Opinie: 'Groningen heeft een liefdevol ontwerp voor het nieuwe stationsplein nodig'
Voor steden zijn stationspleinen belangrijke en beeldbepalende plekken. Zo ook in Groningen. Voor wie met trein en bus in de stad aankomt, is het de eerste aanblik. Het is de plek waar de stad zich direct aan je toont: aan de gast op bezoek, maar ook aan de inwoner die thuiskomt.
De gemeente Groningen heeft verregaande plannen om het Stadsbalkon voor Hoofdstation Groningen te slopen. Vorige week gaf architect Kees Christiaanse op deze plaats zijn visie op zijn ontwerp én de sloopplannen. Als reactie daarop legt wethouder Roeland van der Schaaf uit waarom hij vindt dat het Stadsbalkon moet plaatsmaken voor een ander ontwerp.
Het Stadsbalkon voor het Hoofdstation biedt als eerste een blik op onze binnenstad. Je ziet direct het Verbindingskanaal met de mooie villa’s en natuurlijk ons iconische Groninger Museum. Het Stadsbalkon zelf is bij niet iedereen geliefd. Dat is niet in alle opzichten terecht. Het was, zoals de architect Kees Christiaanse schrijft, een interessant ontwerp. Naar mijn idee was het ook een goed antwoord op de vragen die destijds zijn gesteld. Er moest een ruime, overdekte en toch sociaal veilige fietsenstalling komen, een veilige looproute en een eerste aanzet tot een toekomstige passerelle over het station.
Het puzzelstukje van toen ligt straks los
Maar tijden veranderen. Het puzzelstukje dat destijds goed leek te passen en ons de afgelopen tijd van een snelle overstap van fiets op trein heeft voorzien, ligt straks los in de nieuwe ruimte voor het station. De stalling is te dicht op het monument gebouwd, is niet diep genoeg en de flappen en het golvende betonlandschap doen liefdeloos aan. Ze zorgen voor een ruimte waar je niet op wilt verblijven.
Lelijk? Tja, wat mij betreft zit daar niet eens het grootste probleem, al is die ene flap recht voor monumentale stationsgebouw echt een misser.
Wat voor mij het grootste probleem is, is dat het Stadsbalkon alleen maar een verkeerskundige functie heeft
Wat voor mij het grootste probleem is, is dat het Stadsbalkon alleen maar een verkeerskundige functie heeft. Om snel van A naar B te gaan, om je fiets te stallen en zo snel mogelijk weer weg te gaan. Geen plek om te blijven plakken. Geen plek om te verblijven. En dat zou een balkon wel moeten willen zijn.
Nieuwe Ruimte
Afgelopen week stelde de gemeente Groningen een nieuwe visie op de openbare ruimte vast: Nieuwe Ruimte. In het publicitaire geweld rond de Grote Markt en de Mobiliteitsvisie sneeuwde dat besluit wat onder. Maar Nieuwe Ruimte is een radicale koerswending in de omgang met de openbare ruimte. Niet langer is enkel mobiliteit maatgevend over wat er wel en wat er niet gebeurt op onze straten en pleinen. Je kunt met straten en pleinen ook een heleboel andere dingen doen. Door te kijken naar de aard en geschiedenis van een plek en de behoeften van mens en dier kunnen we tot andere keuzes komen.
En deze tijd vraagt om andere keuzes. Openbare ruimte is niet alleen maar functioneel. We willen ook ruimte om te spelen, te flaneren, voor toevallige ontmoeting, voor bomen, voor bankjes om op te zitten. We hebben bovendien meer oog voor klimaatadaptatie en biodiversiteit. En natuurlijk ook nog steeds voor mobiliteit en parkeren. Maar die hebben niet langer het monopolie meer.
Er is overigens nog meer aan de hand bij het Hoofdstation. Doordat de bussen straks halteren aan de zuidzijde van het station, wordt het aan de noordkant rustiger en ontstaat daar nieuwe ruimte. De verbouw van het station zelf biedt ruimte voor meer fietsparkeren, ook aan de zuidzijde. Ook het functionele bestaansrecht van het Stadsbalkon komt daarmee ter discussie.
Dat is de reden dat wij als gemeente Groningen nu willen nadenken over een andere invulling van de ruimte voor het Hoofdstation. Dat zou volledige sloop van het Stadsbalkon kunnen betekenen. Het kan ook een minder vergaande ingreep worden, al staat voor mij vast dat de verblijfskwaliteit radicaal verbeterd moet worden.
Bomen en kunst
Het Stationsplein is voor de identiteit van onze stad net zo belangrijk als de marktpleinen in de Binnenstad, de Diepenring en het Noorderplantsoen.
Daarbij past een ambitieus ontwerp. Wat zou het toch mooi zijn als de ruimte tussen stationsgebouw en Verbindingskanaal een parkachtig karakter krijgt waar auto’s hoogstens stapvoets te gast zijn? Waar ruimte is voor een kiosk, voor fijne zitplekken en vooral veel bomen! Als op de Grote Markt ruimte is voor 37 bomen kunnen we dat voor het Hoofdstation met gemak overtreffen. Door dit op een speelse manier te doen, krijg je steeds een wisselend zicht op de omgeving. Al blijft het van belang dat goede zichtlijnen op stationsgebouw en museum goed blijven geborgd.
Het Stadsbalkon was een innovatief antwoord op de tegenstrijdige vragen van destijds. Maar deze tijd stelt andere eisen
Nog spannender wordt het wanneer we de ruimte ook nog kunnen opluisteren met kunst. Zo wordt het een buitenpaviljoen van het Groningen Museum!
Maar bovenal zou het fijn zijn dat Stadjers en onze gasten zich er thuis voelen. Een plek waar de reizigersdynamiek en het stadsleven elkaar ontmoeten. Straks missen we nog de trein omdat we te lang blijven hangen op dat fijne stationsplein...
Het Stadsbalkon was een innovatief antwoord op de tegenstrijdige vragen van destijds. Daar verdient Kees Christiaanse alle waardering voor. Maar deze tijd stelt andere eisen. Daarom maken we nieuwe ruimte op deze historische plek: een ontwerp waar de liefde voor onze mooie stad van af spat!
Roeland van der Schaaf
Wethouder (PvdA)
Gemeente Groningen
Gemeente Groningen
