'Denk voor je raadslid wordt na: waar ga je voor en waar sta je voor?'

Daar zijn verschillende redenen voor, maar vaak kost het raadslidmaatschap teveel tijd. Want er komt toch echt wel wat meer bij kijken dan alleen de maandelijkse raadsvergadering.

Gerben Brandsema is 35 en sinds begin 2019 raadslid in Groningen. Hij stopt er na de verkiezingen van 16 maart mee: de combinatie van een reguliere baan, een gezin met een tweede kindje op komst én het raadswerk werd hem te veel.

Voor Kirsten Bos, sinds 2018 raadslid in gemeente Oldambt, geldt ongeveer hetzelfde. Zij stopt er in het nieuwe jaar mee, omdat haar reguliere werk het niet meer toelaat om het raadswerk ernaast te doen.

'Eigenlijk was ik van plan het raadswerk voor de langere termijn te gaan doen', zegt Bos. 'Ik had zeker niet het idee: na vier jaar is het wel klaar.' Ook Brandsema stopt eerder dan gepland: hij wilde eigenlijk twee raadsperiodes blijven, tot 2026 dus. Mits hij weer verkozen zou worden, natuurlijk.

'Eigenlijk vind ik het goed als iemand minstens twee periodes in de raad zit', zegt Brandsema. 'In de eerste periode doe je ervaring op, in de tweede periode pluk je er als partij de vruchten van. Maar als je er midden in zit, kom je er echt achter wat het van je vraagt. Het moet thuis ook gezellig blijven, hè. Het komt wel eens voor dat mijn vrouw zegt: leg die iPad nou eens weg!'

'Voordat je raadslid wordt heb je eigenlijk geen goed beeld van de tijd die je er daadwerkelijk aan kwijt bent', vult Bos aan. 'Pas als je het doet merk je hoeveel mailtjes je krijgt en hoeveel vergaderingen je moet bijwonen. Ik ben er zeker tussen de tien en twintig uur per week aan kwijt.'

Brandsema moet nog iets meer uren per week vrijmaken: naar schatting tussen de 20 en 25. Ergens is dat logisch: hij doet het werk voor een grotere gemeente dan Bos. 'Het komt geregeld voor dat je er elke avond van de week en 's weekends mee bezig bent. De ene keer is het een uurtje, de andere keer ben je meerdere uren bezig.'

'Op maandag is er de fractievergadering, die je als fractievoorzitter moet leiden. Verder zijn er altijd stukken te lezen, en natuurlijk werkbezoeken.' Ook op zondag is Brandsema soms bezig met het raadswerk, al probeert hij die vrij te houden. 'Er moet ook tijd zijn voor sociale dingen en mijn gezin. Maar het is geen geheim dat ik ook dan wel eens met de iPad op de bank stukken zit te lezen.'

Raadsleden krijgen een vergoeding voor hun werk: in het geval van de gemeente Groningen ruim 2.000 euro bruto. Kirsten Bos krijgt in de kleinere gemeente Oldambt ongeveer de helft.

'De vergoeding is voldoende', vindt Brandsema, 'maar niet dusdanig dat je uren kan opgeven bij je reguliere baan.' Bos beaamt dat: 'Als je het omrekent kan het niet uit', zegt ze lachend. 'Het moet echt je passie of hobby zijn. Ik heb het ook nooit voor het geld gedaan.'

Ja, ze gaan het raadswerk dan ook wel missen. 'De dynamiek, het bezig zijn met wat er speelt. Je bent bezig met dat wat er toe doet, die reuring ga ik wel missen', zegt Brandsema.

Bos: 'De spanning van het debat, dat ga ik missen. En de contacten die je met iedereen hebt. Je staat als partijen wel tegenover elkaar, maar tegelijk is de raad ook gewoon een groep collega's. Het feit dat je een zekere invloed kan uitoefenen en dat je daardoor een bijdrage kan leveren aan de maatschappij, daar deed ik het voor.'

Voor nieuwe raadsleden hebben Bos en Brandsema - behalve het feit dat je rekening moet houden met een aardige tijdsinvestering - wel wat tips.

'Stel je prioriteiten vast', zegt Brandsema. 'Waar ga je voor, in het raadswerk? Waar wil je echt een verschil in maken. Je kan nou eenmaal niet alles doen. En daarbij: waar sta je voor? Het helpt als je je politieke visie goed in het achterhoofd hebt.'

Bos geeft nog iets anders mee: 'Blijf je vooral verwonderen over wat je ziet en tegenkomt. En heb geen schroom er vragen over te stellen', zegt ze. 'Daarvan krijg je de mooiste debatten en discussies.'

En hoe de overheid er voor kan zorgen dat raadsleden in de gemeenteraad kunnen blijven zitten, zonder dat het te druk wordt?

'Ervoor zorgen dat er per gemeente meer raadsleden komen, kan een oplossing zijn', zegt Bos. 'Dan kunnen raadsleden zich beter specialiseren in een paar onderwerpen. Je verdeelt het werk over meer mensen: uiteindelijk werkt dat ook nog kwaliteitsverhogend.'