Regeerakkoord: geld voor de Lelylijn en versnellen van afhandeling bevingsschade
15 december 2021, 14:44 • 4 minuten leestijd
Het nieuwe kabinet Rutte 4 wil aan de slag met het aanleggen van de Lelylijn. Er wordt 3 miljard euro gereserveerd om de langgekoesterde wens van Noord-Nederland te realiseren. Ook belooft het kabinet opnieuw om de bevingsproblematiek sneller af te handelen.
De VVD, D66, CDA en ChristenUnie zijn overeengekomen dat het nieuwe kabinet geld reserveert om op termijn de Lelylijn te kunnen aanleggen. Daarbij moeten de noordelijke provincies zelf ook geld op tafel leggen. Het regeerakkoord spreekt over ‘medefinanciering’ vanuit de regio.
Extra ruimte voor woningbouw in Noorden
‘De komende periode werken we uit hoe de Lelylijn, in het kader van het Deltaplan voor het Noorden, kan bijdragen aan de versterking van de economie van het Noorden’, zo valt te lezen in het coalitieakkoord, dat de titel ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’ draagt.
De noordelijke provincies hebben aangeboden duizenden extra woningen te bouwen als de Lelylijn wordt aangelegd. De vier partijen willen hier op inspelen, zo valt op te maken uit het akkoord.
Wat is de Lelylijn?
De Lelylijn is een nieuwe spoorlijn tussen Groningen en Amsterdam. Om de Lelylijn te realiseren, moet er tussen Groningen en Lelystad via Drachten en Heerenveen een nieuw stuk spoor worden aangelegd.
De Lelylijn is een nieuwe spoorlijn tussen Groningen en Amsterdam. Om de Lelylijn te realiseren, moet er tussen Groningen en Lelystad via Drachten en Heerenveen een nieuw stuk spoor worden aangelegd.
De Lelylijn werd in het verleden onder de naam ‘Zuiderzeelijn’ op de politieke agenda gezet. Noord-Nederland was jaren geleden geleden dichtbij de realisatie van de spoorlijn, totdat toenmalig minister Camiel Eurlings in 2007 een streep door de plannen zette. In ruil voor het afblazen van de Zuiderzeelijn kreeg Noord-Nederland een miljardenpakket voor alternatieve investeringen in de infrastructuur. Uit deze pot met geld wordt onder meer de zuidelijke ringweg verbouwd, is de N33 tussen Assen en Zuidbroek verdubbeld en is het treinspoor naar Veendam aangelegd.
Na intensief lobbywerk vanuit de Noordoostpolder en de provincie Friesland is de Lelylijn opnieuw op de politieke agenda gezet. Na een lobby van meerdere jaren is het Noord-Nederland gelukt de Lelylijn in het regeerakkoord te krijgen.
Europees geld nodig
De vier partijen hopen ook Europese fondsen te kunnen aanspreken voor de realisatie van de Lelylijn. Daarvoor is lobbywerk vereist. Europa draagt doorgaans vooral bij aan financiering van internationale spoornetwerken. Nederland en Duitsland moeten dan Europa overtuigen dat de Lelylijn en de Wunderline (spoor tussen Groningen en Bremen) samen kunnen uitgroeien tot een internationale spoorverbinding.
Beginnen bij gedupeerden bevingsschade
Het kabinet wil grote problemen in Nederland aanpakken: van klimaatverandering tot het bouwen van nieuwe betaalbare woningen en het verbeteren van de gezondheidszorg.
Maar ‘bij onze ambities hoort ook dat we de overheid zelf verbeteren’, staat in het coalitieakkoord. ‘Te beginnen bij de verbetering en versnelling van afhandeling van de schade van gedupeerden van de toeslagenaffaire en de aardbevingsschade in Groningen.’ Er moet ruimte zijn voor de ‘menselijke maat’. De overheid moet ‘begrijpelijk, bereikbaar en aanspreekbaar zijn’.
Het kabinet wil er in dat kader onder andere voor zorgen dat de afhandeling van de schade wordt versneld. Daar staan echter geen concrete punten over in het akkoord; het nieuwe kabinet herhaalt eerdere uitgangspunten.
'Ruimhartige afhandeling van bevingsschade'
Bewoners en ondernemers in het bevingsgebied moeten ‘spoedig perspectief geboden’ worden. Dat moet technisch uitvoerbaar zijn, maar er komt extra geld als dat nodig is. Het versnellen van de schadeafhandeling moet ‘goed uitlegbaar’ en ‘ruimhartig zijn’. Kabinet Rutte 4 herhaalt daarnaast de wens om bewoners ‘zoveel mogelijk zelf de regie’ te geven. Ook moet duurzaam herstel van fundamenten ‘in principe’ onderdeel zijn van de versterkings- en hersteloperatie.
Rutte 4 benadrukt dat de gaskraan ‘conform plan zo snel als mogelijk’ wordt afgebouwd. ‘Omdat de veiligheid van Groningers voorop staat.’ Daarom blijft het importeren van buitenlands gas nodig om te voorzien in de energiebehoefte.
Daarnaast komt er geen nieuwe vergunning meer voor gaswinning in de Waddenzee, maar wordt de procedure rond het Friese Ternaard wel afgerond.
Jeugdzorg
Ook wil de nieuwe regering extra geld beschikbaar stellen aan gemeenten voor het uitvoeren van de jeugdzorg. Veel gemeenten in onze provincie zijn door decentralisaties van het Rijk, waaronder de jeugdzorg, in financiële problemen geraakt. Zo schreven Oldambt, Midden-Groningen en Stadskanaal de afgelopen jaren meermaals rode cijfers en kwamen voorzieningen in deze gemeenten steeds verder onder druk te staan. Extra geld voor de jeugdzorg kan die druk mogelijk verlichten.
Verder krijgen gemeenten meer mogelijkheden om zelf belastingen te gaan heffen. Gemeenten innen nu onder meer de onroerendzaakbelasting (OZB). De vier partijen willen voor de periode na 2025 een nieuw systeem van financiering optuigen, met meer mogelijkheden voor het innen van lokale belastingen. Dat moet bijdragen aan stabielere gemeentefinanciën, zo verwacht het nieuwe kabinet.
Een kerncentrale in Groningen?
Op het gebied van klimaat en energie wil het nieuwe kabinet ruimte bieden aan de bouw van twee nieuwe kerncentrales. VVD-voorman Mark Rutte opperde als lijsttrekker begin dit jaar dat Groningen zelf een kerncentrale zou willen, maar oogstte direct weerstand van het provinciebestuur en trok daarna zijn woorden terug.
Desalniettemin is de Eemshaven al sinds 1986 in beeld als mogelijke locatie van een kerncentrale. Het kabinet wil met marktpartijen de mogelijkheden voor twee kerncentrales in Nederland onderzoeken. Het coalitieakkoord heeft het niet over specifieke locaties.
Het volledige regeerakkoord is hier te lezen (PDF-document).
