Nauwe banden tussen overheid en windsector, ook bij Windpark Delfzijl Zuid

De nieuwe windmolens moeten ten zuiden van windpark Delfzijl Zuid komen
De nieuwe windmolens moeten ten zuiden van windpark Delfzijl Zuid komen © Martin Drent/RTV Noord
De uitbreiding van windpark Delfzijl Zuid is weer een stap dichterbij gekomen nu de gemeenteraad heeft ingestemd met de nieuwe lokale windmolennormen. Tegenstanders vrezen belangenverstrengeling, omdat twee adviesbureau's die rapporten schreven over wat geschikte normen kunnen zijn lid zijn van de branchevereniging van de windsector. Is dat problematisch of niet?
In juni van dit jaar zette de Raad van State (RvS) tijdelijk een streep door de uitbreiding van Windpark Delfzijl Zuid. De windmolennormen zoals die landelijk gelden zijn onvoldoende onderbouwd, vond 's lands hoogste bestuursrechter.
De uitspraak van de Raad van State dwingt de overheid ertoe om dit te corrigeren door alsnog onderzoek te doen naar de milieueffecten van die normen. Tegelijkertijd hebben gemeenten de ruimte om zélf lokale normen op te stellen. Dat heeft Eemsdelta gedaan voor de uitbreiding van windpark Delfzijl Zuid, als eerste gemeente in Nederland. Daarom keek de windsector uit het hele land met belangstelling naar dit proces.

Slagschaduwnorm

De lokale normen voor onder meer geluid zijn uiteindelijk dezelfde als vóór de uitspraak van de Raad van State. De slagschaduwnormen zijn strenger. Aan al deze normen liggen rapporten van onderzoeksbureau’s Pondera en LBP Sight ten grondslag. Beide rapporten zijn opgesteld in opdracht van de gemeente Eemsdelta. 'Deze partijen zijn benaderd in nauw overleg met de provincie,' verduidelijkt een woordvoerder van de gemeente. In beide rapporten wordt onder meer geconcludeerd dat er geen nieuwe wetenschappelijke inzichten zijn, die strengere normen noodzakelijk maken.
Beide adviesbureau’s zijn lid van Nederlanse WindEnergie Associatie (NWEA), de branchevereniging voor de windsector die zelf een zienswijze (een reactie op een voorgenomen besluit) bij de gemeente heeft ingediend. Volgens NWEA zou de onderbouwing voor strengere slagschaduwnormen er niet zijn.

Gemeente: onderzoeken voldoende onderbouwd

Bij de gemeente heeft iemand op het vermeende gebrek aan onafhankelijkheid gewezen, blijkt uit ambtelijke stukken. Het gaat om iemand die anoniem een zienswijze heeft ingediend. Maar volgens de gemeente is er geen sprake van gebrek aan onafhankelijkheid. Ze wijst erop dat zowel de provincie als de gemeente de onderzoeken voldoende onderbouwd vinden. Daarbij merkt een woordvoerder op: 'De inhoud van de rapporten kan dan ter discussie gesteld worden. De gemeente twijfelt niet aan de deskundigheid en betrouwbaarheid.'
Dat de Raad van State het windpark tijdelijk on hold zette, betekent volgens meerdere betrokkenen niet dat de windmolennormen verkeerd waren. Ze waren alleen niet goed onderbouwd.
Uit onderzoek van RTV Noord in samenwerking met onderzoeksplatform Follow the Money blijkt dat er landelijk nauwe banden zijn tussen de overheid en de windsector. Critici vrezen belangenverstrengeling.

Deskundigen wijzen bovendien op de mogelijke nadelige gevolgen. Ze denken dat kritische omwonenden vaker intrekkingsverzoeken voor vergunningen van windparken zullen doen. Het gevolg: nóg meer vertraging voor de realisatie van windparken. Tot die tijd blijft er onzekerheid of nieuwe plannen voor windparken vergund kunnen worden. Lees hier de uitgebreide reconstructie van RTV Noord en Follow the Money.

De onderbouwing van de windmolennormen wordt nu ook landelijk alsnog gedaan. Onderzoeksbureau Arcadis, het bedrijf dat de geluidsverwachtings-app ontwikkelde die bij Windpark N33 in gebruik is, heeft hiervoor de opdracht gekregen. Tegenstanders hebben hier weinig vertrouwen in. Ook Arcadis zou als lid van NWEA geen onafhankelijke onderzoekspartner zijn. Bovendien was het adviesbureau mede-initatiefnemer bij een windpark in Venlo.
Herman Bröring, hoogleraar bestuursrecht van de Groningse Rijksuniversiteit noemt het niet slim: ‘Hiermee heb je de schijn tegen en dat is slecht voor het vertrouwen van burgers. Bovendien zullen mensen er in procedures een punt van maken. Als ze gelijk krijgen, moet werk worden overgedaan en ben je nog langer onderweg met het vaststellen van nieuwe normen.’

Reacties

Volgens NWEA is er geen sprake van belangenverstrengeling. Adviesbureau’s als Arcadis, LBP Sight en Pondera zijn lid, maar zijn in tegenstelling tot energieleveranciers als Eneco, Vattenfall en RWE niet direct belanghebbende bij windparken. Rik Harmsen van NWEA legt uit dat het voor de adviesbureau’s niet uitmaakt of de windparken er wel of niet komen. ‘Als de gesprekken bij ons gaan over waar volgens NWEA de prioriteit moet liggen, dan brengen de energieleveranciers het meeste in.’
Ook Pondera en Arcadis zien de belangenverstrengeling niet. 'Bijna iedereen die te maken heeft met windmolens is lid van NWEA', aldus een woordvoerder van Arcadis. Het gaat daarbij volgens hem voornamelijk om het delen van kennis en expertise. 'Arcadis zit in vele tientallen van dit soort netwerken, net zoals heel veel andere bedrijven en overheden.'
Ook zijn de onderzoeken volgens beide bedrijven onafhankelijk tot stand gekomen. 'Wij voeren onze rapportages en adviezen controleerbaar en verifieerbaar uit en voorzien deze van bronvermelding', aldus een woordvoerder van Pondera.
LBP Sight is ook om een reactie gevraagd. Het bedrijf wil niet reageren.