Ook de derde lockdown doet ondernemers veel pijn

Nick Nijboer (L) en Jan Bas van Aalderen in Het Pomphuis
Nick Nijboer (L) en Jan Bas van Aalderen in Het Pomphuis © Loek Mulder/RTV Noord
Het is nogal een contrast. Economisch gezien is 2021 een prima jaar met een procent of 4 groei. Maar vraag een doorsnee mkb-ondernemer maar eens naar zijn resultaten over 2021.
Het was een ’waanzinnige zomer’ voor horeca-ondernemer Jan Bas van Aalderen. Hij kon helemaal los met het gloednieuwe Het Pomphuis, met een restaurant en een fraai terras aan het water van de diepenring in Stad. Ook zijn andere bedrijf, Bistro Bommen Berend, was na de eerste en dramatisch slechte lockdownperiode weer op de weg terug.

Vijf jaar om de verliezen in te halen

Maar alles wat er in de afgelopen goede maanden is verdiend, zal de komende lockdown-weken weer in rook opgaan. En ook wel meer dan dat, voorziet Van Aalderen. Want alle vaste kosten lopen door en het personeel moet worden doorbetaald.
Horecabedrijven zullen dus verder interen op de reserves, zegt Van Aalderen. Als ze tenminste nog iets hebben liggen. Zelf zit Van Aalderen al twee jaar zonder inkomen.
We gaan door om de schwung erin te houden
Jan Bas van Aalderen - Horecabaas
Bommen Berend blijft open tot vijf uur ’s middags en schakelt dan over naar bezorgen. ‘We gaan gewoon lekker door om de schwung erin te houden’, aldus Van Aalderen. ‘Ook om de jongens en meiden aan het werk te houden, daar zit nog zoveel drive in.’
Het Pomphuis moet noodzakelijkerwijs helemaal dicht, want een terras is er nu niet en dineren is echt iets voor de avonduren. ‘Dat is heel zuur. Ook omdat we voor Het Pomphuis geen noodsteun ontvangen.’
Van Aalderen verwacht dat hij zeker vijf jaar nodig heeft om alle verliezen te kunnen inhalen.

Omzet groei, maar winst niet

Dat zijn geluiden die accountant Grady Hofstra van veel van zijn klanten hoort. Hofstra heeft zijn zorgen de afgelopen maanden telkens iets zien groeien. Nu de nieuwe coronavariant de kop heeft opgestoken en vrijdag de derde lockdown is afgekondigd, is het er niet beter op geworden. ‘Ik ben somber’, zegt Hofstra.
Want al die mooie cijfers over economische groei geven een enorm vertekend beeld, stelt Hofstra, eigenaar van Van der Meer Accountants & Adviseurs. ‘We worden op het verkeerde been gezet. Die groei gaat over omzet, maar zegt niks over wat er onder aan de streep overblijft.’
Hofstra ziet het in zijn klantenkring: bedrijven hebben het geweldig druk, maar winst maken ze nauwelijks of niet. Dat komt vooral door de gestegen kosten. Hofstra: ‘Voor een bedrijf in de bouw of in de metaal zijn de kosten enorm omhoog gegaan, maar doorberekenen kunnen ze die vaak niet.’

Werknemers gaan looneisen stellen

Daar komt nog een extra zorg bij, stelt Hofstra. Geïnspireerd door de groeicijfers zullen werknemers looneisen gaan stellen. ‘Ik maak mij druk over de salarisstijgingen en de cao-verhogingen per januari. Veel ondernemers kunnen dat helemaal niet betalen, omdat ze te weinig verdienen.’
Bedrijven kunnen hogere salarissen niet betalen
Grady Hofstra - Accountant
Hofstra vreest dat de salariseisen van personeel en de lege portemonnee van werkgevers de zaak wel eens op scherp kan zetten. ‘Werknemers denken: leuk, lekker thuiswerken en mijn salaris krijg ik toch wel. Maar bedrijven kunnen het steeds moeilijker betalen.’ En daar komt dan nog de krapte aan personeel bovenop.
De onderliggende problemen zijn omvangrijk en ingrijpend, aldus Hofstra. Maar ook de nieuwe coronabesmettingen en de avondlockdown kosten de ondernemers onherroepelijk geld, bijvoorbeeld door uitval van medewerkers.

Geen vertrouwen meer

Dankzij ongeveer tachtig miljard aan overheidssteun en uitstel van belastingbetaling houden veel bedrijven het hoofd boven water. Hoewel de cijfers in november een lichte stijging van het aantal faillissementen tonen, ziet Hofstra dat nog niet in zijn klantenkring.
‘Wel heb ik een aantal klanten dat ermee stopt. Ze liquideren en ruimen de boel op omdat ze het niet meer zien zitten. Ze hebben een flinke scheur in de broek en het zal ze niet meer lukken om de verliezen nog weer goed te maken. Ze hebben er geen vertrouwen meer in.’
Wat voor plannen kun je als ondernemer in de huidige onzekere omstandigheden ook maken, vraagt Hofstra zich hardop af. ‘Je kunt nauwelijks een begroting voor morgen maken, laat staan voor later. We zijn er na deze drie weken lockdown nog echt niet vanaf. En wat kunnen we dit voorjaar van het virus verwachten?'

Vooruitkijken is razend moeilijk

Vooruitkijken is momenteel ook voor directeur Jelte Hoving van Machinefabriek Rusthoven in Groningen razend moeilijk, maar hij weigert zijn vertrouwen te verliezen.
‘Wij gaan uit van een groeiscenario voor de komende vijf jaar’, zegt een vastberaden Hoving. ‘Er is in de basis voldoende werk. Aan de karigheid van de afgelopen twee jaar zal ook weer een eind komen.’
Het is al mooi dat we in deze magere jaren onze kosten kunnen dekken
Jelte Hoving - Machinefabriek Rusthoven
Want karig was het bij Rusthoven, vooral bekend als bouwer van bruggen. In 2020 moest de organisatie worden aangepast aan de terugloop van opdrachten. En dit jaar viel er geen toename in de verkopen te noteren.
‘Het is al mooi dat we in deze magere jaren onze kosten kunnen dekken’, verklaart de Rusthoven-directeur. ‘We houden dit keer even niks over onder de streep. Dat zal helaas ten koste gaan van investeringen de komende jaren.’
De derde lockdown ondergaat Hoving wat gelaten. ‘We hebben wat geluk dat we op verschillende locaties kunnen werken. We hebben mensen buiten aan het werk, in de fabriek en op kantoor. We redden ons zo wel.’