het fantastisch. En mijn vader die kocht wel eens wat handel hier en daar en tot mijn geluk zat daar op een gegeven moment een grote doos met spuitbussen bij en toen ging ik los', lacht Tonkes.
Tonnie 'Pinox' Tonkes in het Groninger Museum
Tonnie 'Pinox' Tonkes in het Groninger Museum © RTV Noord/René Walhout

Met arm en been aan het dak van McDonald's

Zo rond zijn vijftiende zette hij zijn eerste tags en pieces. Op de tentoonstelling in het Groninger Museum is een wall of fame ingericht met Groninger graffiti. Daarop ook het vroegste werk van Pinox. Een tag in rood en geel. ‘Dit was mijn eerste', wijst Tonkes. ‘Dat was op de oude sportzaal van het Heymanscollege, dat is nu het Werkmancollege. Daar hebben we heel wat bussen op leeg gedrukt.’
Tonkes deinsde er in zijn Pinox-dagen niet voor terug zijn tag op de meest onmogelijke plekken te zetten. ‘Je tag op iedere muur zetten dat kon iedereen wel. Ik maakte er een sport van om het te doen op plekken waar niemand nog aan gedacht had. Zo heb ik ooit eens met een arm en een been aan het dak van de McDonald’s gehangen om mijn naam er op te kliederen en dan stond ik daar de volgende dag met vrienden en wees ik er naar en dan vielen al die bekken open.’
Een van de tags van Pinox
Een van de tags van Pinox © RTV Noord/René Walhout

Van hooligan een soort hippie geworden

De jonge Tonkes werd voor zijn graffitivandalisme vijf keer aangehouden. Eentje haalde zelfs de krant. ‘Ik had toen mijn naam op een politieauto genaggeld en dat konden ze niet echt waarderen. Toen hebben ze me meegenomen naar het bureau en kon ik kiezen tussen een proces verbaal of poetsen.’
Het krantenartikel over de aanhouding van Pinox
Het krantenartikel over de aanhouding van Pinox © RTV Noord\René Walhout
Ook zijn ouders waren niet altijd even blij met de creatieve uitingen van hun zoon. ‘Dat was soms confronterend voor ze. Als ze bijvoorbeeld een eindje gingen fietsen en overal mijn naam zagen. Ik was wel een rotjong, eerlijk is eerlijk. Sinds ik mijn dochter heb, ze is nu 28, heb ik geen veroordelingen meer. Ik ben van hooligan een soort hippie geworden.’

Pinox, Pinox en nog eens Pinox

Iemand die wel onder de indruk was van het werk van Pinox, is de vijf jaar jongere Aileen Middel. Aileen is tegenwoordig onder de naam Mick La Rock een internationaal geroemde graffiti-artiest en ook zij is vertegenwoordigd op de tentoonstelling in het Groninger Museum. Als jong meisje trad ze als Mickey in de voetsporen van Pinox. ‘Ik was een klein meisje maar kon wel lezen en zag over al in de stad Pinox, Pinox en nog eens Pinox. Ik dacht echt wauw, wat moet je voor iemand zijn om dat te kunnen. Ik vond dat echt tof.’
Tonny 'Pinox' Tonkes en Aileen 'Mick La Rock' Middel
Tonny 'Pinox' Tonkes en Aileen 'Mick La Rock' Middel © RTV Noord/René Walhout
En dus toog ook Aileen, tegen de wil van haar ouders, met een spuitbus de stad in. Daar ontmoette ze haar held in levende lijve. ‘Ik was veertien en het was in de Peperstraat waar ik eigenlijk niet mocht komen van mijn ouders. Ik zat op mijn hurken mijn tag te zetten toen er een grote, gespierde gast op me af kwam en hij vroeg me om mijn spuitbus. Die gaf ik heel braaf en toen zette hij zijn tag naast die van mij en hij bleek dus Pinox te zijn. Ik was helemaal starstruck, hij was echt de grootste van alle taggers in de stad.’
De wall of fame met Groningse graffiti
De wall of fame met Groningse graffiti © RTV Noord\René Walhout

Toch wel een eer

Tonkes zelf moest even wennen aan het idee dat zijn graffiti te zien is in het museum ‘Ik vond het eerst onwerkelijk maar nu ik het zelf heb gezien ben ik ook wel een beetje trots. Als je ziet wat ik heb uitgespookt en dat ik hiermee wordt beloond. Dat is toch wel een eer.’ De tentoonstelling JR: Chronicles in het Groninger Museum is te bezichtigen tot en met juni 2022.